Elkhund szary - opis, usposobienie, pielęgnacja, porady

Elkhund szary – pochodzenie i opis rasy

Rys historyczny rasy

Elkhund szary, inaczej norweski pies na łosie (norw. elk – łoś), jest jedną z najstarszych ras skandynawskich. Pies ten wykorzystywany był do polowań i stróżowania jeszcze przez wikingów. Archeolodzy odnaleźli szkielety psów, wskazujących z dużym prawdopodobieństwem, że należały one do elkhundów, a ich wiek oszacowano na około 4000 – 5000 lat przed naszą erą.

Prawdopodobnie elkhundy wyewoluowały ze skojarzeń pierwszych udomowionych psów, przywiezionych przez wikingów z licznych wypraw, ze skandynawskimi wilkami. W ciągu wielu stuleci ukształtowało się kilka ras i odmian szpiców nordyckich. Jednak dopiero od XIX wieku rozpoczęła się planowa hodowla. Współczesny elkhund został „poprawiony” drogą kojarzeń starych szpiców skandynawskich z nowszymi rasami europejskimi, ale zachował silny instynkt łowiecki. Potrafi doskonale tropić i głosić zwierzynę.

Po raz pierwszy elkhund szary został zaprezentowany na wystawie w Oslo w 1877 roku, a w 1901 roku brytyjski Kennel Club uznał go za odrębną rasę. Wówczas powstał także pierwszy wzorzec rasy. Współczesny wzorzec FCI obowiązuje od 1999 roku pod numerem 242. Obecnie elkhund szary traktowany jest przez Norwegów jako rasa narodowa i jest najpopularniejszym psem rodzinnym w Norwegii. Do dziś jest tam wykorzystywany do polowań, a w krajach skandynawskich rasa ta jest objęta obowiązkiem pracy. Do Polski pierwsze elkhundy trafiły pod koniec lat 80. XX wieku, ale nie zyskały popularności i hodowane są jedynie amatorsko.

Elkhund szary – opis eksterieru

Elkhund szary to pies o zwartej budowie i kwadratowej sylwetce. Głowę ma typową dla szpica – klinowatą, szeroką między uszami. Długość mózgoczaszki i trzewioczaszki identyczna. Czaszka nieco wysklepiona, o umiarkowanie zaznaczonym stopie. Nos czarny, kufa zwężająca się – widziana zarówno z góry, jak i z boku. Zgryz nożycowy, kompletne uzębienie. Oczy ciemnobrązowe, niewyłupiaste. Wysoko osadzone, stojące uszy, spiczaste i nieduże, bardzo ruchliwe. Ogon mocny, wysoko osadzony i noszony, ściśle zawinięty prosto nad grzbietem, nie może być noszony na żadnym z boków. U dorosłego psa koniec ogona nie może być wyprostowany.

Szata elkhunda jest dwuwarstwowa. Włos okrywowy jest średniej długości, prosty, obfity i gęsty, najdłuższy na szyi, udach, ogonie i z tyłu kończyn. Na przedzie kończyn i głowie włos krótki i gładki. Podszerstek gęsty i miękki. Umaszczenie – zgodnie z nazwą – szare w różnych odcieniach. Koniuszki włosów okrywowych czarne. Nie jest to więc kolor jednolity, jak u niektórych innych ras (np. weimaraner). Na klatce piersiowej, brzuchu, kończynach, spodniej stronie ogona oraz na pasie od kłębu do łokcia (tzw. uprząż, podobną ma np. szwedzki vallhund), o szerokości około 5 cm – włos jaśniejszy, bez czarnych koniuszków. Ciemna maska, odgraniczona linią biegnącą od oka do nasady uszu. Podszerstek w kolorze jasnoszarym.

Elkhund jest psem średniej wielkości. Idealna wysokość w kłębie psa to 52 cm, suki – 49 cm. Ciężar ciała psa to 25 kg, suki – 22 kg. Norweski pies na łosie żyje przeciętnie 12 – 13 lat, choć spotyka się także starsze osobniki.

Wady dyskwalifikujące:

• Agresja, lękliwość
• Przodozgryz, tyłozgryz
• Oczy niebieskie lub żółte
• Uszy niestojące
• Szczątkowy ogon, u niektórych innych szpiców (np. szwedzki vallhund) dopuszczalny
• Szczątkowe palce kończyn tylnych
• Umaszczenie inne niż szare
• Wzrost w kłębie poniżej 3 cm lub powyżej 4 cm od wzorcowego.

Poważne wady, mające wpływ na ocenę wystawową, to:

• Okrągła czaszka, zbyt krótka i/lub spiczasta kufa
• Zgryz cęgowy, braki w uzębieniu
• Oczy jasne, uszy duże i zbyt szerokie
• Ogon nieciasno zwinięty, noszony na bok
• Podszerstek ciemny, za krótki lub za długi
• Umaszczenie sprawiające wrażenie brudnego
• Biały koniuszek ogona, białe znaczenia na klatce piersiowej – u niektórych innych ras psów dopuszczalne (np. weimaraner).

Charakter i usposobienie elkhunda szarego

Norweski pies na łosie jest bardzo towarzyski, posiadający silny instynkt stadny, dlatego źle się czuje odseparowany od człowieka. Wykazuje się cierpliwością w stosunku do dzieci, dobrze toleruje inne zwierzęta domowe. Natomiast samce mogą nie tolerować obecności innych samców. Wobec ludzi jest łagodny i życzliwie nastawiony, aczkolwiek jest niezwykle czujny, dlatego doskonale nadaje się na domowego stróża. Kiedy w pobliżu dzieje się coś niepokojącego, elkhund szary natychmiast zaczyna intensywnie i donośnie szczekać, alarmując domowników. Natomiast będąc w domu jest bardzo spokojny (żeby nie powiedzieć flegmatyczny) i lubi odpoczywać samotnie, bez nadmiernych karesów. Mimo to potrzebuje codziennej dawki ruchu na świeżym powietrzu, i to niezależnie od pogody, bowiem chroni go przez zimnem i wilgocią gęsta, dwuwarstwowa okrywa włosowa.

W Skandynawii elkhund szary jest typowym pracującym psem myśliwskim. Jego praca polega na wytropieniu, osaczeniu i przytrzymaniu zwierzyny do chwili nadejścia myśliwego. Jest to bardzo trudne zadanie, wymagające zarówno dużej odwagi, jak i ostrożnego zachowania psa. Musi być on także dostatecznie zwinny, aby był w stanie odskoczyć, dlatego bardzo ważne jest odpowiednie żywienie polującego elkhunda, aby nie dopuścić do nadwagi.

Elkhund szary to pies bardzo samodzielny i niezależny, a jednocześnie lubiący pracę w towarzystwie człowieka. Jest inteligentny i podatny na układanie, ale bywa dość uparty, dlatego potrzebuje cierpliwego, wytrwałego i konsekwentnego przewodnika. Ważna jest też jak najwcześniejsza socjalizacja – szczeniaki powinny być jej poddawane jeszcze przebywając w hodowli razem z matką. Zbyt późne rozpoczęcie socjalizacji może utrudnić, a nawet uniemożliwić szkolenie.

Psy tej rasy najlepiej czują się na terenach wiejskich, gdzie mogą bez przeszkód wychodzić na ogrodzoną posesję. Specjaliści są zdania, że elkhund źle się czuje w mieszkaniu w bloku, zresztą jak wiele innych ras psów, które niegdyś były typowo pracujące, a obecnie są głównie psami rodzinnymi, np. tornjak. Uwaga: elkhund, nieznoszący nudy, pozostawiony samemu sobie, znajdzie sobie zajęcie – „demolkę” w mieszkaniu. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o szpicach.

Elkhund szary – pielęgnacja, zdrowie, żywienie, hodowla

Pielęgnacja i zdrowie elkhunda szarego

Elkhund szary nie jest trudny w pielęgnacji. Trzeba jednak dbać o jego gęstą sierść. Psa powinno się regularnie czesać za pomocą szczotki i grzebienia z różnym (regulowanym) rozstawem zębów. Elkhund – niestety – mocno linieje, zwłaszcza po zimie i jesienią. Można wtedy zauważyć kępy wychodzącego podszerstka. Choć nie jest to rasa długowłosa, jak np. tornjak, to Zwykle czesanie dwa razy w tygodniu jest wystarczające, natomiast w okresie linienia wiosennego i jesiennego trzeba psa czesać codziennie. W przeciwnym razie może dojść do skołtunienia miękkiego podszerstka, co skutkuje zamknięciem dopływu powietrza do skóry i ryzykiem powstania miejscowych stanów zapalnych. Szczególnie należy zwracać uwagę na delikatny włos za uszami, pod pachami i w pachwinach, gdzie jest najdelikatniejszy i gdzie najczęściej tworzą się kołtuny. Tych nie da się rozczesać, konieczne jest ich ostrożne wycięcie. Przed zabiegiem czesania można spryskać sierść psa specjalnym preparatem antystatycznym, który zapobiega nieprzyjemnemu „iskrzeniu”.

Kąpiel elkhunda nie jest konieczna, jeżeli jest on regularnie czesany. Oczywiście należy psa wykąpać, jeżeli „uperfumuje” się w nieczystościach. Woda do kąpieli powinna być letnia, a do mycia używa się specjalnego szamponu dla psów, który nie narusza pH skóry. Po kąpieli trzeba psa koniecznie wysuszyć, a przed suszeniem nałożyć odżywkę, która przywraca lekkie natłuszczenie skóry i zapobiega elektryzowaniu się sierści. Kosmetyki pielęgnacyjne są do nabycia w dobrych sklepach zoologicznych.

Systematycznie powinno się przeglądać również uszy, zęby i pazury. Uszy czyści się wacikiem nasączonym płynem do przemywania psich uszu. Osadzaniu się kamienia można zapobiegać, podając psu do gryzienia smakołyki dentystyczne, natomiast jeżeli pies sam nie skraca pazurów, konieczne jest ich okresowe skracanie za pomocą gilotynki. „Śpiochy” z kącików oczu usuwa się wacikiem zwilżonym w ciepłej wodzie.

Elkhund szary jest psem zdrowym, silnym i odpornym. Bywa jednak, że niektóre osobniki chorują na PRA (postępujący zanik siatkówki) lub zaćmę i takich zwierząt nie wolno dopuszczać do rozrodu, bowiem są to schorzenia genetyczne. Sporadycznie zdarzają się choroby nerek i tarczycy, a także dysplazja stawów biodrowych. Regulamin Hodowli Psów Rasowych nie nakłada na hodowcę obowiązku prześwietlania psów w kierunku dysplazji, jednak każda hodowla, dbająca o dobrą opinię, takie badania wykonuje.

Jak każdy pies, tak i elkhund szary wymaga regularnego odrobaczania i szczepień ochronnych. Pierwsze odrobaczanie przeprowadza hodowca, kiedy szczeniaki mają około 3 tygodni, a pierwsze szczepienie następuje zazwyczaj w wieku 8 tygodni. Następnie odrobacza się i szczepi psa według kalendarza, który ustala lekarz weterynarii.