Cavapoo, zwany inaczej cavoodle, jest hybrydą, powstałą ze skrzyżowania
dwóch ras: cavalier king charles spaniel i pudel miniaturowy lub średni. Rasy
te znajdują się w grupie 9. FCI – psy ozdobne i do towarzystwa. Obecnie
krzyżówki te cieszą się coraz większą popularnością, choć nie ma przed nimi
przyszłości – z pewnością nie zostaną uznane za odrębną rasę. Poznajmy cavapoo.
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o psach
rasowych.
Cavapoo – czy to jest
rasa, historia, jak powstała, cechy
Pomysł i pojawienie się hybrydy
Pomysł na stworzenie hybrydy
cavapoo powstał w Australii w latach 90. XX wieku. Hodowcy, którzy wymyślili
takie połączenie, zamierzali uzyskać niewielkiego, kompaktowego psa o
niewypadającej, hipoalergicznej sierści i atrakcyjnym eksterierze. Pierwsze
urodzone mioty były wprawdzie bardzo zróżnicowane pod względem cech
zewnętrznych, jednak tak dalece się podobały, że wkrótce zainteresowali się
nimi miłośnicy hybryd w Stanach Zjednoczonych. Tam właśnie cavapoo zrobił
największą karierę.
Nazwa hybrydy – cavapoo lub
cavoodle – pochodzi z połączenia fragmentów nazw ras wyjściowych: cavalier
spaniel i poodle, w dwóch konfiguracjach, funkcjonujących w zasadzie
równorzędnie, aczkolwiek cavapoo jest nazwą bardziej znaną i częściej używaną.
Tak samo tworzone są nazwy innych hybryd. Np. krzyżówka maltańczyka z pudlem
miniaturowym to maltipoo (maltese + poodle), a krzyżówka labradora z pudlem – labradoodle
(labrador + poodle). W każdym jednak wypadku jest to mieszaniec, a nie nowa
rasa.
W Polsce hybrydy również cieszą się
rosnącą popularnością, a ich hodowcy (choć trudno zastosować do nich to
określenie) założyli własne stowarzyszenie – Związek Hodowców Hybryd, gdzie
można się dowiedzieć, jak założyć hodowlę psów z krzyżówek różnych ras. Pod
szyldem tej organizacji hodowane są również cavapoo.
Cavapoo – cechy charakterystyczne
Nie istnieje wzorzec cavapoo.
Hybryda ta została stworzona, podobnie jak wszystkie inne, nie przez biologów,
specjalizujących się w genetyce, ale przez amatorów, właściwie nie do końca
umiejących szczegółowo określić, jakie cechy ma posiadać mieszaniec. Wszystko
dzieje się na zasadzie przypadku. Tylko nieliczni hodowcy, mający jakiekolwiek
założenia, stosują selekcję hodowlaną i do dalszego rozrodu pozostawiają
osobniki, które – ich zdaniem – odpowiadają oczekiwaniom.
Cavapoo może być mały albo średniej
wielkości, drobnej lub nieco masywniejszej budowy i z sierścią lokowatą jak u
pudla lub długą i falującą, jaką ma cavalier spaniel. Rasy wyjściowe mają
obwisłe uszy, zatem i cavapoo nie może mieć innych. Uszy obwisłe są recesywne
(ustępujące) w stosunku do stojących, gen warunkujący zwisające uszy musi
występować u obojga rodziców i tak dzieje się w tym wypadku. Kufa natomiast
może być normalnej długości jak u pudla, albo spłaszczona jak u cavaliera.
Brachycefalia (skrócenie kufy) dziedziczone jest również recesywnie i uzyskanie
cavapoo z płaską kufą możliwe jest dopiero w pokoleniu F2.
Inne cechy wyglądu cavapoo:
- Wysokość w kłębie: 22 – 35 cm
-
Ciężar ciała: 3 – 11 kg
-
Szata: gęsta, miękka, falująca lub kędzierzawa
-
Umaszczenie: może być różne, w zależności od
umaszczeń rodziców. Najczęściej spotykane jest czarne i płowe (jak u vizsla).
Osobniki łaciate i czarne podpalane można uzyskać w kolejnych pokoleniach.
Cavapoo – czy tworzenie
hybryd ma sens
Tworzenie nowych pokoleń
Tworzenie nowej rasy jest procesem
żmudnym i długotrwałym. Zaczyna się od teorii – określenia celu i metod oraz
dróg jego osiągnięcia. Wymaga to wieloletniej pracy, popartej badaniami
naukowymi, bazującymi na gruntownej znajomości zasad genetyki, sposobów
dziedziczenia, właściwości poszczególnych genów, metod utrwalania pożądanych
cech i eliminowania niepożądanych. Dopiero potem zaczyna się dobieranie
przodków, mogących dać potomstwo o oczekiwanych cechach.
Należy zdawać sobie sprawę, że ze
skojarzenia dwóch osobników różnych ras nigdy nie uzyska się w pierwszym
pokoleniu (F1) potomstwa o cechach, jakie chce się uzyskać. Aby to zrozumieć,
należy przyswoić podstawową zasadę dziedziczenia. Otóż potomek otrzymuje od
każdego z rodziców zawsze po 50 proc. jego puli genowej. Geny rozmieszczone są
w chromosomach, ułożonych parami. Tych par jest 39 – oznacza to, że pies ma 78 chromosomów.
W każdym z nich znajdują się miejsca, ściśle określone dla poszczególnych
genów. W każdej parze chromosomów (jednym od matki, drugim od ojca) miejsca te
odpowiadają sobie – rozmieszczone w nich geny odpowiadają za te same cechy.
Takie miejsce nosi nazwę locus (l.mn.
loci). Przykładowo, u psa w locus A
znajdują się geny umaszczenia m.in. rudego i czarnego podpalanego. Jeżeli
skojarzy się rudą (jak np. vizsla) sukę z czarnym podpalanym (jak np. gończy
polski) psem, to w locus A u szczeniaka może się znaleźć gen rudy od matki i
gen czarny podpalany od ojca. Jakie będzie umaszczenie szczeniaka?
Myliłby się ten, kto uważałby, że
szczeniak będzie koloru pośredniego pomiędzy tymi dwoma. W przytoczonym
przykładzie szczeniak będzie miał umaszczenie rude po matce. Dlaczego? Dlatego,
że niektóre geny są dominujące, niektóre recesywne (ustępujące), a gen,
warunkujący umaszczenie rude, jest dominujący wobec innych wariantów (alleli),
znajdujących się w tym locus. Zatem niezależnie, z którym z alleli spotka się „rudy”
ze strony matki, szczenię z pokolenia F1 będzie rude, a drugi allel (czarny
podpalany od ojca) będzie nim zdominowany i niewidoczny, natomiast może być
przekazany potomstwu w pokoleniu F2. Jeżeli spotka się w kolejnym skojarzeniu z
allelem czarnym podpalanym, mogą się urodzić szczeniaki czarne podpalane.
Zasadę tę ilustrują poniższe tabele.
Pokolenie F1:
Ay – gen rudy
At – gen czarny
podpalany
AyAy – ruda matka
AtAt – czarny
podpalany ojciec
AyAt – rude (heterozygotyczne)
potomstwo
|
At
|
At
|
Ay
|
AyAt
|
AyAt
|
Ay
|
AyAt
|
AyAt
|
Pokolenie F2:
|
Ay
|
At
|
Ay
|
AyAy
|
AyAt
|
At
|
AyAt
|
AtAt
|
AyAy – rudy
homozygotyczny (dominujący)
AyAt – rudy
heterozygotyczny (nosiciel genu czarnego podpalanego)
AtAt – czarny podpalany (tzw.
homozygota recesywna).
To zaledwie jedna cecha i zasada
jej odziedziczalności. Ale należy mieć świadomość, że tych cech są tysiące i
dziedziczą się – w dużym uproszczeniu – według tego schematu, ale nie zawsze te
same. Stąd u hybryd w pokoleniu F1 duży „rozrzut” w wyglądzie, występujący
również w pokoleniach następnych. Dlatego tak ważne jest wspomniane wcześniej
ustalenie celu, jaki ma być osiągnięty, a następnie ostra selekcja hodowlana i
pozostawianie do dalszego rozrodu tylko osobników, które zbliżone są do
zamierzonego. W ten sposób pod koniec lat 80. XX wieku rozpoczęto hodowlę
polskiego spaniela myśliwskiego. Trwa ona już około 40 lat, a rasa ta wciąż nie
jest uznana przez FCI i na wystawach występuje w grupie ras nieuznanych, bez
prawa do tytułów.
Jeżeli zatem ktoś na pytanie, jak
założyć hodowlę psów „rasy” cavapoo odpowiada, że wystarczy pokryć sukę
cavaliera pudlem lub odwrotnie – jest w ogromnym błędzie. Niestety, w taki
właśnie sposób powstają hybrydy – bez podstaw naukowych i prakyki. A ta nie
ogranicza się do wiedzy, od kiedy można kąpać szczeniaka i czym go karmić.
Sprawdź także ten artykuł o
rasach psów z włosami zamiast sierści.
Charakter, pielęgnacja i zdrowie cavapoo
Cavapoo pod względem charakteru
jest wielką niewiadomą, bowiem dziedziczy jego cechy zarówno po cavalierze, jak
i po pudlu. Nie wiadomo, którymi z tych cech będą się odznaczać szczeniaki,
bowiem każda rasa wyjściowa jest pod tym względem inna. Pudle są psami bardzo
inteligentnymi, ruchliwymi, chętnie uczącymi się i potrzebującymi ruchu, kiedyś
były przecież psami myśliwskimi. Cavalier spaniel jest typowym kanapowcem,
bardzo przywiązanym do swojego opiekuna i o wrażliwej psychice. Oczywiście z
pewnością hybrydowe szczeniaki nie będą psami obronnymi, ale nie wiadomo, jakie
cechy u nich przeważą – energicznego, bystrego łowca czy „podkołdernika”. W
każdym wypadku szczeniaki muszą być socjalizowane, aby miały dobry kontakt z
człowiekiem i dały się łatwo układać.
Pielęgnacja cavapoo również zależy
od rodzaju odziedziczonej szaty. Zresztą jej strukturę będzie można ocenić
dopiero u dorosłego psa. Nie wiadomo, czy będzie ona kędzierzawa i bez
podszerstka, czy prosta lub falująca z podszerstkiem. Nie zawsze również
wiadomo, jakie umaszczenie będą mieć szczeniaki. Zawsze jednak dobrze robi
szczotkowanie, a jeżeli u dorosłego psa zajdzie taka potrzeba – również
okresowe strzyżenie, jak u pudla. W kwestii kiedy można kąpać szczeniaka można
odpowiedzieć, że lepiej później niż zbyt wcześnie. Nie ma potrzeby kąpać psa,
jeżeli nie ubrudził się np. farbą lub nie wytarzał się w nieczystościach.
Ryzyko nabycia cavapoo jest spore.
Otóż rasy rodzicielskie mają skłonności do różnych schorzeń. Nigdy zatem nie
wiadomo, czy u danego szczeniaka skłonności te akurat się nie skumulowały. Nikt
przecież nie robi badań rodzicom, nie są to psy zarejestrowane w ZKwP. Jest to
więc jeszcze jedna przesłanka, aby nie napędzać rynku hybryd i zdecydowanie
kupować szczeniaki czystych ras, z metrykami, po przebadanych rodzicach.