Teriery typu bull zyskały złą sławę za sprawą nieodpowiedzialnych
ludzi, którzy powszechnie wykorzystywali je do walk psów. Hodowali też
bulteriery, a zwłaszcza amstaffy, selekcjonując najbardziej agresywne osobniki.
Tymczasem dobrze zbudowany i na pierwszy rzut oka groźnie wyglądający pies
wcale nie musi być agresywny. Właśnie na bazie amstaffa z dolewką krwi buldoga
i innych ras powstał American bully – rasa jak dotąd uznana jedynie w kraju
swojego pochodzenia – Stanach Zjednoczonych, do tego przez organizację
kynologiczną niestowarzyszoną w FCI. Nie przeszkadza to jednak, aby pies ten
zyskiwał coraz większą popularność, również poza swoją ojczyzną.
Jeśli szukasz więcej porad i
informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o psach
rasowych.
American bully –
historia rasy, opis psa
Pochodzenie i wygląd American bully
Lata selektywnej hodowli
doprowadziły do powstania w latach 90. XX wieku w Stanach Zjednoczonych nowej
rasy.
Celem hodowców było stworzenie
rasy, która odznaczałaby się spokojnym charakterem i łagodnością, jednocześnie
zachowując charakterystyczną posturę. Dlatego do krzyżowań rasotwórczych użyte
zostały następujące rasy (gwiazdką oznaczone zostały rasy nieuznane przez FCI):
- American
pitbull terier *
-
American
staffordshire terier
- Buldog
amerykański *
- Bulmastiff
- Bulterier
-
Rottweiler.
Ośrodkami prac hodowlanych były
południowe stany USA – Wirginia i Karolina Południowa. Wkrótce jednak znaleźli
się entuzjaści także w innych częściach kraju i hodowla rozwinęła się na
szeroką skalę. Dziś nowa rasa jest hodowana i popularna w całych Stanach
Zjednoczonych. Coraz więcej osobników
pojawia się w krajach europejskich, w tym także w Polsce.
W
roku 2004 bullypita uznał nowoutworzony klub rasy – American Bully Kennel Club,
a w roku 2013 – United Kennel Club (UKC). Organizacja ta, w odróżnieniu od
American Kennel Club (AKC), który jest uznany przez FCI na zasadzie
partnerskiej według zasady, że z danego kraju tylko jedno stowarzyszenie
kynologiczne może być członkiem lub partnerem Federacji. Tym samym rasa ta nie
jest uznana przez FCI i tymczasem nic nie wskazuje, aby miało się to zmienić. A
może zainteresuje cię także ten artykuł o
amerykańskim pitbull terrierze?
Rasa ma kilka nazw używanych
zamiennie:
- American
bully
-
Amerykański
pit bully
-
Bully
pit
-
Bully pitbull.
Amerykanie wyodrębnili cztery typy
rasy, bardzo do siebie podobnych, a różnią je gabaryty i usposobienie. Bullypit
powstał z różnych kojarzeń amstaffa, pitbulla i buldoga, więc siłą rzeczy jego
pogłowie nie może być jeszcze w pełni wyrównane. I tak:
- Typ
klasyczny – o wzroście w kłębie psa 43-51 cm, suki 41-48 cm, a więc średniej
wielkości
-
Typ
standardowy – w zasadzie jest to podtyp klasycznego, nieco bardziej umięśniony
- Typ
XL – największe osobniki, o wzroście w kłębie nawet do 58 cm
- Typ pocket (kieszonkowy) – najmniejszy. Wzrost w
kłębie psa to 36-43 cm, suki 33-41 cm.
Amerykańskie źródła podają, że typy
większe są długowieczne, dożywają nawet 20 lat, natomiast typ pocket żyje
najkrócej, bo od 8 do 12 lat. Obecnie nie jest możliwe dokładne zweryfikowanie
tych informacji, jak również ustalenie przyczyn takiego stanu. Być może na
długość życia ma wpływ miniaturyzacja, ale wymaga to dokładnych badań.
Poza wymienionymi czterema typami
zdarzają się w miotach także szczeniaki posiadające przewagę cech jednej z ras
użytych do krzyżowań rasotwórczych, co czyni je zupełnie niepodobnymi do
bullypita, nie mówiąc o przypisaniu do któregokolwiek z typów.
Nie ma jeszcze dokładnie
opracowanego wzorca rasy. Natomiast podstawowe cechy ogólne, jakimi odznacza
się bullypit, to:
- Wzrost
w kłębie: 32-58 cm
-
Atletyczna
budowa – która jednak nie może mieć negatywnego wpływu na ruch psa, pożądany
wydajny, sprężysty i lekki, nigdy człapiący
- Waga:
30-60 kg
- Długość
życia: 8-20 lat
-
Liczebność miotów: 4-8 szczeniąt.
Nie ma też wskazań odnośnie
kolorów. Najczęściej spotykane jest umaszczenie srebrnoszare (niebieskie),
podobne jak u wyżła weimarskiego, płowe lub czarne, wszystkie z białymi
znaczeniami. Nos powinien być (według wskazań) w kolorze umaszczenia podstawowego.
Szata krótka i gładka, bez podszerstka (inna niż ma niż np. karelski pies na
niedźwiedzie).
W USA psy mają kopiowane uszy. W
Polsce i niemal wszystkich krajach europejskich zabieg ten jest zabroniony i
American bully powinny mieć pozostawione uszy półuniesione, w kształcie płatka
róży – jak u amstaffa. Zakaz kopiowania uszu i ogonów jest uregulowany prawnie.
Ustawa o ochronie zwierząt mówi:
Art. 6 ust. 2
Przez znęcanie się nad zwierzętami należy
rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień, a
w szczególności:
1) umyślne zranienie lub okaleczenie
zwierzęcia (…) a także wszelkie zabiegi mające na celu zmianę wyglądu
zwierzęcia i wykonywane w celu innym niż ratowanie jego zdrowia lub życia, a w
szczególności przycinanie psom uszu i ogonów (kopiowanie); (…)
Niestety, wielu hodowców wciąż
kopiuje uszy bullypitom, nie ponosząc z tego tytułu konsekwencji i zasłaniając
się członkostwem w American Bully Kennel Club, który nie zakazuje kopiowania.
United Kennel Club wymienia
następujące wady rasy:
-
Wzrost poniżej lub powyżej normy
- Cechy karłowatości
-
Wyolbrzymiona budowa
- Zbyt duża i ciężka głowa, nieproporcjonalna do
ciała
- Kufa zbyt krótka i tępo zakończona
(brachycefalia)
-
Słaba żuchwa
- Kufa uniesiona w kierunku nozdrzy
-
Przodozgryz, tyłozgryz, zgryz naprzemienny
- Ukośnie ustawione przednie kończyny
-
Przesadnie szeroka klatka piersiowa
-
Rozwarte stopy
-
Przycięty ogon
-
Agresja lub skrajna nieśmiałość
-
Tzw. uszy nietoperza
- Albinizm
- Umaszczenie merle
- Zakręcony ogon
- Jednostronna
lub obustronna głuchota.
American bully – usposobienie i charakter
Pomimo groźnego, potężnego wyglądu
bullypit jest psem spokojnym i bez agresji. Amerykanie postawili na
wyeliminowanie tej cechy w procesie tworzenia rasy i rezultaty są widoczne.
Wymagało to (i w calszym ciągu wymaga) ostrej selekcji hodowlanej i
niedopuszczania do rozrodu osobników zbyt impulsywnych i o skłonnościach do
dominacji. Groźny wygląd psa weryfikują opinie właścicieli, którzy są
zachwyceni jego psychiką.
Mimo że w tworzeniu American bully
ma swój udział i amstaff, i pitbull, to amerykański pit bully jest bardzo
przyjazny, nie przejawia instynktu obrończego i uznawany jest za psa dla całej
rodziny. Doskonale porozumiewa się z dziećmi i innymi psami, jest skory do
zabawy, a jednocześnie łatwy do wyszkolenia. Można go szkolić w kierunku
sportowego posłuszeństwa (obedience – uwaga, nie jest to tresura!). W stosunku
do obcych przyjazny, nie zachowuje rezerwy. Lubi spacery, zabawę na powietrzu,
jest też domowym pieszczochem. Jednocześnie nie powinien być zbyt wycofany i
bojaźliwy.
Mimo tak pozytywnych cech, nie
należy zapominać, że przodkami amerykańskiego pit bully są amstaff i pitbull,
przez co zachowany został częściowo ich charakter. Bullypit jest psem dość
upartym i choć łatwo się układa, wymaga dość konsekwentnego przewodnika. Wobec
psa stosuje się wyłącznie motywację pozytywną, nie może to być tresura w
potocznym, pejoratywnym znaczeniu tego słowa. Jeżeli pies zna swoje miejsce w
hierarchii domowej i wie, kto jest głową rodziny, nie wejdzie… na tę głowę.
American bully –
wskazówki dla potencjalnych właścicieli
Zdrowie, pielęgnacja, żywienie
American bully powstał z wielu
krzyżowań międzyrasowych, a w ramach prac rasotwórczych także z kojarzeń
wsobnych. Tym samym w procesie tworzenia jednolitego pogłowia ujawniają się
niektóre schorzenia, typowe dla ras wyjściowych (wrodzone), jak i skłonności do
schorzeń nabytych:
- Dysplazja
stawów biodrowych i łokciowych – bullmastif
-
Postępujący
zanik siatkówki (PRA) – bullmastif
-
Abiotrofia
móżdżkowa – amstaff
- Rozszczep
wargi – buldog
-
Niedoczynność
tarczycy – rottweiler
-
Wrodzone
wady serca – buldog
-
Zwichnięcie
rzepki – rottweiler
-
Syndrom brachycefaliczny – buldog.
Bullypit ma skłonność do schorzeń
skóry (dermatoz) na różnym podłożu, przeważnie alergicznym. Dlatego jego
pielęgnacja powinna być szczególnie staranna. Co kilka dni należy wyszczotkować
psa miękką szczotką i „przeciągnąć” specjalną gumową rękawicą. Dzięki temu
skóra zachowa dobre ukrwienie, a sierść będzie gładka i błyszcząca. Konieczna
jest też kontrola czystości uszu i w razie potrzeby usuwanie nadmiaru
woskowiny. Jeżeli pies nie ściera sam pazurów, trzeba je co pewien czas skracać
za pomocą gilotynki. Niewprawny właściciel powinien powierzyć wykonanie tego
zabiegu lekarzowi weterynarii lub doświadczonemu hodowcy. Zbyt krótkie ścięcie
pazura może spowodować intensywne krwawienie.
Bardzo ważne jest zapewnienie psu
codziennej dawki ruchu. Niezbędny jest jeden dłuższy spacer w ciągu dnia,
oprócz krótkich wyjść w celu załatwienia potrzeb. Dobrze jest połączyć spacer z
elementami szkolenia (np. aport), aby pies miał możliwość pobiegania. Rasa ta
ma bowiem skłonności do tycia. Poza tym ruch na powietrzu sprawia, że pies w
domu jest spokojny i nie rozwijają się w nim skłonności niszczycielskie. Jednak
szczeniaki nie powinny zbyt intensywnie ćwiczyć, a zwłaszcza skakać z fotela
lub kanapy w domu ze względu na rozwijający się kościec i możliwość jego
uszkodzenia.
American bully może otrzymywać
posiłki przygotowywane w domu, wówczas konieczna jest suplementacja preparatami
witaminowo – mineralnymi. Wygodniej jest żywić psa karmą gotową, suchą lub
mokrą, która jest zbilansowana i nie wymaga suplementacji. Oczywiście prawidłowy
skład może zapewnić jedynie renomowany producent. American bully ma wrażliwy
przewód pokarmowy, dlatego jego pożywienie musi być najwyższej jakości. Dzienną
dawkę pokarmową podaje się psu w 2 – 3 porcjach, aby zanadto nie obciążać
żołądka. Zawsze pies musi mieć dostęp do świeżej wody do picia.
Hodowla, szczeniaki, wystawy
W Polsce istnieje kilka hodowli
American bully. Z oczywistych powodów nie są one zrzeszone w Związku
Kynologicznym w Polsce, a rasa ta nie może brać udziału w wystawach pod patronatem
FCI. Niemniej, miłośnicy rasy organizują swoje imprezy. W 2018 roku w
Wojewódzkim Ośrodku Sportu i Rekreacji w Drzonkowie koło Zielonej Góry odbyła
się międzynarodowa wystawa Husarian Bully Triple Show Poland pod patronetem
ABKC.
Hodowla tej rasy jest o tyle
trudna, że nie można dokładnie
przewidzieć pokroju szczeniąt. Rasa jest młoda i w jednym miocie może się
zdarzyć spory rozrzut wielkości. Nie jest to więc np. hodowla nowofundlanda,
gdzie na podstawie rodowodów pary rodzicielskiej można obliczyć
prawdopodobieństwo wystąpienia poszczególnych cech, a mioty są wyrównane. Różne
niespodzianki mogą spotkać hodowcę także pod względem umaszczeń. Trzeba dobrze
poznać zasady ich dziedziczenia, aby móc oszacować prawdopodobieństwo
wystąpienia danych kolorów ze skojarzenia osobnika np. niebieskiego z czarnym z
białymi znaczeniami (jak wspomniany już karelski pies na niedźwiedzie). Przy
tej okazji warto nadmienić, że również niejedna hodowla nowofundlanda może
pochwalić się czarno-białymi szczeniakami.
Cena Bullypita potrafi dochodzić
nawet do kilkunastu tysięcy złotych. Mowa tu oczywiście o szczeniakach z
hodowli zarejestrowanej w ABKC. Nigdy nie należy kupować psa tej rasy z
ogłoszenia w którymś z popularnych serwisów internetowych, gdzie szczeniaki
sprzedawane są już od kilkuset złotych. Cena nie może być czynnikiem
decydującym o kupnie, zwłaszcza w przypadku rasy tak młodej i jeszcze
nieustabilizowanej. Warto też wcześniej przestudiować opinie nabywców o
poszczególnych hodowlach.
Podsumowując, American bully
zdecydowanie nie jest rasą dla wszystkich, a już z pewnością nie dla
początkujących – jako pierwszy pies. Nawet doświadczona osoba, która zdecyduje
się na zakup szczeniaka, powinna się wcześniej odpowiednio przygotować, gdyż w
każdym przypadku amerykański pit bully jest sporym wyzwaniem.