Czy można hodować leniwca w domu? Przedstawiamy fakty i mity

Leniwiec – czym jest, gdzie i jak żyje, co je

Ojczyzna leniwców i ich miejsce w systematyce

Leniwce to dwie rodziny ssaków, zaliczanych do rzędu szczerbaków wraz z mrówkojadami i pancernikami. Na wolności zamieszkują lasy tropikalne Ameryki Środkowej i Południowej. Prowadzą samotny tryb życia, łącząc się w pary tylko w celach rozrodczych. Są zwierzętami terytorialnymi – jeden osobnik zajmuje obszar około 6 – 7 hektarów. Większą część życia spędzają na drzewach.

Nie zawsze jednak leniwce prowadziły nadrzewny tryb życia. Pod koniec XVIII wieku na terytorium dzisiejszej Brazylii odkryto szczątki naziemnych leniwców kopalnych, pochodzących z plejstocenu. Jak wykazały badania naukowe, zwierzęta te wyginęły stosunkowo niedawno, bo około 10 tys. lat temu. W porównaniu do dzisiejszych leniwców osiągały znacznie większe rozmiary, największe z nich były wielkości słonia.

Wspomniane dwie rodziny szczerbakowatych to leniwcowate, do których zaliczany jest leniwiec trójpalczasty, grzywiasty, karłowaty i pstry, oraz leniuchowcowate, wśród których znajduje się leniuchowiec dwupalczasty, i krótkoszyi. Wszystkie te gatunki pospolicie zwane są leniwcami. Są one średniej wielkości. Najmniejszy waży około 3 kg, największy – nawet do 9 kg. Długość ciała wynosi około 60 cm. Ich kończyny wyposażone są w mocne, hakowate pazury, o długości nawet do 10 cm, dzięki którym zwierzęta te mogą spędzać większość czasu, trzymając się gałęzi drzew.

Cechy charakterystyczne, tryb życia leniwców w naturze

Leniwce są zupełnie niepodobne do innych gatunków zwierząt pod wieloma względami. Oto główne cechy, wyróżniające je spośród innych łożyskowców:

• Spowolniony metabolizm. Przemiana materii leniwców jest bardzo wolna. Ich dzienne zapotrzebowanie na energię wynosi zaledwie 110 kcal (taką wartość energetyczną ma dzienna porcja świeżych liści i owoców, którymi zwierzęta te się odżywiają), a temperatura ciała – 0d 30 do 34 stopni Celsjusza. Mają wielokomorowe żołądki, w których znajdują się bakterie żywiące się celulozą, a proces jej trawienia może trwać bardzo długo, nawet kilka tygodni. W związku z tym leniwce załatwiają potrzeby fizjologiczne przeciętnie raz w tygodniu, schodząc w tym celu na ziemię
• Wolne poruszanie się. Leniwce uważane są za najpowolniejsze zwierzęta na świecie. Po ziemi, po której chodzą zresztą rzadko, poruszają się w tempie około 6 – 7 metrów na minutę, a na drzewo o wysokości 15 metrów wchodzą w ciągu około 10 minut
• Charakterystyczny sposób spania. Leniwce przesypiają od 10 do 15 godzin na dobę, wisząc nieruchomo na gałęzi głową w dół. Jest to także sposób kamuflowania się przed drapieżnikami
• Liczba kręgów szyjnych. Przeważająca większość ssaków ma 7 kręgów szyjnych, natomiast leniwce mają ich 9. Dzięki temu potrafią obrócić głowę o 180 stopni
• Umiejętność pływania. Leniwce, choć na lądzie są powolne i niemal nieporadne, są bardzo dobrymi pływakami. Ta umiejętność jest im niezwykle przydatna podczas pory deszczowej, kiedy mają miejsce okresowe wylewy rzek, leniwiec potrafi wytrzymać pod wodą na jednym oddechu nawet 40 minut.

Leniwce są zwierzętami rozmnażającymi się bardzo wolno. Szybki jest jedynie akt kopulacji, trwający około 10 sekund i odbywający się w koronie drzewa w pozycji wiszącej. Ciąża trwa około jednego roku, a samica rodzi jedno młode, również na drzewie. Zajmuje się nim bez udziału samca. Nie buduje ona gniazda, młody leniwiec pozostaje przyczepiony do piersi matki przez kilka miesięcy i jest to jedyny okres, kiedy na określonym terytorium przebywa więcej niż jeden osobnik.

Futro leniwca jest ruchomym ekosystemem. Bytuje w nim wiele organizmów, niekiedy endemicznych (czyli takich, które występują wyłącznie w takim środowisku i u tego, a nie innego gatunku zwierzęcia). Do takich organizmów należy ćma omacnica (Cryptoses choloepi), której samice składają jaja na świeżych odchodach leniwca i tam żerują jej gąsienice, natomiast dorosłe osobniki po przeobrażeniu żyją w sierści żywiciela. Oprócz tego futro leniwca jest siedliskiem roztoczy, grzybów i glonów, dzięki którym sierść przybiera zielonkawy odcień.

Leniwiec w domu – prawo, hodowla, żywienie, wymagania

Wymagania leniwca w niewoli – pielęgnacja, żywienie

Jeżeli chodzi o trzymanie leniwca w domu, aspekt prawny zagadnienia zostanie omówiony w dalszej części artykułu. Tu natomiast zajmiemy się warunkami, jakie należy stworzyć zwierzęciu w niewoli. Są kraje, gdzie leniwce stają się coraz bardziej popularne jako zwierzęta domowe, a opinie, jakimi obdarzany jest leniwiec, są niekiedy bardziej przychylne od tych, jakimi cieszy się np. szop pracz. Dzieje się tak głównie dlatego, że leniwiec nie jest tak kłopotliwy w pielęgnacji, jak szop pracz, jest spokojny, powolny i nie „okupuje” całego mieszkania.

Jeśli leniwiec w domu, to wyłącznie dwupalczasty. W ogrodach zoologicznych jest on w większości, bowiem jego trójpalczasty krewniak, a i inne gatunki, niezbyt dobrze radzą sobie w niewoli. Jest bardzo niewiele miejsc, w których można kupić legalnie leniwca. Jeżeli jednak uda się przebrnąć przez gąszcz formalności, to trzeba dla zwierzaka przygotować odpowiednie warunki.

Leniwiec w domu musi mieć przede wszystkim drzewo. Oczywiście w warunkach domowych z konieczności nie będzie ono wysokie, ale musi mieć rozłożyste i mocne, obfite w liście gałęzie. Powinno to być drzewo z gatunków tropikalnych, rosnących w lasach Ameryki Południowej. Za ściółkę pod nim mogą służyć wióry i trociny. W pomieszczeniu powinna również panować odpowiednia temperatura i wysoka wilgotność, aby utrzymać powolny metabolizm leniwca i jego temperaturę ciała. Jak więc widać, leniwiec „domowy” najlepiej będzie się czuł w osobnym pomieszczeniu, w którym warunki raczej nie są przyjazne dla ludzi.

Leniwiec w domu nie wymaga pielęgnacji, radzi sobie z nią samodzielnie. Nieco trudniej wygląda ich żywienie. Najlepiej, jeżeli otrzymuje on jedzenie takie samo, jakim odżywia się w naturze. Niektóre ogrody zoologiczne na świecie, gdzie leniwiec w domu nie jest rzadkością, opracowują diety dla tych zwierząt i można tam kupić dla nich jedzenie. Hodowla leniwców prowadzona jest w wielu ogrodach zoologicznych, można tam uzyskać porady również w innych kwestiach, jak pielęgnacja, choroby, pasożyty itp.

Z produktów, jakie są do kupienia w naszych warunkach, a nadają się do żywienia leniwców, można wymienić jabłka, sałatę, arbuz, ewentualnie truskawki, okazjonalnie winogrona. Zdecydowanie nie są odpowiednie liście z naszych drzew. A może zainteresuje cię także ten artykuł na temat szopa pracza?

Czy można hodować leniwca w domu?

Osoba, która chciałaby trzymać w domu zwierzę egzotyczne, musi się upewnić, że zostało ono sprowadzone i przebywa w Polsce legalnie. Fakt posiadania takiego zwierzęcia, w tym również leniwca, należy obowiązkowo zgłosić do rejestru w siedzibie właściwego miejscowo starostwa powiatu w ciągu 14 dni od wejścia w posiadanie zwierzęcia. Zagadnienie to reguluje art. 64 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody, a także Rozporządzenie Rady (WE) nr 338/97 z dnia 9 grudnia 1996 roku w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory (załączniki A i B, w których wymienione są gatunki zwierząt, co do których istnieje obowiązek zgłoszenia do rejestru.

Dokonanie rejestracji wymaga dostarczenia następujących dokumentów (oprócz wniosku):

• Kopię zezwolenia na import zwierzęcia lub zezwolenia na schwytanie go w środowisku naturalnym, lub kopię potwierdzenia, że zwierzę urodziło się w hodowli, wydaną przez powiatowego lekarza weterynarii, bądź innego dokumentu zaświadczającego o legalności pochodzenia zwierzęcia
• Dowód wpłaty kwoty 26 zł tytułem wpisu do rejestru.

Istnieje również obowiązek zgłoszenia wykreślenia zwierzęcia z rejestru od dnia zbycia, wywozu za granicę, utraty lub śmierci zwierzęcia. Niedopełnienie obowiązku zgłoszenia do rejestru lub wykreślenia z niego, zgodnie z art. 127 p. 3 wspomnianej ustawy, skutkuje karą grzywny lub aresztu.