Pierwsza cieczka krok po kroku – jak rozpoznać ruję?
Decydując się na suczkę, należy znać nie tylko kalendarz szczepień psa, ale również objawy i czas wystąpienia pierwszej cieczki. Jak zmienia się zachowanie suki w czasie rui? Ile trwa i kiedy powinna wystąpić pierwsza cieczka? Jak często będzie się powtarzać? Przyglądamy się cyklowi płciowemu psów!
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o cieczce.
Cykl płciowy u suczki
W cyklu rujowym suczki wyróżnia się cztery etapy:
- proestrus,
- estrus,
- diestrus,
- anestrus.
Fazy te charakteryzują się zmianami poziomu hormonów. Proestrus trwa średnio około 9 dni i jest to tak zwana faza przedrujowa. U niektórych suczek trwa ona długo, nawet około 3 tygodni. Pojawia się wtedy obrzęk sromu, a suczka krwawi. O zakończeniu tego etapu świadczy pojawiająca się u samicy tolerancja samca. Tym samym rozpoczyna się faza estrus, czyli ruja właściwa. Czas jej trwania również waha się w okolicy 9 dni. W estrus suka może zajść w ciąże, a poród psa odbędzie się po 63 dniach od owulacji. Kolejną fazą jest diestrus, a cały cykl kończy cisza rujowa, czyli anestrus. Ostatnia faza trwa od miesiąca do ponad roku, co zależy od rasy i wieku suczki.
Okres, w którym suczka jest płodna, nie jest długi, a jej pokrycie nie gwarantuje ciąży. Zawsze jest ona jednak możliwa, dlatego mając świadomość niechcianego krycia, należy udać się do lekarza weterynarii. Ciąża potwierdzona może być po około 21-28 dniach od krycia badaniem USG, wcześniej wykonać można testy hormonalne z krwi. Poród u psa następuje po około 9 tygodniach od krycia i warto być na niego przygotowanym. Najczęściej odbywa się on w domu, a suczka radzi sobie samodzielnie. W niektórych przypadkach konieczne jest jednak wezwanie lekarza weterynarii, by psia mama mogła cieszyć się ze zdrowych, małych szczeniąt.
Kolejne etapy cyklu nie wiążą się z wyraźnymi zmianami zewnętrznymi. Suczka wygląda przez cały czas tak samo. Zmiany można jednak zaobserwować w okolicy dróg rodnych. W trakcie przygotowania do cieczki właściwej srom ulega obrzękowi oraz zaróżowieniu. Samica może natomiast częściej wylizywać rejony okolic intymnych.
Pierwsza cieczka u suczki
Czas wystąpienia pierwszej cieczki
Pierwsza cieczka pojawia się po osiągnięciu dojrzałości płciowej psa. Dzieje się to zwykle w pierwszym roku życia, ale u części samic pojawia się dopiero w drugim. U psów małych ras ruja występuje średnio między 5, a 12 miesiącem życia. Późniejsze pojawienie się pierwszej cieczki jest charakterystyczne dla ras olbrzymich. To ile czasu minie, zanim u suczki pojawi się pierwsza cieczka jest zależne także od linii hodowlanej oraz jej żywienia i utrzymania.
Za opóźnienie pojawienie się pierwszej rui mogą być odpowiedzialne niektóre leki. U szczeniąt należy uważać na kortykosterydy, leki hormonalne (progestageny) oraz środki przeciwgrzybicze.
Druga ruja również bywa trudna do przewidzenia. Dopiero na podstawie różnicy między pierwszą, a drugą można przewidzieć wystąpienie kolejnej. A może zainteresuje cię także ten artykuł o cenie sterylizacji psa?
Objawy - jak rozpoznać cieczkę?
Pierwsza cieczka bywa nietypowa. Jej objawy mogą być słabo wyrażone, a częstsze posikiwanie mylone z problemami z pęcherzem moczowym. Zdarza się, że pierwsza ruja nie jest w ogóle przez właścicieli zauważana i dopiero mająca bardziej typowy przebieg druga ruja, brana jest za czas osiągnięcia dojrzałości płciowej.
Objawy wskazujące na cieczkę to:
- obrzęk sromu,
- częste oddawanie moczu,
- zwiększone pragnienie,
- w fazie proestrus suczka może być agresywnie nastawiona do samców,
- w fazie estrus suczka szuka kontaktu z człowiekiem oraz głaskania ,
- odchylanie ogona.
Zachowanie suczki ulega zatem pewnym niewielkim zmianom, a jej chęć kontaktu z człowiekiem może być bardziej nachalna. Psia ruja nie jest jednak tak uciążliwa, jak ruja u kotki. Ze względów higienicznych w domu można zakładać suczce specjalne pampersy, które muszą zostać dobrane pod względem rozmiaru I być regularnie zmieniane.
Polecane karmy dla psów - sprawdź ceny!
Ruja u psa - niezbędne informacje
Jak często suczki mają cieczkę?
U psów cieczka pojawia się raz lub dwa razy w roku. Przyjmuje się, że czas między cieczkami wynosi 6-7 miesięcy, ale np. u owczarków niemieckich zwykle cieczka pojawia się co 4-5 miesięcy. Co około 12 miesięcy cieczka pojawia się natomiast u ras psów określanych jako prymitywne/pierwotne, czyli:
- basenji
- chart afgański
- chow chow
- chart perski
- pekińczyk
- shar pei
- terier tybetański
- samojed
- akita
- alaskan malamute
Różnice wynikają głównie z genetyki. Suki swój okres międzyrujowy "przekazują" genetycznie córkom. Swój wpływ ma jednak także środowisko. W klimacie umiarkowanym cieczka pojawia się u suk zwykle w okresie wiosennym. Częstość występowania cieczek zmniejsza się także wraz z wiekiem suki, a w grupie samic może dochodzić do synchronizacji cykli płciowych. W tym przypadku zdarza się, że najniższa w hierarchii suczka nie ma cieczki.
Jak długo trwa ruja?
To jak długo trwa pierwsza cieczka, zależy od wielu czynników m.in. rasy i wagi. Trwa ona zwykle krócej niż "standardowa" ruja, której czas trwania wynosi około 18-21 dni. Na czas trwania rui składają się dwa etapy: proestrus i estrus, a każdy z nich trwa średnio około 9 dni. Długość fazy można określić, oceniając zachowanie suki i objawy ze strony układu rozrodczego (krwisty wypływ, pojawienie się tolerancji samca). Precyzyjne dane uzyskuje się jednak dopiero przeprowadzając badania cytologiczne lub oznaczenia poziomu hormonów płciowych.
Wśród samic różnych ras występują niewielkie różnice, a cieczka może być przypuszczalnie trochę dłuższa u ras dużych I olbrzymich. Jest to jednak kwestia bardzo indywidualna osobniczo.
Cieczka pojawia się u niekastrowanej suczki przez całe życie. Wraz z wiekiem objawy mogą mieć coraz mniejsze nasilenie (tzw. "ciche ruje"), jednak przemiany hormonalne zachodzą w organizmie suczki niezmiennie. Wraz z upływem czasu jest ona coraz bardziej narażona na ropomacicze. Jest to niebezpieczna choroba macicy rozwijająca się 6-8 tygodni po ostatniej cieczce, występująca u około 25% starszych (ponad pięcioletnich) samic psa.
Cieczka u suki bywa kłopotliwa dlatego, jeśli nie planujemy jej rozmnażania, warto rozważyć kastracje suczki już w młodym wieku (kiedy jest zdrowa i lepiej zniesie znieczulenie oraz rekonwalescencje). Wcześniej jednak warto zrealizować kalendarz szczepień psa.