Entlebucher

W grupie 2 FCI znajdują się cztery rasy szwajcarskich psów pasterskich: apenzeller, berneński pies pasterski, duży szwajcarski pies pasterski i entlebucher sennenhund. Ten ostatni jest najmniejszą spośród tych czterech ras. To pies pełen energii, żywiołowy i inteligentny. Niezbyt często spotykany w Polsce, choć wydaje się być idealną rasą dla osób preferujących aktywne formy spędzania wolnego czasu. Przyjrzyjmy mu się bliżej.

Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o psach szwajcarskich.

Entlebucher – pochodzenie, wygląd

Historia rasy entlebucher

Wszystkie cztery rasy szwajcarskich psów pasterskich pochodzą od wiejskich psów, ciężko pracujących przy zaganianiu i pilnowaniu bydła oraz strzeżeniu gospodarstw. Istnieje teoria, że do ich powstania przyczyniły się również rzymskie molosy, które wraz z legionami docierały na tereny współczesnej Szwajcarii wraz z pędzonym bydłem, stanowiącym „spiżarnię” dla żołnierzy.

Entlebucher wziął swoją nazwę od doliny Entlebuch, znajdującej się w kantonach Lucerna i Berno. Najstarszy opis tego psa datowany jest na rok 1899. Wówczas (a i przez wiele kolejnych lat) opis ten dotyczył zarówno entlebuchera, jak i apenzellera, określanych wspólną nazwą „Entlibucherhund”. Podział na odrębne rasy nastąpił znacznie później.

Inauguracja ówczesnych entlebucherów miała miejsce w roku 1913 na wystawie w Lagenthal, gdzie zaprezentowano cztery osobniki. Założono im księgę rodowodową (Szwajcarska Księga Rodowodowa – SHSB), w sierpniu 1926 roku powołano Szwajcarski Klub Psa Pasterskiego z Entlebuch, a w 1927 roku opracowano wzorzec rasy. Największe zasługi w jej hodowli i promocji położył kynolog dr Bernhard Kobler, inicjator utworzenia klubu. Niewielka liczba wpisów do SHSB świadczy, że rasa ta nie jest zbyt popularna nawet we własnej ojczyźnie. Szkoda, gdyż oprócz umiejętności stróżujących i pasterskich entlebucher jest znakomitym towarzyszem rodziny, zwłaszcza usportowionej.

W Polsce pierwsze osobniki pojawiły się w roku 2000. Na naszych wystawach entlebuchery pojawiają się sporadycznie, choć czynne są hodowle zrzeszone w ZKwP i nabycie szczeniaka nie stanowi problemu.

Opis wyglądu, cechy, usposobienie – charakterystyka

Wygląd entlebuchera jest niemal taki sam, jak przed wieloma laty. Jego pokrój nie uległ zmianom na skutek ukierunkowania hodowli na eksterier. Jest psem wielkości nieco mniej niż średniej, o zwartej, krępej budowie, dobrze umięśnionym. Mimo to jest bardzo ruchliwy i zwinny. Z budowy nieco przypomina pomniejszonego rottweilera, z którym prawdopodobnie jest spokrewniony. Natomiast ruchliwość i zwinność bez wątpienia odziedziczył po owczarkach. O jego związkach z owczarkami świadczy fakt, że w miotach entlebucherów zdarzają się szczeniaki z naturalnie skróconymi ogonami. Nie jest to wadą – ogon skrócony i długi traktowane są równorzędnie. Zdarzają się też wilcze pazury, które należy usunąć (z wyjątkiem krajów, w których jest to zabronione).

Zgodnie z wzorcem FCI nr 47, entlebucher ma szatę dwuwarstwową. Włos okrywowy jest krótki i  przylegający, twardy i lśniący, z gęstym podszerstkiem. Różni się więc od szaty innych ras z tej grupy (np. pinczer niemiecki, który nie ma podszerstka). Może być lekko pofalowany na kłębie i grzbiecie, choć jest to niepożądane. Typowym dla rasy umaszczeniem jest tricolor, przy czym barwa zasadniczą jest czarna, a żółte (lub rdzawobrązowe) i białe znaczenia powinny być rozłożone możliwie symetrycznie. Znaczenia żółte i rdzawobrązowe znajdują się nad oczami, na policzkach, kufie i podgardlu, po bokach na piersi i na wszystkich kończynach, gdzie rozdzielają kolor biały od czarnego. Podszerstek jest miękki, gęsty, w kolorze szarym do brązowego. Znaczenia białe to wąska strzałka na głowie, poza tym od brody przez podgardle do klatki piersiowej (nieprzerwanie) i na wszystkich łapach. Jeżeli ogon jest długi, to jego koniuszek powinien być biały (najbardziej pożądany, choć brak białego koniuszka ogona nie powoduje obniżenia oceny). Mała, biała plamka na karku dopuszczalna, choć niepożądana.

Entlebucher mierzy w kłębie 44-50 cm, maksymalnie do 52 cm (psy) i 42-48 cm, maksymalnie do 50 cm (suki). Wzorzec nie określa ciężaru ciała, ale przeciętnie suka waży 18-22 kg, pies 20-25 kg. Wysokość w kłębie poniżej normy lub ponad nią, nieprawidłowy zgryz (inny niż nożycowy lub cęgowy), żółte (jastrzębie), nakrapiane lub niebieskie oczy, zakręcony ogon, zbyt długi, miękki włos okrywowy (podobny jak ma np. owczarek belgijski groenendael), brak trójbarwności, kolor podstawowy inny niż czarny – są wadami dyskwalifikującymi. Jeśli szukasz więcej inspiracji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o psach stróżujących.

Psychika, żywienie, zdrowie i pielęgnacja entlebuchera

Charakter, usposobienie i wychowanie

Entlebucher jest psem bardzo energicznym, żywotnym i pełnym temperamentu. Wobec swoich opiekunów łagodny, bardzo oddany i wierny. Jest doskonałym stróżem, w stosunku do osób obcych niezbyt ufny i zachowuje się z rezerwą. Spośród domowników wybiera sobie przewodnika, któremu się podporządkowuje, o ile ten wykaże się konsekwencją i będzie systematycznie z psem pracował. Nie jest to więc pies dla każdego – początkujący właściciel mógłby mieć kłopot z jego silnym instynktem pilnowania. Niemniej, entlebucher jest psem bardzo pojętnym i inteligentnym i chętnym do współpracy.

Współczesne entlebuchery raczej nie zaganiają stad bydła, ale z uwagi na gotowość do pracy i potrzebę ruchu doskonale nadają się do psich sportów. Mogą uprawiać agility, obedience, frisbee. Mimo sporych zasobów energii nie są nadpobudliwe. Można mieć entlebuchera, mieszkając w bloku, ale trzeba mu zapewnić możliwość wybiegania się.

Należy zwrócić uwagę, aby mały szczeniak był dobrze socjalizowany. Podczas wizyty w hodowli, przed dokonaniem wyboru, trzeba zaobserwować, jak zachowują się wszystkie szczeniaki i jaką psychikę mają ich rodzice. Tchórzliwość i agresja są wadami dyskwalifikującymi. Takie osobniki nie są dopuszczane do rozrodu i nie podlegają ocenie na wystawach. Należy zorientować się, czy szczeniaki są ciekawskie, chętnie biegną w stronę człowieka, obwąchują go i domagają się zabawy. Mały entlebucher wycofany i bojaźliwy, jeżeli będzie odpowiednio socjalizowany, może nie wykazywać rezerwy wobec obcych, zachowując energię, temperament i chęć zaganiania („usposobienie dalmatyńczyka”).

Zdrowie, pielęgnacja, żywienie, hodowla

Entlebucher to rasa na ogół zdrowa. Mimo to należy uważać na możliwość wystąpienia dysplazji stawów biodrowych. Wprawdzie Regulamin Hodowli Psów Rasowych nie wymaga obowiązkowych prześwietleń osobników kwalifikowanych do rozrodu, jednak dobry hodowca takie prześwietlenie wykonuje, podobnie jak badania oczu. Rasa ta ma bowiem skłonności do postępującego zaniku siatkówki (Progressive Retinal Atrophy – PRA). Jest to schorzenie dziedziczne, dziedziczy się w sposób autosomalny recesywny. Oznacza to, że osobnik, który jest nosicielem PRA, może być kojarzony wyłącznie z osobnikiem wolnym od PRA. Badania genetyczne wykonuje się z krwi. W tym celu należy udać się do lekarza weterynarii, który ma podpisaną umowę z odpowiednim laboratorium. Choroba ta polega na postępującej degeneracji komórek światłoczułych siatkówki, stopniowo prowadząc do całkowitej ślepoty.

Entlebucher nie potrzebuje specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych. Jednak – jak większość ras – linieje (choć najmniej ze wszystkich czterech pasterskich ras szwajcarskich) dość obficie dwa razy w roku. W okresach linienia trzeba go codziennie czesać, w pozostałych wystarczy dwa razy w tygodniu. Czesanie wystarczy, aby sierść psa była lśniąca. Kąpie się go w razie potrzeby, aczkolwiek kontaktu z wodą trzeba go nauczyć jeszcze jako małego szczeniaka, aby później nie szarpał się podczas kąpieli jako dorosły, a jest psem dość silnym. Oprócz tego należy go przyzwyczaić do obcinania pazurów, czyszczenia uszu i zębów.

Żywienie entlebuchera jest nieskomplikowane, wystarczy dobra karma od renomowanego producenta, dostosowana do wielkości (dla psów ras średnich) i wieku psa. Jeżeli nasz pies uprawia sport, może otrzymywać karmę dla psów aktywnych. Karm gotowych nie trzeba suplementować, są one kompletne i zbilansowane. Dorosły pies może otrzymywać jeden posiłek dziennie, choć psom aktywnym zaleca się podawać dzienną porcję podzieloną na dwie porcje, aby obciążenie żołądka było mniejsze. Wprawdzie entlebucher nie ma skłonności do skrętu żołądka jak duże rasy (dog, czy nawet owczarek belgijski groenendael), ale wysiłek przy obciążonym żołądku jest zawsze ryzykowny.

Hodowla entlebuchera jest dość prosta. Suki rodzą dobrze i na ogół bez komplikacji, są też  doskonałymi i dość zaborczymi matkami. Cena szczeniaka ustalana jest wyłącznie przez hodowcę, szczenię z metryką kosztuje kilka tysięcy złotych, zależnie od tego, jakie osiągnięcia ma hodowla, jakie potomstwo dali rodzice z innymi partnerami (im bardziej wartościowe, tym szczeniak droższy).

Opinie o rasie można znaleźć na kynologicznych forach internetowych. Wypowiadają się na nich zarówno właściciele, jak i hodowcy, nie tylko entlebucherów, ale i innych ras z grupy 2 FCI, np. dog niemiecki i inne molosy, pinczer niemiecki (pinczer średni). Można się tam również dowiedzieć, która hodowla aktualnie ma szczeniaki i jaka jest ich cena, oraz wymienić opinie o swoich psach.