Owczarek anatolijski - opis, charakter, wymagania, choroby
Wokół tej rasy w ostatnich kilku latach powstało zamieszanie na skutek prac Komisji Standardów FCI, która zadecydowała o istnieniu rasy o jednej, wspólnej nazwie kangal dla owczarka anatolijskiego i kangala. Tym samym rasa owczarek anatolijski została wykreślona z ewidencji ras FCI, został opracowany nowy wzorzec kangala (w którym jednak odnajdujemy wiele cech anatoliana), a istniejące owczarki anatolijskie zostały poddane przeglądom, podczas których była dokonana kwalifikacja do rasy kangal, potwierdzona adnotacją w rodowodzie. Omawiamy podobieństwa i różnice obu ras.
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o owczarkach.
Owczarek anatolijski a kangal – wzorce, podobieństwa, różnice
Pochodzenie anatoliana i kangala
Owczarek anatolijski (anatolijski pies pasterski) wywodzi się prawdopodobnie od molosów azjatyckich z Mezopotamii, wykorzystywanych do pilnowania stad. Z upływem czasu przystosowywał się do ostrego klimatu kontynentalnego, o upalnych i suchych latach oraz niezwykle mroźnych zimach, jak również do koczowniczego trybu życia człowieka, któremu towarzyszył. Na wytrzymałość tych psów miało również bytowanie – stale na dworze, bez względu na pogodę.
Rasa ta nie była bliżej znana w Europie. Dopiero w latach 70. XX wieku zainteresowała się nimi księżna Natalia Czartoryska, która przywiozła z Turcji do Anglii psy, zarejestrowane następnie jako Anatolian Shepherd Dog (anatolijski pies pasterski). W Polsce ich wielką miłośniczką stała się sędzia międzynarodowy Ewa Bukład, prywatnie przyjaciółka księżnej.
Kangal to z dumą zachwalany narodowy pies turecki. Migrująca z Azji Środkowej do Turcji ludność, utrzymująca się głównie z hodowli zwierząt, wykorzystywała te psy do strzeżenia i ochrony stad przed drapieżnikami i kradzieżami. Z upływem czasu symbioza owiec i pilnujących ich psów przybrała oryginalny wyraz – psy zaczęły się upodabniać umaszczeniem do owiec rasy Akkaraman. I psy, i owce, zamieszkujące tereny wschodniej Turcji, mają kolor bułany z czarną maską.
Nazwa rasy została zapożyczona od miasta Kangal, położonego w prowincji Sivas. Pochodzące z tego regionu psy odznaczają się jednolitością typu (szczególnie pod względem umaszczenia) i wysoką jakością populacji.
Przełomową datą w historii obu ras stał się 25 czerwca 2018 roku. Wówczas FCI nadała rasom owczarek anatolijski i kangal wspólną nazwę – kangal. Okazało się bowiem, że pochodzenie przywiezionych z Turcji anatolianów jest co najmniej wątpliwe i pojawiły się sugestie, jakoby były to pospolite mieszańce w typie rasy. Ponieważ w Polsce mieszkały już anatoliany, zaczęto zwracać uwagę przyszłym nabywcom, aby przed zakupem szczenięcia upewnili się, że jego rodzice nie mają w rodowodzie angielskich przodków. A może zainteresuje cię także ten artykuł o owczarku środkowoazjatyckim?
Owczarek anatolijski i kangal – zestawienie cech eksterieru
Zarówno wzorzec anatoliana, jak i wzorzec obecnego kangala mają ten sam numer FCI – 331. Jedynym ważnym i obowiązującym wzorcem jest opis kangala, opublikowany dnia 15.06.2018. Warto jednak wiedzieć, jakie zmiany zostały w nim dokonane, co wyszczególnia poniższa tabela.
Cecha |
Owczarek anatolijski |
Kangal |
Nos |
Czarny, u psów czekoladowych brązowy |
Zawsze czarny |
Zgryz i uzębienie |
Zęby mocne, zgryz nożycowy: siekacze żuchwy tuż za siekaczami szczęki, ułożone w linii prostej. Uzębienie kompletne |
Uzębienie: Zęby mocne, preferowany zgryz nożycowy; zgryz cęgowy lub odwrócony zgryz nożycowy akceptowalne; brak P1 i M3 nie powinny powodować obniżenia oceny |
Oczy |
Dość małe w porównaniu do wielkości głowy, szeroko rozstawione i głęboko osadzone, nie ukazują trzeciej powieki. Barwy od złocistej do brązowej, w zależności od umaszczenia. Powieki czarne, tylko u psów czekoladowych brązowe |
W kształcie migdała, od średnich do dużych, wielkości proporcjonalnej do rozmiarów czaszki, szeroko rozstawione, nie ukazujące trzeciej powieki. Od ciemnobrązowych do jasnobrązowych, im ciemniejsze, tym lepsze. Powieki czarne |
Kończyny tylne |
Mocne, ale nie przesadnie umięśnione. Oglądane z tyłu pionowe. Staw skokowy : Dobrze kątowane. Łapy : Mocne, o mocnych opuszkach i dobrze wysklepionych palcach. Pazury krótkie |
Mocne, z grubymi opuszkami i dobrze wysklepionymi palcami. Pazury krótkie, preferowane czarne. Wilcze pazury są dopuszczalne |
Szata |
Krótka lub półdługa, z gęstym podszerstkiem. Długość zmienia się znacznie w zależności od warunków klimatycznych – zimą sierść jest najdłuższa. Najdłuższa i najbardziej gęsta sierść na szyi, łopatkach i udach |
Długości 3-7 cm, gruby i twardy włos okrywowy, gęste podszycie. Możliwe są zmiany długości włosa w zależności od warunków pogodowych. Włos dłuższy i grubszy na szyi, łopatkach i udach |
Umaszczenie |
Wszelkie umaszczenia dopuszczalne |
Całe ciało powinno być jednego koloru. Może on wahać się od płowego do wilczasto-sobolowego (jak np. owczarek francuski briard). Biel lub jaśniejszy kolor na klatce piersiowej nie jest uważany za wadę, o ile nie zajmuje więcej, niż 10 cm szerokości. Biel na gardle nie jest pożądana. Biel na łapach i stopach jest dopuszczalna. Preferowana jest jednak mniejsza ilość bieli. Pies musi mieć czarną maskę. Maska pokrywa kufę i jest jaśniejsza na czaszce. Uszy ciemne. W połowie lub jednej trzeciej ogona, od jego końca w kierunku podstawy, może znajdować się ciemna linia. Biały koniec ogona jest dopuszczalny |
Wysokość w kłębie |
Psy: 74-81 cm. Suki: 71-79 cm |
Psy: 72-78 cm z tolerancją + /- 2 cm. Suki: 65-73 cm z tolerancją +/-2 cm |
Ciężar ciała |
Dorosłe psy: 50-65 kg. Suki: 40-55 kg |
Psy: 48-60 kg. Suki: 40-50 kg |
Wady dyskwalifikujące |
Agresja lub lękliwość Kufa zbyt krótka (jedna trzecia długości głowy) Przodozgryz, tyłozgryz Sierść bardzo krótka i gładka, bez podszerstka. Niezdolność do pilnowania stada |
Agresja lub nadmierna bojaźliwość. Każdy pies, przejawiający fizyczne lub psychiczne nieprawidłowości, powinien zostać zdyskwalifikowany. Brak typu. Tyłozgryz. Przodozgryz większy niż odwrócony zgryz nożycowy. Zbyt krótka kufa (stanowiąca jedną trzecią długości czaszki). Bardzo krótka i gładka szata, brak podszerstka. Brak maski na kufie. Brązowy nos i pigmentacja. Oczy różnych kolorów. |
Polecane karmy dla psów - sprawdź ceny!
Kangal, podobnie jak wcześniej owczarek anatolijski, został umieszczony w systematyce ras FCI w grupie II – Pinczery, sznaucery, molosy, szwajcarskie psy górskie i do bydła. Sekcja 2.2 Molosy typu górskiego. Ani anatolian, ani kangal nie są objęte obowiązkiem pracy.
Kangal – usposobienie, pielęgnacja, zdrowie, żywienie
Psychika i charakter kangala
Jest to pies pasterski, przyzwyczajony do pracy. Dlatego stale potrzebuje jakiegoś zajęcia, najlepiej na świeżym powietrzu. Na co dzień raczej spokojny, ale długotrwała bezczynność może spowodować uwolnienie się skłonności niszczycielskich.
Rasa ta doskonale sprawdza się jako stróż obejścia i inwentarza. Niestety, wieloletnia samodzielna praca tych psów na stepach sprawiła, że wykształcił się u nich silny instynkt zabijania intruzów. Dlatego kangal musi być poddany szkoleniu na posłuszeństwo i nie wolno go puszczać bez smyczy w miejscach uczęszczanych przez osoby spacerujące z innymi psami. Kangal zawsze będzie się czuł stróżem swojego opiekuna i – nieszkolony – zawsze zaatakuje w jego obronie. Pies ten, aczkolwiek nie szczeka bez potrzeby, potrafi być hałaśliwy w nocy – w taki sposób te psy pracowały przez całe stulecia, pilnując stad. To następny powód, dla którego konieczne jest szkolenie psa.
Ogrodzenie domu, w którym mieszka kangal, powinno być mocne i bardzo wysokie, bowiem ten turecki pasterz jest wyjątkowo skoczny i potrafi pokonać płot o wysokości nawet 180 cm. Należy również wydzielić psu teren wewnątrz posesji, gdyż gotów jest rozkopać wszystkie kwietniki i grządki. Zwykle wygrzebuje sobie dołek, w którym leży i monitoruje posesję. Nie ma mowy, aby wpuścił na nią kogokolwiek obcego, kto samowolnie otworzy furtkę. Natomiast bez problemu zaakceptuje gości, którym otwiera drzwi jego pan. Jest też opiekuńczy wobec dzieci, których strzeże.
Pies – samiec jest znacznie bardziej dominujący od suki i jest od niej potężniejszy. W rasie tej występuje silny dymorfizm płciowy.
Owczarek anatolijski - pielęgnacja, zdrowie, żywienie
Kangal jest rasą wytrzymałą i odporną, zarówno na wysoką, jak i bardzo niską temperaturę. Jego pielęgnacja nie jest trudna ani uciążliwa. Wystarczy szczotkowanie co kilka dni, natomiast dwa razy w roku pies linieje bardzo intensywnie i wówczas należy go szczotkować codziennie. Ilość wyczesywanej sierści jest tak wielka, że można ją przetworzyć na włóczkę do robótek na drutach. Kąpiele nie są konieczne, chyba że pies wytarza się w nieczystościach.
Ogromne rozmiary tej rasy sprzyjają skłonnościom do zwyrodnień stawów, zwłaszcza do dysplazji stawów biodrowych. Kangal nie jest objęty obowiązkowym badaniem rentgenowskim w kierunku dysplazji, jednak każda dbająca o zdrowie kolejnych pokoleń hodowla powinna takie badanie wykonywać u każdego osobnika przed dopuszczeniem do rozrodu. Ciekawe, że wiele znacznie mniejszych ras (np. owczarek francuski briard) podlega takiemu badaniu i testom psychicznym przed dopuszczeniem do hodowli. Jak się wydaje, wymogi te należałoby rozszerzyć, za czym optują także hodowcy kangali dbający, aby szczeniaki pochodziły od zdrowych rodziców.
Żywienie kangala jest kosztowne z uwagi na jego wielkość i zapotrzebowanie na karmę. Optymalnym rozwiązaniem jest podawanie dobrej marki suchej karmy dla ras olbrzymich. Szczególnie istotne jest odpowiednie żywienie szczeniąt. Szczeniaki potrzebują wielu składników odżywczych, witaminowych i mineralnych dla prawidłowego, harmonijnego rozwoju. Przy żywieniu domowym zawsze istnieje ryzyko niedoboru którejś z substancji, co może skutkować zaburzeniami wzrostu. Należy przeczytać opis składu na opakowaniu karmy i dzienną dawkę podzielić na kilka porcji, z uwagi na skłonność ras dużych i olbrzymich do skrętu żołądka.
Cena szczeniaka kangala to około 1000 euro. Jest to mniej więcej tyle, ile wynosi cena mastifa angielskiego. Za granicą zarówno cena kangala, jak i cena mastifa angielskiego mogą być wyższe, szczególnie w przypadku utytułowanej hodowli z tradycjami.