Pies ratownik - wyjaśniamy, jakie rasy psów sprawdzają się w roli ratowników

Pies ratownik – specjalności, przeznaczenie, szkolenie

Pies ratowniczy – specjalności i umiejętności

Wykorzystywanie psów jako zwierząt ratowniczych znane było już w starożytności, choć pierwsze zapisy o tym pochodzą ze średniowiecznych manuskryptów. W XIII wieku więzi człowieka i psa były przedmiotem działalności św. Franciszka z Asyżu, skąd pochodziła również jego wychowanka, również święta Kościoła katolickiego – Klara, patronka zwierząt. W Kościele prawosławnym z kolei czczona jest jako patronka zwierząt św. Agata.

Początki szkolenia psów w kierunku ratownictwa przypadają na I wojnę światową. W tamtym okresie układano psy głównie do odnajdywania rannych na polu bitwy, do przenoszenia meldunków lub materiałów opatrunkowych, ale również do poszukiwania ukrywających się zbiegów. W większości były to owczarki niemieckie lub psy w typie owczarka. Oprócz nich na frontach wojny pracowały także dobermany i rottweilery.

Współczesne specjalności psów ratowniczych dzielą się na lądowe i wodne. Lądowych jest znacznie więcej, specjalności te są też bardziej różnorodne. Pies ratownik wodny ma za zadanie przede wszystkim ratowanie tonących, choć może on także pomagać np. rybakom przy holowaniu łodzi i wyciąganiu sieci (aczkolwiek nie jest to czynność stricte ratownicza). Natomiast pies ratownik lądowy może sprawdzić się w następujących specjalnościach:

• Ratownictwo terenowe
• Ratownictwo górskie ze specjalizacją szczegółową – pies ratownik z lawin
• Pies ratowniczy z gruzów (np. po trzęsieniu ziemi)
• Pies ratowniczy tropiący (poszukiwanie zaginionych).

Każda z wymienionych specjalności nabywana jest podczas szkolenia, które jest bardzo trudne i trwa niekiedy nawet dwa lata. Do szkolenia przyjmowane są psy w wieku około 1 roku, które osiągnęły dojrzałość i są całkowicie zdrowe, co musi być odpowiednio udokumentowane.

Szkolenie psa ratownika

Wiemy już, że pies ratownik musi przejść odpowiednie szkolenie, które jest długotrwałe i trudne. Zanim jednak zostanie podjęte, zarówno pies, jak i jego przewodnik, zostają poddani testom kwalifikacyjnym. Mają one na celu zbadanie wrodzonych predyspozycji psa, jak również postawy przewodnika i jego kontaktu z czworonogiem. Szkolenie odbywa się w licencjonowanym ośrodku i jest prowadzone przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia.

Instruktor psów ratowniczych musi odbyć specjalistyczne szkolenie, do którego dopuszczany jest po zdaniu egzaminu kwalifikacyjnego, obejmującego między innymi zagadnienia anatomii i fizjologii, behawioru i kontaktu z psem. Na szkolenie wymagane jest skierowanie, wystawione przez jednostkę delegującą (np. komendę Państwowej Straży Pożarnej). Po zakończonym szkoleniu kandydat zdaje egzamin teoretyczny i praktyczny. Nie jest więc tak, że pies ratowniczy może zostać ułożony przez osobę, która przeczytała kilka artykułów w Internecie i ogłasza się jako „szkoleniowiec”, po czym pobiera od naiwnych słone opłaty. Należy również pamiętać, że to nie instruktor szkoli psa, a jego opiekun pod okiem instruktora. Dlatego test przed szkoleniem obowiązuje również osobę, z którą pies ma współpracować. Pies ratownik nigdy nie pracuje sam.

Trzeba mieć świadomość, że pies pracujący jako ratowniczy wymaga systematycznych treningów również po zakończeniu szkolenia i pomiędzy akcjami, przez cały czas, kiedy pozostaje w gotowości (aż do ukończenia wieku „emerytalnego”). Chodzi bowiem o to, aby nie zatracił nabytych umiejętności. Niezbędne jest zatem spore zaangażowanie opiekuna. Zajęcia podczas szkolenia to około 20 godzin w tygodniu, a oprócz tego konieczne są samodzielne ćwiczenia w terenie, utrwalające to, co pies przyswoił na zajęciach oraz rozwijające jego kondycję fizyczną – pies ratowniczy pracuje w różnych warunkach i okolicznościach. Opiekun powinien zatem posiadać odpowiednie cechy: pracowitość, systematyczność, cierpliwość, konsekwencję i upór. Sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o psach ratowniczych.

Pies ratowniczy – rasy, cechy, charakter

Czy każdy pies może pracować jako ratowniczy?

Istnieją rasy psów, predysponowane do poszczególnych rodzajów ratownictwa. Np. powszechnie wiadomo, że nowofundland to doskonały pies ratownik wodny. Nie tylko ma on wrodzone zamiłowanie do pływania, ale także odpowiednie cechy anatomiczne – błonę pławną między palcami oraz odpowiednią sierść: gęstą, z obfitym, nieprzemakalnym podszerstkiem.

Ważniejsze są jednak cechy indywidualne psa. W żadnym wypadku nie może on być agresywny, powinien odznaczać się łagodnością, odpowiednią siłą fizyczną, ale przede wszystkim doskonałym zdrowiem, kondycją i sprawnością fizyczną. Z tego względu przed przystąpieniem do szkolenia konieczne jest wykonanie badań, w tym serca, ale głównie układu ruchu, zwłaszcza prześwietlenia w kierunku dysplazji stawów biodrowych i łokciowych. Pies pracujący jako ratowniczy nie może być też lękliwy, bać się hałasu, ostrych dźwięków, nietypowych kształtów, innych zwierząt itp.

Nie ma też wymogu, aby pies ratownik posiadał rodowód FCI. Może to być pies w typie rasy, a nawet zwykły mieszaniec, jeżeli tylko posiada odpowiednie cechy i predyspozycje oraz cieszy się doskonałym zdrowiem. Musi on mieć też chęć współpracy z opiekunem i wykonywać jego polecenia. Dlatego pies pracujący jako ratowniczy powinien od wieku szczenięcego być oswajany z komendami i układany (początkowo w formie zabawy) pod kątem posłuszeństwa.