Psy gończe - popularne rasy, opisy, zdjęcia, porady praktyczne

Przeznaczenie psów gończych i ich klasyfikacja

Rasowe psy gończe – wykorzystanie w łowiectwie

Psy gończe są jedną z najliczniejszych grup. Systematyka FCI klasyfikuje aż 77 ras w grupie 6 – psy gończe i posokowce. Zdecydowana większość z nich to rasy objęte obowiązkiem pracy – muszą mieć zaliczoną ocenę pracy łowieckiej z odpowiednią punktacją, aby (po spełnieniu pozostałych warunków regulaminowych) mogły otrzymać tytuł Międzynarodowego Championa Piękności (Championne Internationale de Beauté – CIB).

Psy gończe pod względem wykorzystania w łowiectwie dzielą się na dwie zasadnicze grupy :

1. Gończe i dzikarze – ich zadaniem jest odnalezienie i oszczekiwanie zwierzyny grubej, przede wszystkim dzików. Powinny to być rasy nieduże i o dużej zwrotności, bez agresji, która jest cechą dyskwalifikującą. Nie mogą one atakować zwierzyny, a jedynie ją oszczekiwać (głosić). W tej grupie znajdują się dwie rasy rdzennie polskie – ogar polski i gończy polski, omówione niżej
2. Posokowce i tropowce – psy z tą specjalnością łowiecką mają za zadanie odszukanie zwierzyny grubej po strzale. Posokowce to specjalność najmłodsza, powstała wraz z rozwojem broni palnej i jej zastosowaniem w łowiectwie. Cechą główną posokowców jest umiejętność pracy na tzw. zimnym tropie, czyli starszym śladzie zwierzyny, która uszła po strzale. Trop do oceny pracy łowieckiej dla posokowców przygotowuje się na 48 godzin przed oceną. Natomiast tropowce odszukują postrzałki na tropie tzw. ciepłym, świeżym. Ścieżkę tropową przed oceną przygotowuje się 12 godzin wcześniej.

Spośród wszystkich ras psów gończych do pracy w charakterze tropowca nadaje się każda, ponadto tropowcem może być w zasadzie każdy pies myśliwski. Wszystko zależy od indywidualnych predyspozycji psa i odpowiedniego ułożenia. Znakomitymi tropowcami bywają np. jamniki, które (zwłaszcza szorstkowłose standardowe) można również układać w kierunku dzikarza. Dobrymi dzikarzami są również niektóre rasy terierów myśliwskich. Do celów łowieckich układa się już małe szczeniaki, zaczynając od przyzwyczajania do odgłosu strzału.

Klasyfikacja ras psów gończych (grupa 6 FCI)

Międzynarodowa Federacja Kynologiczna w grupie 6 – psy gończe i posokowce – wyodrębniła trzy sekcje ras psów gończych:

• Sekcja 1 – Psy gończe – obejmująca niemal wszystkie rasy z tej grupy. Jako najliczniejsza została podzielona na podsekcje – psy duże, średnie i małe
• Sekcja 2 – Posokowce – zaliczają się do niej trzy rasy: posokowiec bawarski, posokowiec hanowerski i alpejski gończy krótkonożny. Dwie pierwsze to rasy niemieckie. Posokowiec bawarski jest psem górskim, lżejszym w typie, wyhodowanym w południowych Niemczech. Posokowiec hanowerski, nizinny, jest dość krępej, cięższej od bawarskiego budowy. Alpejski gończy krótkonożny wywodzi się z Austrii. Jest spokrewniony z jamnikiem krótkowłosym
• Sekcja 3 – psy pokrewne. W tej sekcji są również tylko dwie rasy – rhodesian ridgeback i dalmatyńczyk. Pierwszy z nich niegdyś był psem do polowań na lwy, drugi przez wiele lat znajdował się w grupie 9 – psy ozdobne i do towarzystwa z powodu nieprzydatności łowieckiej. Jednak pokrojowo jest zbliżony do psów gończych i decyzją Komisji Standardów FCI został przeniesiony do grupy 6. Psy z sekcji 3 nie mają obowiązku pracy.

W ramach sekcji w systematyce ras dokonany jest podział na kraje pochodzenia. W sekcji 1 najwięcej ras pochodzi z Francji (lub Francja jest ich patronem). Sekcja 1 liczy 26 ras francuskich, w tym podsekcja dużych – 10 ras, średnich – 11 ras i małych – 5 ras. Z ras polskich ogar został zaklasyfikowany do podsekcji dużych, a gończy polski do średnich. Jeśli szukasz więcej inspiracji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o posokowcach.

Psy gończe – cechy charakterystyczne, wybrane rasy

Rasy dużych psów gończych

Bloodhound (pies Św. Huberta) – jest to duży, potężnie zbudowany pies myśliwski, największy spośród wszystkich gończych. Pochodzi z Belgii, gdzie był hodowany w Ardenach przez mnichów z opactwa Świętego Huberta, stąd jedna z nazw tej rasy. Natomiast nazwa „bloodhound” znaczy „pies rasowy”.

Bloodhoundy, ze względu na znakomity węch, szkolone są do pracy łowieckiej głównie jako tropowce. Wykorzystuje się je również w służbach granicznych (np. do wykrywania narkotyków) lub w policji do poszukiwania osób zaginionych. Dawniej w Stanach Zjednoczonych bloodhoundów używano do poszukiwania zbiegłych niewolników.

Charakterystyczną cechą tej rasy jest głowa – szlachetna, majestatyczna, duża, o obfitej, pofałdowanej skórze i długich, mięsistych faflach. Bardzo długie i wąskie uszy. Szata krótka, twarda i gęsta. Bloodhound występuje w trzech odmianach umaszczenia:

• Czarne podpalane – część czarna jest różnej wielkości, z czaprakiem lub siodłem. U osobników czaprakowych dominuje kolor czarny, a podpalanie występuje na kufie, policzkach, nad oczami, na przedpiersiu, kończynach i wokół odbytu. U siodłatych kolor czarny ogranicza się do samego grzbietu
• Wątrobiane podpalane – również z czaprakiem lub siodłem, rozmieszczenie stref barwnych takie samo, jak u czarnych podpalanych. W obu odmianach dwubarwnych granice kolorów nie są wyraźne, raczej „rozmyte”
• Jednolite czerwone – od jasnego do ciemnego, kolor płowy niepożądany.

Dopuszczalne, ale niepożądane są niewielkie białe znaczenia na przedpiersiu, palcach i końcu ogona.

Wysokość w kłębie i waga: pies – 68 cm, 46-54 kg, suka – 62 cm, 40-48 kg. Tolerancja wzrostu - +/- 4 cm. Masa ciała i wzrost powinny być zharmonizowane.

Duży gończy gaskoński (Grand bleu de Gascogne) – francuski rasowy „goniec”, używany do polowań zarówno na grubą, jak i na drobną zwierzynę – w sforze, natomiast indywidualnie jako tropowiec. Rasa stara równie jak bloodhound. Jej charakterystyczną cechą jest instynktowne łączenie się w sfory oraz niski, bardzo donośny głos. Uważa się, że od tej rasy wywodzą się wszystkie gończe, pochodzące z południa Francji.

Duży gończy gaskoński ma krótką, grubą, obfitą sierść i charakterystyczne umaszczenie – czarno-białe cętkowane, z czarnymi łatami lub bez. Na wierzchołku głowy biała strzałka, w środku której jest mała, owalna, czarna łatka – typowa dla rasy. Śladowe podpalanie.

Wzrost w kłębie psy od 65 do 72 cm, suki od 62 do 68 cm.

Ogar polski – stara, rodzima rasa. Pierwsze wzmianki o ogarach pochodzą z okresu wczesnośredniowiecznego, znajdują się w kronikach Galla Anonima z XI wieku. Ogary były hodowane w królewskich psiarniach z przeznaczeniem do polowań. W XVII wieku ukazała się w Krakowie publikacja Jana hr. Ostroroga „Myślistwo z ogary”, gdzie poruszone zostały zagadnienia racjonalnej hodowli tej rasy.

Z ogarami polowano głównie na Kresach Wschodnich i tam magnateria utrzymywała ich sfory w psiarniach. Polowania te przetrwały aż do wybuchu II wojny światowej, po której Polska utraciła Kresy, a psiarnie praktycznie zniknęły. Wojnę przetrwały zaledwie nieliczne osobniki, które posłużyły jako baza do odtworzenia rasy w nowych granicach Polski.

Ogar polski jest doskonałym psem myśliwskim, niezbyt szybkim, ale bardzo wytrzymałym. Obecnie wykorzystuje się go głównie jako dzikarza i tropowca. Ogar goni i głosi zwierzynę charakterystycznym oszczekiwaniem, które myśliwi nazywają graniem. Psy niepolujące są doskonałymi towarzyszami całej rodziny, przywiązanymi do wszystkich domowników.

Ogar polski ma sierść krótką i gładką na głowie, uszach i kończynach, a na pozostałych częściach ciała nieco dłuższą, z gęstym i miękkim podszerstkiem. Umaszczenie wyłącznie czaprakowe. Mogą występować białe znaczenia: strzałka na głowie i grzbiecie nosa, na piersi dolnych częściach kończyn i końcu ogona. Wzrost w kłębie: psy 56-65 cm, suki 55-60 cm.

Rasy średnich psów gończych

Gończy tyrolski – to jedna z czterech ras austriackich psów gończych. W Polsce niespotykany, choć jest doskonałym psem tropiącym, a dawniej używany był jako gończy do polowań na zające – obecnie tego typu polowania są w Polsce zabronione.

Jest to rasa średniej wielkości i proporcjonalnej budowy, o szacie dwuwarstwowej. Włos okrywowy gruby, twardy i ościsty, podszerstek miękki i gęsty. Umaszczenie czerwone lub czarno-czerwone. Czerwień w odmianach jeleniej lub płowej, nie może być zbyt żółta. Odmiana czarno-czerwona: czarny czaprak lub siodło z czerwonym podpalaniem. W obu odmianach mogą występować białe znaczenia na kończynach i przedpiersiu. Gończy tyrolski w odmianie czerwonej nieco przypomina wyglądem posokowca bawarskiego.

Wzrost w kłębie 40-48 cm, waga 15-22 kg.

Gończy Hamiltona – jest to „goniec” pochodzący ze Szwecji. Używany jest do polowania na zwierzynę drobną, nigdy na grubą. To indywidualista, niepolujący w sforze. Ma mocną, proporcjonalną budowę. Dymorfizm płciowy silnie zaznaczony.

Sierść gończego Hamiltona jest sztywna, nie za krótka, przylegająca. Jedynie na głowie, uszach i kończynach jest krótka, a na spodniej stronie ogona dłuższa. Umaszczenie trójkolorowe, przy czym szyja, boki tułowia i górna część ogona czarne, głowa, uszy, boczne części szyi, kończyny i boki ogona płowe, w odcieniach od złocistego do wysyconego czerwonobrązowego. Białe boki kufy, strzałka na głowie, biały spód szyi, klatka piersiowa, dolna część kończyn i koniec ogona.

Wzrost w kłębie: psy – 53-61 cm (idealnie 57 cm), suki – 49-57 cm (idealnie 53 cm).

Gończy polski – polski gończy to druga nasza rasa w tej grupie i najmłodsza z nich. Wstępnie została uznana przez FCI w 2006 roku, w 2017 roku uznana ostatecznie. Używany do polowania na dziki, sarny i jelenie, sporadycznie na zwierzynę drobną. Dysponuje charakterystycznym, zmiennym „graniem”, suki wydają znacznie wyższe tony niż psy.

Gończy polski to rasa wyhodowana na południu Polski, pierwotnie przeznaczona do polowań w regionach górskich, stąd ma budowę lżejszą niż ogar polski. Ruchliwy i bardziej zwrotny od ogara. Szatę ma dwuwarstwową. Włos okrywowy krótki, twardy i przylegający, podszerstek miękki, zimą gęsty, latem nieco rzadszy. Na uszach i głowie sierść krótka i jedwabista.

Gończy polski występuje w dwóch odmianach umaszczenia:

• Czarne podpalane – kolor czarny wyraźnie odgraniczony od podpalania, rozłożonego nad oczami („świeczki”), na kufie, podgardlu, na piersi, wewnętrznej i tylnej stronie ud, wokół odbytu, na palcach i dolnej stronie ogona. Dopuszczalne są niewielkie białe znaczenia na piersi i palcach
• Rude – jednolite na całym ciele, w różnych odcieniach.

Wzrost w kłębie: psy 55-59 cm, suki 50-55 cm.

Rasy małych psów gończych

Basset hound – zaliczany jest do ras brytyjskich, choć wywodzi się od bassetów francuskich. Brytyjscy hodowcy nadali mu współczesną, charakterystyczną postać – krępą, o wydłużonej sylwetce. Przeznaczony był niegdyś do polowania na zające, jednak jego znaczna masa przy krótkich kończynach sprawiła, że obecnie dość kiepski jest z niego łowczy, natomiast jest bardzo wytrzymały i dobrze sprawdza się jako tropowiec. W Polsce niegdyś popularny, obecnie dość rzadki i pełni rolę psa rodzinnego.

Sierść basseta jest krótka i gładka, dość gruba i prosta. Miękki, długi włos z frędzlami jest wadą. Umaszczenie najczęściej trójkolorowe (czarno – biało – rude) lub dwukolorowe (cytrynowe z białym), jednak dopuszczalne są wszystkie umaszczenia, występujące u psów gończych. Wzrost w kłębie od 33 do 38 cm.

Beagle – to brytyjska rasa, wyhodowana prawdopodobnie drogą selekcji najmniejszych foxhoundów. Przeznaczony do polowania na zające w sforach. W Polsce układany głównie jako tropowiec. Niewielki, energiczny, odważny i wesoły, dobrze sprawdza się też jako pies rodzinny. W Polsce umiarkowanie popularny.

Szata beagle jest krótka, gęsta i przylegająca. Umaszczenie trójbarwne, dwubarwne lub jednolicie białe. Wielobarwność w odmianach:

• Czarna + płowa + biała
• Błękitna + płowa + biała
• Biała w łaty: borsucze, zajęcze, cytrynowe
• Cytrynowa z białym
• Czerwona z białym
• Czarna z białym.

Wszystkie powyższe kolory, z wyjątkiem czysto białego, mogą być przesiane. Koniec ogona zawsze biały. Żadne inne umaszczenie nie jest dopuszczalne. Wzrost w kłębie minimalny – 33 cm, maksymalny – 40 cm.

Petit basset griffon vendéen – jest to francuska rasa psów gończych, wyspecjalizowana w polowaniu na dzikie króliki, choć daje sobie radę z każdą zwierzyną drobną. Jest łagodny i sympatyczny, ale ma ogromną pasję myśliwską. To znakomity łowczy, któremu nie są straszne najgęstsze zarośla. Mimo to częściej pełni rolę psa rodzinnego. W Polsce dość popularny.

PBGV ma twardą, niezbyt długą szatę, która nie może być ani jedwabista, ani wełnista. Umaszczenie w różnych odmianach:

• Białe w czarne łaty
• Czarne podpalane (podpalanie od piaskowego do płowego)
• Płowe z białym
• Tricolor (czarne podpalane czaprakowe z białymi znaczeniami)
• Płowe z czarnym nalotem
• Piaskowe z czarnym nalotem i białymi znaczeniami (lub bez nich)
• Zajęcze, wilczaste, dzicze, borsucze – to ostatnie wysoko cenione.

Wzrost w kłębie – 34 do 38 cm, z tolerancją +/- 1 cm.

Rasy psów gończych mają charakterystyczne rodzaje umaszczeń. Najwięcej jest ras łaciatych, których z kolei najmniej jest w grupie 2 – molosowatych, z wyjątkiem ras szwajcarskich. Np. kangal nigdy nie jest łaciaty, biały ani pręgowany, natomiast nie spotyka się wśród gończych ras o umaszczeniu jasnopłowym jak kangal. Pręgowanie jest charakterystyczne dla posokowca hanowerskiego, we wspomnianej grupie molosowatych ma je mastif brazylijski (fila brasileiro). Za to łaciatość, biel i maść czarna podpalana, tak często występujące u gończych sprawiają, że mastif brazylijski zostanie zdyskwalifikowany na wystawie.