TOP 10 psów pasterskich. Przedstawiamy najpopularniejsze rasy

Psy pasterskie – charakterystyka ogólna

Każdy pies pasterski odznacza się wyjątkową inteligencją i podatnością na układanie. Rasy te są na ogół zdrowe i odporne na trudne warunki atmosferyczne, a także wytrzymałe na wysiłek. Współczesne psy pasterskie rzadko wykorzystywane są do zadań, do jakich je stworzono. Ich zamiłowanie do pracy jednak pozostało. Dlatego właśnie psy tych ras są najczęściej spotykane w różnych psich sportach – agility, flyball, frisbee, obedience, itd.

Oprócz sportów kynologicznych psy ras pasterskich na co dzień towarzyszą swoim opiekunom uprawiającym jogging lub trekking. Znajdują tu ujście dla swojej energii, której nie mogą spożytkować na pastwisku – wiele z nich nigdy nie pracowało przy pilnowaniu owiec lub bydła, a nawet nie widziało tych zwierząt na oczy. Podobnie wiele psów ras pasterskich sypia z opiekunem w łóżku – zupełnie inaczej, niż ich dawni przodkowie, niejednokrotnie nocujący na łące, pilnując pozostawionych tam stad.

Przyjazny charakter ras pasterskich i łatwość ich szkolenia sprawiają, że psy te są niezmiennie popularne i poszukiwane. Niektóre z nich wykorzystywane są w dogoterapii, pilnowaniu dzieci, ale i do pracy w wojsku lub policji. Poniżej przedstawiamy opis najpopularniejszych ras psów pasterskich, umieszczonych w dwóch grupach FCI.

Psy pasterskie i zaganiające kontynentalne

Owczarki belgijskie

Owczarek belgijski to aż cztery rasy – tervueren, groenendael, malinois i lakenois. Omówimy pierwsze trzy, ponieważ czwarta rasa jest rzadko spotykana. Są one podobne do siebie wielkością – wszystkie mają od 56 do 66 cm wzrostu w kłębie i ważą od 27 do 29 kg. Wszystkie mają również stojące uszy. Mają też zbliżoną budowę anatomiczną i usposobienie.

Klub owczarka belgijskiego (fr. Club du chien de berger Belge) powstał w 1891 roku. Wówczas wprowadzony został podział na psy długowłose, szorstkowłose i krótkowłose, a kilka lat później wyróżnione zostały umaszczenia: rudobrązowa dla psów krótkowłosych, szara dla szorstkowłosych i czarna dla długowłosych. Od tej pory rozpoczęła się planowa hodowla czterech ras, która finalnie ewoluowała w kierunku dwóch ras długowłosych: tervuerena o umaszczeniu rudobrązowym i długim włosie i groenendaela o umaszczeniu jednolicie czarnym. Pojawił się też krótkowłosy malinois o umaszczeniu rudobrązowym i najrzadszy – również rudobrązowy lub szary, szorstkowłosy lakenois. Wszystkie cztery rasy sprawdziły się jako psy ratownicze, przenoszące wiadomości, a także jako pomocnicy celników i policjantów oraz psy obronne. Obecnie są głównie psami do towarzystwa, aczkolwiek owczarek malinois z powodzeniem wykorzystywany jest w dalszym ciągu jako pies policyjny obok owczarka niemieckiego. Owczarki belgijskie doskonale sobie radzą w sportach kynologicznych, mimo że prędkością nie dorównują border collie.

Cena owczarka belgijskiego zależy od renomy hodowli, z jakiej pochodzi szczeniak, linii hodowlanych, tytułów pary rodzicielskiej (wystawowych i użytkowych). Obecnie cena w hodowli polskiej nie różni się od tej w hodowli zagranicznej.

Groenendael to efektowny, długowłosy owczarek o czarnym umaszczeniu. W przeszłości nie było ono jednak jednolite, bowiem protoplasta rasy, Duc de Groenendael, miał obfitą białą kryzę. Z czasem uległa ona zanikowi, jednak niekiedy rodzą się szczenięta z białą plamką na piersi. Jest ona niepożądana, choć nie powoduje dyskwalifikacji.

Groenendale położyły ogromne zasługi jako psy przenoszące meldunki podczas II wojny światowej. Ich pogłowie zostało wówczas silnie zdziesiątkowane, jednak udało się je odbudować i dziś owczarek belgijski groenendael jest dość popularną rasą na całym świecie.

Tervueren jest również długowłosym psem, o umaszczeniu płoworudym z czarnym nalotem i czarną maską. Powstała w miasteczku Tervueren, znajdującym się na wschód od Brukseli. Protoplastą rasy był pies Milsart, syn wspomnianego Duc de Groenendael i suki Miss. Następne kojarzenia krewniacze przyniosły wzrost populacji o typowym dla dzisiejszych tervuerenów umaszczeniu.

Malinois to najczęściej spotykany owczarek belgijski. W Polsce nazywany jest pospolicie „maliniakiem”. Jest to jedyny krótkowłosy owczarek belgijski. Ma umaszczenie płowe z czarną maską, a nazwa rasy pochodzi od miasta Malines. Psy tej rasy są najbardziej zwinne i szybkie spośród wszystkich owczarków belgijskich i w konkursach psów pracujących zajmują zazwyczaj czołowe miejsca. Owczarek ten zasłynął podczas wojny w Afganistanie jako wykrywacz min. Psy odnajdywały miny ukryte pod pięciocentymetrową warstwą ziemi – znacznie skuteczniej niż detektory metalu.

Owczarki francuskie

Najpopularniejszymi rasami pasterskimi pochodzącymi z Francji są owczarek francuski briard i owczarek francuski beauceron. Choć różnią się od siebie wyglądem i usposobieniem, mają wspólną cechę, charakterystyczną dla wszystkich owczarków francuskich – tzw. wilcze pazury. Jest to atawizm, który u innych ras usuwany jest chirurgicznie, kiedy szczenięta są jeszcze ślepe. U owczarków francuskich nie tylko są pozostawiane, ale i stanowią wymóg wzorca (gdzie znajduje się dokładny opis ich wyglądu), ich brak powoduje dyskwalifikację i niedopuszczenie do hodowli.

Briard to długowłosy owczarek, o umaszczeniu najczęściej płowym lub czarnym, rzadziej szarym lub łupkowym. Dość spory (psy 58-69 cm, suki 56-65 cm w kłębie), może ważyć od 25 do 45 kg. Jest łatwy w układaniu, ma opiekuńczy charakter – doskonale pilnuje dzieci. Potrzebuje dużo ruchu, dlatego świetnie nadaje się do towarzystwa dla osób uprawiających amatorskie bieganie lub jazdę na rowerze. Jest spokojny i zrównoważony, dobrze toleruje inne zwierzęta domowe.

Beauceron jest dużym psem o silnej budowie. Wzrost w kłębie od 65 do 70 cm, waga 30-38 kg. To krótkowłosy owczarek o umaszczeniu czarnym podpalanym, przy czym podpalanie musi mieć kolor intensywnie czerwony. Beauceron (blisko spokrewniony z briardem) niegdyś był wykorzystywany jako typowy pies pasterski do zaganiania stad owiec i bydła, natomiast podczas obu wojen światowych zasłużył się jako pies przenoszący meldunki i stróżujący. Obecnie również wykorzystuje się go w policji i wojsku. Wymaga doświadczonego przewodnika, do którego bardzo się przywiązuje.

Cena zależy od tych samych czynników, co w przypadku owczarków belgijskich. Generalnie, im szczeniak ma lepsze pochodzenie, tym jego cena jest wyższa. Sprawdź także ten artykuł na temat popularnych ras psów pasterskich.

Owczarki z Wysp Brytyjskich i szwajcarskie psy do bydła

Owczarki brytyjskie

Wśród owczarków brytyjskich na pierwszym miejscu pod względem popularności znajduje się bez wątpienia border collie. Rasa ta, uważana za najbardziej inteligentną na świecie, zawojowała wszystkie kontynenty. Border collie to pies pasterski, który rodzi się z umiejętnością charakterystycznego „skradania się”, obserwowanego już u małych szczeniąt. Wzruszający i zabawny jest widok, kiedy szczeniak jeszcze nieporadnie „skrada się” w kierunku owcy.

Border collie występuje w różnych umaszczeniach. Najpopularniejszy jest czarno – biały, często spotykany jest czarno – biały z podpalaniem, czekoladowo – biały, marmurkowo – biały, rudo – biały i błękitno – biały. Kolor biały występuje zawsze, ale jego powierzchnia nie powinna przekraczać 30 proc. okrywy włosowej. Białe znaczenia występują na kufie, przedpiersiu, brzuchu, łapach, końcu ogona i wokół szyi. Pożądana jest symetria białej strzałki w części twarzowej. Border collie mierzy 48-56 cm w kłębie (pies) i 46-53 cm (suka), a waży 14-20 kg (pies) i 12-19 kg (suka). Może być krótkowłosy lub długowłosy. Krótkowłosy preferowany jest w sportach kynologicznych (typ work), natomiast odmiana długowłosa „okupuje” ringi wystawowe (typ show).

Psy tej rasy układają się niezwykle łatwo, w lot pojmują wydawane polecenia, ale nie oznacza to bynajmniej, że nadają się dla każdego. To psy szalenie pracowite i wymagające sporej dawki codziennego ruchu. Będą zatem odpowiednie dla osób lubiących czynny wypoczynek lub uprawiających sport.

Popularność border collie sprawiła, że obecnie owczarek szkocki collie, niegdyś występujący bardzo licznie, stał się rzadkością na wystawach psów rasowych. Natomiast stawki borderów na wystawach sięgają kilkudziesięciu przedstawicieli rasy.

Drugą popularną rasą pasterską jest mały welsh corgi, przy czym pembroke jest częściej spotykany od cardigana. Te niewielkie, sympatyczne psy pasterskie są ulubioną rasą królowej Elżbiety II. Pembroke jest mniejszy i drobniejszy od cardigana. Mierzy w kłębie 25-28 cm, podczas gdy cardigan około 30. Waży również mniej – około 11 kg (cardigan około 17 kg.). Pembroke występuje w umaszczeniu rudym, płowym, śniadym i czarnym podpalanym z bardzo niewielkimi białymi znaczeniami. Umaszczenia cardigana są różne, w tym także ciemne pręgowane, a białe znaczenia są nieco większe niż u pembroke.

Inny jest też charakter obu ras. Welsh corgi pembroke jest otwarty i przyjazny do wszystkich ludzi, natomiast cardigan, ogromnie przywiązany do swojej rodziny, do obcych pozostaje nieufny. Obie rasy są bardzo inteligentne i posiadają silny instynkt zaganiania, który wykazują często wobec dzieci w mieszkaniu. Jest przy tym wiele uciechy, a psy w żadnym wypadku nie wyrządzają dzieciom krzywdy.

Cena szczeniaka oscyluje wokół 7 tys. zł. Należy pamiętać, że jeżeli szczeniak sprowadzany jest z zagranicy, jego cena jest wyższa o koszt transportu – pokrywa go kupujący.

Berneński pies pasterski - charakterystyka

Istnieje kilka ras szwajcarskich psów pasterskich. Nie są one jednak zaliczane do grupy I FCI, a do II – molosowatych. Psy szwajcarskie są rasami górskimi, są też mniej lub bardziej ze sobą spokrewnione. Rozróżniamy następujące szwajcarskie psy pasterskie:

• Berneński pies pasterski (długowłosy)
• Duży szwajcarski pies pasterski (krótkowłosy)
• Entlebucher (krótkowłosy)
• Apenzeller (krótkowłosy, jedyny mały przedstawiciel ras).

Najbardziej znany z nich to berneński pies pasterski, występujący również pod nazwą „bengalski”, choć z indyjskim Bengalem nie ma zupełnie nic wspólnego. Prawdopodobnie nazwa „bengalski” w stosunku do berneńczyka pojawiła się w związku z… kotem, którego nazwa rasy rzeczywiście brzmi „bengalski”. Niemniej, należy stanowczo wyjaśnić: nie istnieje rasa „owczarek bengalski”, natomiast jak najbardziej istnieje rasa „berneński pies pasterski”, zwany popularnie (i prawidłowo) berneńczykiem.

Berneński pies pasterski jest psem dużym, o wzroście w kłębie 63-71 cm (psy) i 58-66 cm (suki). Ma też masywną, niemal atletyczną (choć nie ociężałą) budowę ciała i waży 39-50 kg (psy) i 36-50 kg (suki). Jest doskonale umięśniony. Ma charakterystyczne, trójbarwne umaszczenie – czarne z białymi znaczeniami i rudobrązowym podpalaniem. Szata berneńczyka jest długa i obfita, może być nieco falująca. Na wiosnę i jesienią berneński pies pasterski obficie linieje i wtedy należy go codziennie czesać.

Psy tej rasy są bardzo inteligentne i łagodne, przyjaźnie usposobione w stosunku do ludzi i innych zwierząt. Nie lubią samotności, silnie przywiązują się do swojej rodziny. Lubią dzieci. Nie są szczekliwe. Jednak mają ogromne skłonności do tycia, dlatego trzeba im codziennie zapewnić odpowiednią dawkę ruchu. Ze względu na masywną budowę nie powinny dużo biegać, za to doskonale im zrobi pływanie w jeziorze lub dłuższy spacer. Nie należy ich też przekarmiać.

Berneński pies pasterski jest niestety rasą krótko żyjącą – 8 lat to już późna starość dla tego psa, a 10 lat dożywają jedynie nieliczne. Berneńczyki dość często zapadają na nowotwory.

Inną nieprawidłowo używaną nazwą dla berneńczyka jest „owczarek bernardyński”. W tym wypadku zapewne są mylone dwie rasy – berneński pies pasterski i bernardyn, który jest największym ze szwajcarskich molosów, niegdyś wykorzystywanym do ratownictwa lawinowego, a obecnie w większości pełni rolę psa do towarzystwa. Bernardyn nie ma natomiast nic wspólnego z pasterstwem. Nazwa „owczarek bernardyński” jest zatem myląca i całkowicie niepoprawna.