Witaminy w diecie psa - oznaki niedoborów lub przedawkowania
Każdy pupil potrzebuje niezbędnych składników odżywczych, by jego organizm mógł prawidłowo funkcjonować! W diecie zwierząt domowych obowiązkowe są właściwe ilości białka, tłuszczy, włókna pokarmowego, wody oraz witamin. Te ostatnie są bardzo istotne, choć wielu opiekunów wie o nich naprawdę niewiele. Poznaj nazwy witamin oraz ich funkcje!
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o zdrowiu zwierząt.
Witaminy - ważne informacje
Witaminy to związki organiczne potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu psa i kota, które muszą być podawane im wraz z pożywieniem. Biorą one udział w wielu procesach metabolicznych, a przy ich niedoborze występują zaburzenia kliniczne zależne od tego, które tkanki oraz narządy są najbardziej wrażliwe na braki danej witaminy.
Dzieli się je na:
- rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K),
- rozpuszczalne w wodzie (wszystkie witaminy z grupy B, C oraz cholina i karnityna).
Żywiąc swojego pupila, zwróć uwagę na kilka faktów:
- Żywienie kota głównie dietą rybną wymaga podawaniu mu zwiększonych dawek Witaminy K i B1.
- Niektóre witaminy magazynują się w wątrobie np. A i D.
- U psów niedobór witaminy K pojawia się w chorobach obniżający wchłanianie tłuszczu np. podczas niewydolności wątroby czy przewlekłej niewydolności trzustki.
- Witaminy, jak B6 nie są magazynowane w organizmie i muszą być dostarczane z codzienną dietą.
- U bokserów oraz dobermanów niedobór L-karnityny często prowadzi do rozwoju kardiomiopatii rozstrzeniowej.
Jak suplementować witaminy?
Suplementacje witamin rozważyć u suk w okresie ciąży oraz w czasie laktacji , a także w przebiegu chorób zaburzający wchłanianie. Suplementy diety mogą zostać zalecone zwierzętom w okresie częstszych chorób lub wyższej aktywności fizycznej.
Karmy dla zwierząt dzieli się na:
- ekonomiczne,
- podstawowe,
- premium oraz superpremium.
Polecane karmy dla psów - sprawdź ceny!
Pamiętaj, że jeżeli żywisz psa lub kota karmą z grupy premium lub superpremium to najprawdopodobniej Twój pupil otrzymuje wszystkie niezbędne witaminy oraz niektóre dodatki funkcjonalne, jak siarczan chondroityny czy żurawina wspierająca układ moczowy. Dobre karmy są dedykowane różnym grupom wiekowym, rasą oraz psom lub kotom o odmiennym poziomie aktywności.
Zwróć uwagę, że dawkowanie preparatów witaminowych w przeliczeniu na kilogram masy ciała dla psów ras miniaturowych może spowodować, że dawka będzie zbyt niska a dla psów ras dużych zbyt wysoka. Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości, skonsultuj się z lekarzem weterynarii.
Przegląd witamin - co warto wiedzieć o każdej z nich?
- Witamina A - bierze udział w procesach widzenia, wzrostu oraz prawidłowym działaniu układu immunologicznego. Jej niedobór upośledza wzrost i różnicowanie się komórek nabłonkowych, powoduje ślepotę nocną, zmiany skórne, spadek apetytu czy owrzodzenie rogówki.
- Witamina D - grupa związków rozpuszczalnych w tłuszczach, której najważniejszymi przedstawicielami są witaminy D2 oraz D3. Niedobór witaminy D powoduje zaburzenia mineralizacji kośćca, krzywice oraz słabość mięśni. Co ciekawe, możliwe jest także przedawkowanie witaminy D, które wywołuje ostre lub przewlekłe zatrucie.
- Witamina E - grupa związków o właściwościach przeciwutleniających, do których należą tokoferole oraz tokotrienole. Objawy jej niedoboru różnią się w zależności od gatunku, ale najczęściej dotyczą układu nerwowo-mięśniowego, czy naczyń krwionośnych. Sprawdź także ten artykuł z zasadami prawidłowego żywienia psa.
- Witamina K - grupa związków wykazująca aktywność przeciwkrwotoczna. Witamina K1 występuje w zielonych liściach, a K2 głównie w tkankach zwierzęcych. U psów nie opisano niedoboru witaminy K związanego z jej zbyt małą ilością w karmie, ale pojawia się on przy zaburzeniach wchłaniania tłuszczów. Obniżenie ilości tej witaminy powoduje m.in. skłonność do krwawień.
- Tiamina B1 – witamina, której niedobór wynika z małej ilości w pożywieniu lub spożywania dużej ilości antagonistów B1, jak tiaminaza znajdująca się w surowcach rybnych, małżach, czy drożdżach. Przy niedoborze witaminy B1 obserwuje się spadek apetytu, zahamowanie wzrost i objawy neurologiczne.
- Ryboflawina B2 - niezbędna w procesach oksydacyjno-redukcyjnych. Jej niedobór może powodować brak apetytu i spadek masy ciała, osłabienie mięśni, zapalenie skóry brzucha czy obustronną zaćmę.
- Niacyna B3 - niedobór tej witaminy jest rzadkością, choć zdarza się u zwierząt przy jednostronnym żywieniu posiłkami niedoborowym w niacynę u kotów oraz w niacynę i tryptofan u psów. Zbyt mała podaż tej witaminy daje objawy takie, jak zapalenie skóry, biegunki, spadek apetytu i masy ciała, czy zapalenie błony śluzowej jamy ustnej.
- Kwas pantotenowy B5 – witamina obecna w różnych produktach spożywczych np. wątrobie, sercach, żółtku jaja, a także ryżu, czy otrębach pszennych. Jej niedobór jest rzadki, ale może powodować spaczone łaknienie, brak apetytu oraz zaburzenia żołądkowo-jelitowe i osłabienie odporności. U kotów zaobserwowano także stłuszczenie wątroby. Witamina B5 jest nietoksyczna, co oznacza, że stosowanie nawet wysokich dawek jest dobrze tolerowane przez organizmy zwierząt domowych.
- Witamina B6 - grupa związków, które stanowią pochodne pirydyny. Witamina B6 jest bardzo istotna w metabolizmie białek, węglowodanów oraz tłuszczów. U zwierząt domowych w przypadku jej niedoboru obserwuje się zaburzenia wzrostu, spadek apetytu, osłabienie mięśni, drgawki, niedokrwistość mikrocytarną, czy uszkodzenie nerek. Badania naukowe sugerują, że wysokie dawki witaminy B6 mogą działać hamująco na powstawanie nowotworów oraz proliferacja istniejących komórek nowotworowych. Toksyczność tej witaminy jestem niska, ale długotrwałe stosowanie wysokich dawek może jednak prowadzić do (odwracalnych) zaburzeń neurologicznych.
- Biotyna B7 - nazywana bywa także witaminą H. Występuje w wielu rodzajach pokarmu, a jej niedobór u psów i kotów jest rzadki, o ile nie otrzymują one w diecie surowego białka jaja kurzego zawierającego awidynę, która wiąże cząsteczki biotyny. W przypadku niedoborów pojawia się chropowatość skóry, wypadanie sierści, siwienie włosa, spadek apetytu i masy ciała.
- Kwas foliowy B9 – ta witamina powinna być dostarczana z pokarmem każdego dnia, ponieważ nie jest ona magazynowana. Jej niedobór ogranicza wzrost i powoduje nieregularny apetyt, zapalenie języka lub osłabienie odporności. Przypuszczalnie dodatek kwasu foliowego stosowany w diecie ciężarnych samic skutkuje mniejszym ryzykiem występowania rozszczepu podniebienia u szczeniąt, choć nie jest to jeszcze w pełni potwierdzone. Do tej pory nie opisano toksycznego efektu tej witaminy.
- Witamina B12 - zawiera ona w swojej strukturze kobalt i z tego powodu nazywana jest także związkiem metaloorganicznym. Niedobór występuje rzadko, ale może pojawiać się podczas stosowania u psów diety wegetariańskiej. Jest to związane z tym, że produkty roślinne charakteryzują się stosunkowo niską zawartością witaminy B12. Opiekunowie sznaucerów olbrzymich oraz niektórych ras kotów powinni być świadomi możliwości wrodzonego zaburzenia wchłaniania tej witaminy.
- Cholina - zaliczana jest do witamin z grupy B, mimo że nie jest zgodna ze ścisłą definicją witamin. Jest to jednak substancja wymagana w pożywieniu ssaków a zapotrzebowanie na nią zależny między innymi od wieku. Duże ilości choliny znajdują się w jajku kurzym, wątrobie oraz soi.
Pamiętaj, że witaminy są niezbędne, ale mogą zostać przedawkowane! Nie podawaj swojemu pupilowi suplementów bez konsultacji z lekarzem weterynarii.