Wilczur a owczarek niemiecki - czy to ta sama rasa psa?

Pochodzenie ras psów, systematyka, udomowienie

Rasy psów – przodkowie od wilka

Pochodzenie psa od wilka zostało udowodnione ponad wszelką wątpliwość badaniami DNA. Ponadto badania te potwierdziły, że w procesie udomowienia psa wilk szary (Canis lupus) również brał udział i to w kilku populacjach. Pies domowy (Canis lupus f. familiaris L. 1758 lub Canis familiaris – obie te nazwy są poprawne naukowo) został jako gatunek po raz pierwszy opisany przez Karola Linneusza w 1758 roku.

Współczesne psy rasowe pochodzą od pięciu przodków, ukształtowanych w wyniku ewolucji pod wpływem różnych czynników. Przodkami tymi są:

Canis familiaris palustris – przodek szpicowatych
Canis familiaris matris optimae – przodek psów pasterskich
Canis familiaris inostranzevi – przodek molosowatych
Canis familiaris intermedius – przodek psów gończych i wyżłów
Canis familiaris leineri – przodek chartów.

W ciągu wielu setek lat pracy hodowlanej powstało około 350 ras psów, uznanych przez Międzynarodową Federację Kynologiczną (Fédération Cynologique Internationale – FCI), największą organizację kynologiczną na świecie, która zrzesza ponad 90 organizacji krajowych, po jednej z każdego kraju członkowskiego. Nasz kraj w FCI reprezentuje od 1938 roku Związek Kynologiczny w Polsce.

W aspekcie „wilczur” a owczarek niemiecki znaczenie ma przodek psa domowego Canis familiaris matris optimae.

Etapy udomowienia psa

Początki procesu udomowienia to nieustanne krzyżowanie się psa z wilkiem. W późniejszym okresie pojawiły się istotne różnice u obu gatunków, zwłaszcza poszerzenie się i skrócenie kufy psa udomowionego, co skutkowało ciaśniejszym rozstawieniem uzębienia. U współczesnego wilka zachowały się przerwy międzyzębowe, nie występujące u psa domowego.

W pierwszej fazie udomowienia przodkowie współczesnych psów podążali tropem wędrówek plemion koczowniczych, które opuszczając koczowisko, pozostawiały resztki pokarmu i różne odpady, które stanowiły łatwą zdobycz dla zwierząt. Z czasem zwierzęta dołączyły do ludzkich karawan, stając się towarzyszami ludzi, broniąc ich przed dzikimi drapieżnikami.

Faza druga to naturalne pogłębienie więzi człowieka i psa. Człowiek wynagradzał psu jego towarzystwo, dając mu pokarm. Pies natomiast obdarzył człowieka zaufaniem na tyle, że zaczął się rozmnażać i wychowywać szczeniaki w jego pobliżu, a także towarzyszyć człowiekowi w polowaniach.

W fazie trzeciej człowiek zaczął tworzyć pierwsze, prymitywne rasy psów na podstawie obserwacji ich zachowania, charakteru i wyglądu. Krzyżówki miały na celu wyhodowanie psów o cechach najbardziej odpowiadających potrzebom ówczesnego człowieka. W tej fazie pies już jest trwale związany z człowiekiem.

Polecane karmy dla psów - sprawdź ceny!

Czwarta faza to czasy współczesne, w których rasy psów są zróżnicowane pod kątem potrzeb (łowieckich, obronnych, sportowych, rodzinnych, terapeutycznych). W ramach tych potrzeb wyodrębniają się coraz węższe specjalizacje, np. u psów myśliwskich – aportery, płochacze, dzikarze, tropowce. Tworzone są wciąż nowe rasy psów. Sprawdź także ten artykuł o najlepszych hodowlach owczarków niemieckich w Polsce.

Rasy psów przypominające wilka - wilczak i wilczur

Pies domowy jest obecnie najbardziej zróżnicowanym gatunkiem na świecie. Mimo tak ogromnego zróżnicowania, istnieją rasy, które są bliższe wilkowi, względnie go przypominają wyglądem. Potoczna nazwa „wilczur” używana jest nie tylko w stosunku do owczarka niemieckiego.

Czechosłowacki wilczak

Rasa ta została zaklasyfikowana pod numerem wzorca 332 w grupie 1 – Owczarki i inne psy pasterskie, z wyłączeniem szwajcarskich psów do bydła. Jest to pies najbardziej zbliżony wyglądem do wilka. Rasa została utworzona z kojarzeń owczarka niemieckiego z wilkiem karpackim w dawnej Czechosłowacji. Posiada wiele cech zewnętrznych i psychicznych wilka, m.in. gatunek sierści i umaszczenie. Występują wyraźne różnice pomiędzy szatą zimową a letnią. Zimą podszerstek jest bardzo gęsty, okrywający całe ciało psa, w tym na brzuchu, udach od wewnątrz, w uszach, między poduszkami, a u samców również na mosznie.

Wilczak jest psem dużym, wzrost psa w kłębie to minimum 65 cm, suki – 60 cm.

Saarlooswolfhond (wilczur Saarloosa)

To jedyna rasa, w stosunku do której nazwa „wilczur” używana jest poprawnie. Należy również do grupy 1 FCI z numerem wzorca 311. Jej twórcą jest holenderski kynolog Leendert Saarloos (1884-1969), który uznał, że psy stały się zbyt uczłowieczone i postanowił przywrócić im cechy naturalne, zaczynając od owczarka niemieckiego – jego ulubionej rasy. Podobnie jak w przypadku wilczaka czechosłowackiego, tu również miało miejsce krzyżowanie owczarka, ale z wilczycą syberyjską. Następnie sucze potomstwo – mieszańce – hodowca kojarzył z ich własnym ojcem, uzyskując potomstwo z jedną czwartą krwi wilka. To potomstwo było wyjściowe w procesie tworzenia nowej rasy – wilczura europejskiego. Rasa ta została uznana przez FCI już po śmierci jej twórcy, w 1975 roku, a na jego cześć została nazwana wilczurem Saarloosa.

Wilczur leżący na trawie z językiem na wierzchu, a także owczarek niemiecki i jego charakter — Wilczur czy też owczarek niemiecki jako popularne psy rasowe i ich charakter

Również u wilczura, tak jak u wilczaka, występuje znaczna różnica pomiędzy szatą zimową a letnią, co jest typowo wilczą cechą. Wilczur jest generalnie większy: wzrost psa waha się od 65 do 75 cm w kłębie, suki od 60 do 70 cm. Górna granica wzrostu może zostać nieznacznie przekroczona.

Owczarek niemiecki – o rasie, hodowla, szczeniaki, wychowanie

Pochodzenie owczarka niemieckiego

Owczarek niemiecki jako rasa powstał znacznie dawniej, niż wilczak i wilczur, bo pod koniec XIX wieku. Twórcą rasy jest pruski oficer, Max von Stephanitz, który postawił sobie za zadanie wyhodować psa inteligentnego, podatnego na szkolenie i wszechstronnie użytkowego. Do tego celu użył wielu psów, które zwiózł do Karlsruhe głównie z terenów południowych Niemiec. Były to psy gospodarskie – pasterskie i stróżujące.

Hodowca uzyskał w miarę wyrównane pogłowie psów krótkowłosych i długowłosych, które zaprezentował na wystawie w Hanowerze (1882 – długowłose) i Berlinie (1889 – krótkowłose). Założył też Klub Owczarka Niemieckiego (Verein für Deutsche Schäferhunde), który istnieje do dziś i skupia hodowców i miłośników owczarków.

Charakter owczarka niemieckiego sprawił, że stał się on najpopularniejszą i najbardziej rozpoznawalną rasą na świecie. Max von Stephanitz zapewne nie przewidywał skali sukcesu, jaki osiągnął. Owczarki niemieckie trafiły za ocean, gdzie podjęto ich dalszą hodowlę. Dopuszczano do niej również osobniki białe, które w Europie były z hodowli eliminowane. W latach 60. XX wieku sprowadzono do Europy białe psy rasowe, które znalazły się w Szwajcarii. Tamtejsi kynolodzy na ich bazie rozpoczęli hodowlę psów białych jako odrębnej rasy, którą w 1991 roku zarejestrowali pod nazwą biały owczarek szwajcarski. FCI uznała tę rasę w roku 2011. Nie jest to więc, jak sądzi wielu, biały owczarek niemiecki, mimo że od niego bezpośrednio się wywodzi.

Szczeniak owczarka niemieckiego – gdzie kupić, wychowanie

Chcąc nabyć szczenię o pewnym pochodzeniu, należy zwrócić się do Związku Kynologicznego w Polsce. Wcześniej jednak warto pojechać na kilka wystaw i porozmawiać z hodowcami, obejrzeć psy na ringu i zapoznać się ze specyfiką ich wystawiania. Różni się ono od wystawiania psów innych ras. Na wystawie nie zakupimy szczeniaka, sprzedaż na takich imprezach jest zakazana. Można się jednak dowiedzieć, która hodowla aktualnie oferuje szczeniaki lub spodziewa się ich w najbliższym czasie. Można też zasięgnąć informacji w Klubie Owczarka Niemieckiego ZKwP, skupiającego hodowców z całej Polski.

Psy rasowe z hodowli związkowych sprzedawane są z metrykami. Niezależnie od liczby szczeniąt w miocie, wszystkie mają prawo do metryk. Nie jest więc prawdą, że to „siódmy z miotu”, dlatego metryki nie otrzymał. Jeżeli ktoś w taki sposób chce sprzedać „rasowego” szczeniaka, trzeba zdecydowanie szukać dalej. Metryka jest podstawą do wyrobienia psu rodowodu, co leży w gestii nowego właściciela. Niestety, mimo że zasada, iż tylko sześć szczeniąt z miotu otrzymuje metryki, przestała obowiązywać wiele lat temu, wciąż spotyka się oszustów – pseudohodowców, którzy usiłują sprzedać w ten sposób mieszańce jako psy rasowe, a złe opinie dotykają także uczciwych hodowców.

Cena owczarka niemieckiego zależy od linii hodowlanej, renomy hodowli, tytułów (Champion Polski, champion międzynarodowy lub innego kraju, Zwycięzca Świata, Europy, klubu) i wyszkolenia pary rodzicielskiej. Szczeniak owczarka niemieckiego to wydatek kilku tysięcy złotych. Jednak w każdej hodowli może urodzić się szczeniak wadliwy, który nie będzie się nadawał na wystawy, ale może spełnić oczekiwania jako pies rodzinny. Cena takiego szczeniaka jest zwykle niższa.

Szczeniak owczarka niemieckiego jest podatny na wychowanie, szybko uczy się czystości i podstawowych komend posłuszeństwa. Jest bardzo wdzięcznym „materiałem” do układania, polecenia wykonuje chętnie, wpatrzony w swojego przewodnika, któremu staje się bezgranicznie oddany. Charakter owczarka niemieckiego sprawia, że sympatycy rasy nazywają go „plasteliną”, gdyż można go dosłownie „ulepić” według własnych oczekiwań. Opinie hodowców i właścicieli w tym zakresie pokrywają się.

Podsumowanie

Odpowiedź na pytanie w tytule, czy wilczur i owczarek niemiecki to ta sama rasa? – jest jednoznaczna: nie jest. Nazwa „wilczur” w stosunku do owczarka niemieckiego jest nieprawidłowa, bowiem rasa ta nie ma bezpośrednio nic wspólnego z wilkiem. Jedyną rasą, która nosi nazwę „wilczur” jest Saarlooswolfhond – wilczur Saarloosa, rasa holenderska, powstała w połowie XX wieku, a więc znacznie później niż owczarek niemiecki.