Na czym polega czipowanie psa? Wyjaśniamy, dlaczego warto założyć chip

Metody identyfikacji zwierząt domowych – regulacje prawne i praktyka

Znakowanie zwierząt – przepisy i regulaminy

Propozycja obowiązkowego znakowania zwierząt domowych pojawiła się niemal 10 lat temu. Jej celem było ograniczenie bezdomności psów i kotów i wprowadzenie odpowiedzialności prawnej właściciela za posiadane zwierzęta. Jednak do dziś nie ma przepisów, które regulowałyby kwestię znakowania. Jest ono dobrowolne, nie istnieje też jednolita baza oznakowanych zwierząt.

Każde stowarzyszenie, zrzeszające hodowców zwierząt domowych, ma swój system znakowania. Związek Kynologiczny w Polsce wymaga, aby zaczipować każdego szczeniaka przed wykonaniem przeglądu miotu. Mówi o tym § 14 p.2i Regulaminu Hodowli Psów Rasowych:

Hodowca ma obowiązek poddać szczenięta znakowaniu mikroczipem. Przeglądowi miotu poddaje się szczenięta już oznakowane. Numery czipów muszą być naniesione na metryki i zarejestrowane w oddziale ZKwP. Chipowanie, jako zabieg, musi być wykonane przez lekarza weterynarii. Wykonanie zabiegu musi być potwierdzone podpisem i pieczątką lekarza na druku „Potwierdzenie znakowania szczeniąt”.

W praktyce wprawdzie rzadko, ale wciąż stosuje się zamiennie lub dodatkowo tatuowanie. Tatuaż wykonywany jest głównie w sytuacjach, kiedy szczenię ma być sprzedane do kraju, w którym tatuaż jest obowiązkowy. Jest to zgodne z art. 18 Międzynarodowego Regulaminu Hodowlanego FCI, który brzmi:

Każdy pies, wyhodowany i zarejestrowany w kraju członkowskim FCI lub kraju, który jest partnerem kontraktowym, ma być zaopatrzony w trwałą i trudną do sfałszowania identyfikację; ma być ona także umieszczona w rodowodzie. Jeśli przeprowadza się test pochodzenia, powinny być one wykonane zgodnie z międzynarodowymi standardami, a wyniki dostępne w rejestrach krajowej organizacji kynologicznej. Identyfikacja psa (chip lub tatuaż) powinna być potwierdzona przy pobieraniu DNA.

Niezależnie, w jaki sposób szczeniak został oznakowany, numer chipa lub tatuażu wpisywany jest do metryki, a następnie w rodowód psa. Wpisu do metryki dokonuje macierzysty oddział hodowcy, gdzie znajduje się dokumentacja suki hodowlanej i jej miotu.

Należy pamiętać, że przepisy Unii Europejskiej nakazują, aby wszystkie zwierzęta domowe, które mają być przewożone za granicę, miały wszczepiony chip. Numer chipu wklejany jest w rodowód psa i do paszportu zwierzęcia, stanowiącego jego jedyny ważny na terenie całej Unii dokument identyfikacyjny oraz zaświadczający o przebytych szczepieniach ochronnych. Dotyczy to psów i kotów, tak rodowodowych, jak i nierasowych.

Tatuaż jako alternatywna lub dodatkowa metoda znakowania

Przez wiele lat Związek Kynologiczny w Polsce jako jedyną metodę identyfikacji stosował tatuaż. Co więcej, znakowano jedynie sześcioro szczeniąt, tyle bowiem pozwalał odchować Regulamin Hodowlany, który obowiązywał do początku lat 90 XX wieku. Pozostałe, jeżeli miot był liczniejszy, hodowcy odchowywali „po cichu” i sprzedawali taniej, bez metryk. Zapewne takie postępowanie legło u podstaw wykorzystywanego przez pseudohodowców oszustwa, że szczeniak jest na pewno rasowy, ale „siódmy z miotu”. Tymczasem od niemal 30 lat wszystkie szczenięta z miotu mają prawo do metryk, a tym samym podlegają znakowaniu, bez względu na ich liczbę.

Pod koniec XX wieku w Polsce wprowadzono chipowanie psów jako metodę znakowania obok powszechnie stosowanego tatuażu. Z chwilą wejścia Polski do Unii Europejskiej zaczęły u nas obowiązywać przepisy jak w innych krajach członkowskich i obecnie chipowanie jest obowiązkowe. Należy podkreślić, że obowiązek ten nakładają przepisy unijne, a nie FCI, która uznaje również tatuaż jako sposób znakowania.

Tatuaż w Polsce (ZKwP) wykonuje się bądź w lewym uchu psa, bądź w pachwinie. Znak składa się zawsze z litery, która jest symbolem oddziału Związku, oraz z cyfr, które są kolejnym numerem szczeniaka danej rasy urodzonego w tym oddziale od początku jego istnienia. Przykładowo, jeżeli wytatuowano szczenięciu beagle znak E 125, oznacza to, że hodowla zarejestrowana jest w oddziale ZKwP w Sopocie, a szczenię jest 125. osobnikiem tej rasy, który urodził się w tym oddziale. Ta zasada obowiązuje w każdym oddziale ZKwP. Obecnie tatuaż może być jedyną metodą znakowania, jeżeli szczenię pozostaje w Polsce i nie będzie wystawiane za granicą. Jeżeli natomiast hodowca zamierza sprzedać szczeniaka za granicę lub ma wobec niego szerokie plany wystawowe, niezbędny jest microchip. Niektóre stany w USA wymagają, aby szczeniaka zaczipować i wytatuować. Sprawdź także ten artykuł z informacjami, jak działa GPS dla psa.

Czipowanie psa – istota i korzyści z identyfikacji microchipem

Czym jest microchip, jak wygląda chipowanie psów

Microchip jest podskórnym implantem wielkości ziarenka ryżu. Wszczepiany jest za pomocą strzykawki i grubej igły pod skórę psa, najczęściej między łopatkami. Kapsułka chipa wyprodukowana jest z polimeru polipropylenowego, obojętnego dla organizmu zwierzęcia. Zawiera ona microchip właściwy, antenę spiralną i kondensator.

Microchip jest typowym pasywnym transponderem RFID (ang. Radio Frequency Identification). Jest to powszechnie stosowana technologia identyfikacji z użyciem fal radiowych. Nie posiadają żadnego źródła zasilania, dzięki czemu nie muszą być wymieniane, ale też nie emitują żadnego sygnału radiowego. Nie są zatem ani odbiornikami, ani nadajnikami radiowymi. Transponder (elektroniczny układ nadawczo – odbiorczy) posiada unikatowy kod numeryczny, składający się z 15 cyfr. W Europie niepowtarzalność kodów nadzorowana jest przez ICAR (Międzynarodowy Komitet ds. Rejestracji Zwierząt) w Rzymie. Komitet nadaje numery rozpoczynające się od 900 (kod wspólny) oraz 9XX (kod producenta).

Ogólny schemat konstrukcji kodu przedstawia się następująco: kolorem jasnoniebieskim oznaczono kod współdzielony (900), kod kraju (np. 616) bądź kod producenta (9XX). Kolorem ciemnoniebieskim oznaczono kod producenta, natomiast kolorem żółtym – niepowtarzalny numer microchipa.

Przed wykonaniem zabiegu lekarz weterynarii upewnia się, czy pies nie posiada już wszczepionego identyfikatora. Posługuje się w tym celu urządzeniem, za pomocą którego następuje odczyt chipa (czytnik elektroniczny). Jeżeli nie stwierdzi obecności chipa, wykonuje czipowanie psa. W tym celu rozchyla sierść zwierzęcia między łopatkami (u niektórych psów, np. pomsky czy inny z obfitym podszerstkiem, trzeba sierść wystrzyc lub wygolić) i wprowadza chip jednym szybkim, zdecydowanym  ruchem, przypominającym zrobienie zastrzyku. Następnie przeprowadza odczyt chipa z użyciem czytnika, wprowadza do rejestru numer identyfikacyjny, jaki wyświetla się na ekranie urządzenia i wkleja naklejkę z numerem do dokumentu psa (paszportu lub książeczki zdrowia). Podczas znakowania miotu hodowca otrzymuje naklejki, które wklejane są do protokołu podczas przeglądu miotu, jaki wykonuje uprawniona osoba w oddziale Związku Kynologicznego. Naklejki umieszczane są również na metrykach i wpisywane później do rodowodów.

Cena chipowania zależy od producenta chipa i cennika w przychodni weterynaryjnej, która wykonuje zabieg. Cena waha się od 50 do 200 zł za jeden chip wraz ze wszczepieniem. Nie warto jednak oszczędzać na tym zabiegu. Zaczipować psa powinno się identyfikatorem najlepszej jakości, aby funkcjonował przez kilkanaście lat – przez całe życie psa, a sam zabieg musi być wykonany w sposób profesjonalny i z zachowaniem wszelkich zasad sterylności. Niektóre schroniska dla zwierząt przeprowadzają czipowanie psa bezpłatnie.

Prawidłowo umieszczony chip nie przemieszcza się pod skórą, nie przeszkadzają też w jego funkcjonowaniu zabiegi kosmetyczne i fryzjerskie, np. trymowanie psa.