Owczarek azjatycki - charakterystyka, usposobienie, tresura, porady

Pochodzenie rasy, opis wyglądu owczarka azjatyckiego

Rys historyczny - charakterystyka

Owczarek środkowoazjatycki (błędne nazwy: owczarek azjatycki, owczarek wschodnioazjatycki, południowoazjatycki, owczarek azjatycko-syberyjski) według niektórych źródeł to rasa, licząca sobie nawet 4 tys. lat. Dość popularne jest mniemanie, jakoby azjata był potomkiem dawnych tybetańskich psów stróżujących, pochodzących od mastifa tybetańskiego.

Taką teorię pochodzenia owczarka środkowoazjatyckiego przyjmuje FCI i właśnie taka podana jest we wzorcu. Rasa ta rozwijała się drogą naturalnej selekcji przez wiele wieków, na terenach od Morza Kaspijskiego po Chiny i od południowego Uralu aż po granice Afganistanu. Selekcja naturalna psów była bardzo ostra w związku z niesprzyjającymi warunkami życia (ostry klimat kontynentalny i częściowo górski, obfitość dzikich drapieżników i walki z nimi). Przeżywały najsilniejsze i najbardziej odporne.

Okoliczności te sprawiły, że w wyniku ewolucji ukształtował się typ współczesnego owczarka środkowoazjatyckiego: silny, nieustraszony, mający pozornie flegmatyczne usposobienie. Są to jednak tylko pozory – azjata nie trwoni energii na próżno, potrafi przez dłuższy czas leżeć czuwając i w tej pozycji pilnować powierzonego mu inwentarza lub mienia. Natomiast każda próba wtargnięcia intruza może skończyć się atakiem bez ostrzeżenia.

Planowa hodowla owczarka środkowoazjatyckiego rozpoczęła się w latach 30. XX wieku w ówczesnym Związku Radzieckim. W języku rosyjskim nazwa rasy brzmi Sredneasiatskaya ovtcharka. W FCI rasa zarejestrowana jest pod numerem wzorca 335, w grupie 2 – Pinczery, sznaucery, molosy i szwajcarskie psy do bydła, sekcji 2.2. – molosy typu górskiego. Nie podlega obowiązkowi pracy.

Owczarek środkowoazjatycki – opis wyglądu

„Owczarek azjatycki” jest bardzo dużym psem, zbudowanym harmonijnie, przy czym tułów jest nieznacznie wydłużony, mocny i dobrze umięśniony, choć nie ma wyglądu „napakowanego”. U tej rasy występuje wyraźny dymorfizm płciowy – psy są potężniej zbudowane od suk, mają większą głowę, u psów jest wyraźniej zaznaczony kłąb, ponadto są znacznie bardziej pewne siebie i odważniejsze. Azjata jest psem o mocnym kośćcu i masywnych mięśniach. Dojrzewa dość późno, bo dopiero w wieku około 3 lat.

Głowa azjaty jest masywna, nos duży, czarny, choć u psów białych i płowych dopuszczalny jest jaśniejszy. Zgryz nożycowy, dopuszczalny cęgowy i odwrócony nożycowy (nie mylić z przodozgryzem!), zęby duże, kły szeroko rozstawione, siekacze w jednej linii, uzębienie pełne (42 zęby). Oczy średniej wielkości, owalne, szeroko rozstawione, proste spojrzenie. Barwa tęczówki ciemnobrązowa do orzechowej, im ciemniejsza, tym lepsza. Powieki grube, dolna nie powinna być zbyt luźna, zawsze czarne. Uszy średniej wielkości, grube, nisko osadzone, zwisające. Charakterystyczne jest osadzenie niższej krawędzi nasady ucha – na wysokości oka lub niżej. W Rosji (kraju pochodzenia) praktykowane jest całkowite cięcie uszu, w niektórych krajach jest dozwolone, natomiast żaden europejski kraj członkowski FCI nie zezwala na kopiowanie uszu.

Ogon naturalnej długości – u nasady gruby i dość wysoko osadzony, szablasty bądź luźno zakręcony na ostatniej 1/3 długości. W akcji uniesiony na wysokość grzbietu. W Rosji ogony wciąż są kopiowane u szczeniąt, u nas cięcie jest zabronione. Niemniej, na wystawie nie ma znaczenia, czy ogon jest pozostawiony naturalny, czy cięty, podobnie jest z uszami. Władze FCI dopuszczają do oceny psy kopiowane pochodzące z krajów, w których zabieg ten jest dozwolony.

Azjata ma szatę dwuwarstwową. Włos okrywowy jest gęsty, twardy i prosty, podszerstek obfity. Wyróżnia się dwie odmiany włosa: krótki (3-5 cm), jednakowej długości na całym ciele, i dłuższy (7-10 cm), tworzący pióra za uszami, kryzę wokół szyi, pióra na ogonie i tylnej stronie kończyn przednich oraz portki na udach. Umaszczenie dopuszczalne każde z następującymi wyjątkami:

• Genetycznie błękitna (jasnopopielata, z takim samym nosem), z podpalaniem lub bez
• Genetycznie czekoladowa (z brązowym „wątrobianym” nosem), z podpalaniem lub bez
• Płaszczowa czarno-ruda (czarny „płaszcz” na rudym tle), z białym lub bez.

W praktyce psy o powyższych umaszczeniach widywane są sporadycznie, jedynie w sieci można znaleźć ich zdjęcia. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także ten artykuł o psie rasy owczarek środkowoazjatycki.

Wysokość w kłębie: pies – minimum 70 cm, suka – minimum 65 cm. Waga: pies – minimum 50 kg, suka – minimum 40 kg. Wysokość w kłębie pożądana jak największa, jednak z zachowaniem proporcji budowy. Długość życia, jak na rasę tej wielkości, jest imponująca – 12 do 15 lat.

Wady dyskwalifikujące:

• Agresja, charakter lękliwy, nadpobudliwość
• Wszelkie deformacje budowy
• Tyłozgryz, wyraźny przodozgryz
• Brak piętna płci, zwłaszcza pies w suczym typie
• Różnobarwne tęczówki oczu, oczy niebieskie lub zielone, zez
• Luźne stawy
• Umaszczenie płowe z czarnym płaszczem
• Włos miękki lub kędzierzawy
• Chwiejny chód.

Owczarek środkowoazjatycki – charakterystyka psychiki, usposobienie, zdrowie, hodowla

Charakter azjaty, umiejętności, stosunek do ludzi i zwierząt

Azjata to pies, którego sam wygląd budzi respekt. Ma wrodzoną skłonność do stróżowania, jest bardzo spokojny i nieszczekliwy. Jeżeli dostrzeże intruza podczas obecności domowników, zasygnalizuje im tę sytuację. Natomiast pod ich nieobecność nie zawaha się zaatakować, mając wrodzoną tendencję do walki. Jest silny, niezwykle odważny i wytrzymały. Nie przeszkadza mu samotność, natomiast izolacja od człowieka może skutkować rozwinięciem agresji lub lękliwości. Dlatego, choć może mieszkać w kojcu, powinien mieć swobodny wstęp do domu i kontakt ze swoją rodziną.

Owczarek środkowoazjatycki odznacza się wyjątkową cierpliwością. Może mieszkać w domu z małymi dziećmi, którymi natychmiast się zaopiekuje i będzie bronił niczym najlepszy ochroniarz. Jest pojętny, bardzo szybko uczy się i przyswaja polecenia. Jest bardzo wierny, silnie przywiązuje się do swojej rodziny, natomiast do sąsiadów, dalszej rodziny i znajomych zawsze odnosi się z rezerwą. Toleruje inne zwierzęta, jednak pod warunkiem, że przebywa z nimi już jako szczeniak. Natomiast pies – samiec z pewnością nie będzie tolerował innych samców. Z tego względu, wybierając się z azjatą na spacer, należy mu bezwzględnie założyć kaganiec i nie wolno zwalniać ze smyczy, nawet jeżeli pies odbył szkolenie w zakresie posłuszeństwa.

Takie szkolenie jest absolutnie konieczne. Azjata to pies dość uparty i nad wyraz samodzielny, dlatego nie można mu okazać jakiejkolwiek uległości. Konieczna jest stanowczość, ale nigdy krzyk. Do owczarka środkowoazjatyckiego trzeba podchodzić łagodnie, ale konsekwentnie. Pies, który wyczuje słabe strony opiekuna, nie omieszka tego wykorzystać i zawsze już będzie usiłował być w domu samcem lub samicą alfa.

Azjata nie jest objęty obowiązkiem pracy (IPO), gdyż szkolenie obronne zawsze wiąże się z pobudzaniem psa. U owczarka środkowoazjatyckiego robić tego nie wolno – rasa ta ma wrodzone skłonności do walki i musi być szkolona jedynie w kierunku posłuszeństwa.

Owczarek azjatycki - pielęgnacja, zdrowie, zagadnienia hodowlane

Pielęgnacja azjaty nie jest skomplikowana. Wystarczy szczotkowanie raz w tygodniu, jedynie w okresie linienia, kiedy pies silnie gubi sierść, konieczne jest codzienne szczotkowanie. Należy zwłaszcza usuwać wypadający kępami podszerstek, aby nie uległ skołtunieniu, co mogłoby pozbawić skórę dostępu powietrza i sprzyjać rozwojowi stanów zapalnych.

Owczarek środkowoazjatycki jest psem zdrowym, w zasadzie nie choruje. Oczywiście należy go regularnie odrobaczać i poddawać szczepieniom ochronnym. Natomiast jak każda rasa duża i olbrzymia, ma skłonność do skrętu żołądka. Dlatego dzienną dawkę pożywienia należy rozłożyć na dwie, a nawet trzy porcje, nie karmić psa bezpośrednio po wysiłku lub przed nim – przerwa musi wynieść minimum godzinę. Można podawać zarówno zbilansowaną karmę gotową dla ras dużych i olbrzymich, jak i posiłki domowe. Te ostatnie trzeba suplementować preparatami witaminowo – wapniowymi, zwłaszcza jeżeli karmiony jest dorastający szczeniak, choć pies dorosły również ich potrzebuje.

Inną skłonnością dużych ras, w tym także azjaty, jest dysplazja stawów biodrowych. Jest to cecha genetyczna, choć również rozwijająca się pod wpływem czynników środowiskowych. Niemniej, Regulamin Hodowli Psów Rasowych ZKwP wymaga, aby osobniki przeznaczone do rozrodu miały wykonane zdjęcia RTG stawów biodrowych (uprawnia wynik A, B lub C). Zarówno psy, jak i suki muszą również zaliczyć testy psychiczne i uzyskać odpowiednie oceny wystawowe.