Akbash dog - opis, charakter, pochodzenie, wymagania, opinie
Akbash dog jest dużym, mocno zbudowanym psem pochodzenia tureckiego, gdzie jest dość popularny i wykorzystywany do strzeżenia stad, głównie owiec. Jest rasą uznaną przez Turecki Związek Kynologiczny, który jest członkiem FCI, jednak sama federacja nie uznaje akbasha jako rasy, traktując ją jako odmianę owczarka anatolijskiego, do 2018 roku uznawanego przez FCI. Obecnie część pogłowia anatolianów została przekwalifikowana do nowej rasy – kangal. Te, które kwalifikacji nie przeszły, w tym akbashe, pozostają jedynie rasami lokalnymi. Poznajmy akbasha.
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o psach rasowych.
Z tego artykułu dowiesz się:
Pochodzenie akbasha, opis wyglądu rasy
Rys historyczny
Akbash dog to jedna z najstarszych ras w Azji Mniejszej. Pierwsze informacje o tych psach pochodzą z czasów, kiedy obszary te kolonizowali starożytni Grecy. W zasadzie niewiele wiadomo na temat ich dokładnego pochodzenia. Badacze twierdzą, że akbash dog jest w różnym stopniu spokrewniony z różnymi rasami, jak:
- polski owczarek podhalański
- czuwacz słowacki
- aidi
- komondor
- kuwasz
czy inne białe psy, ale także chart. Faktem jest, że rasy te mają sporo wspólnych cech, w tym charakter i temperament, natomiast trudno jednoznacznie stwierdzić ich pokrewieństwo z akbashem, choć ten w różnym stopniu jest do nich podobny.
FCI uznała akbasha za odmianę anatoliana z uwagi na największy procent wspólnych cech z tą rasą oraz zapisem we wzorcu, dopuszczającym każde umaszczenie. Kynolodzy tureccy nie uznają jednak anatoliana jako swojej rasy, czemu dali wyraz, występując do FCI o uznanie rasy kangal. Uznają za to akbasha za oddzielną rasę, której szczeniaki otrzymują rodowody Tureckiego Związku Kynologicznego, mimo że według FCI ma ona status „non-recognized breed” (rasa nierozpoznana).
Nazwa akbash pochodzi od białej barwy głowy psa (tur. bas – głowa), analogicznie karabash oznacza głowę czarną. Ściślej ujmując, nie chodzi o całą głowę, a o maskę. O ile u kangala czarna maska jest obowiązkowa i psy jej nie posiadające podlegają dyskwalifikacji na wystawach, o tyle u anatoliana (i jego odmian) maska może, ale nie musi występować. W każdym razie akbash dog jest hodowany w Turcji i poza nią, w tym także w Polsce, choć o szczeniaki jest bardzo trudno, a kupno szczeniaka z rodowodem polskim nie jest możliwe. Akbash z oczywistych powodów nie może również brać udziału w wystawach psów rasowych w żadnym kraju członkowskim FCI poza Turcją, gdzie jest uznany lokalnie.
W latach 70. XX wieku akbash dog trafił do Stanów Zjednoczonych, gdzie zyskał dużą popularność wśród amerykańskich farmerów z uwagi na ogromną skuteczność w pracy ze stadami bydła i owiec, przepędzając od nich drapieżniki, szczególnie kojoty. Ciekawostką jest jednak, że American Kennel Club (AKC) nie uznał dotąd akbasha jako rasy, podczas gdy uczynił to brytyjski Kennel Club. Obie organizacje są partnerami FCI. Jeśli szukasz więcej inspiracji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o białych psach.
Akbash dog – opis eksterieru
Rasa o statusie „non-recognized breed” nie posiada wzorca FCI, aczkolwiek Turecki Związek Kynologiczny opracował opis rasy i według niego jest ona hodowana w Turcji. Budową akbash przypomina zarówno molosa, jak i charta. Jest wysoki, długonożny i dobrze umięśniony, wpisany niemal w kwadrat – jego długość jest tylko nieznacznie większa od wzrostu w kłębie. W tej rasie występuje wyraźny dymorfizm płciowy – pies (samiec) jest wyższy i masywniejszy od suki.
Głowa akbasha jest szeroka, masywna, z silnymi szczękami. Uszy są wysoko osadzone, mają kształt litery V i na końcach są lekko zaokrąglone. Oczy w kształcie migdała, wyraźnie skośne, szeroko rozstawione, w kolorze od jasnozłotego do ciemnobrązowego. Na szyi skóra luźniejsza, nieprzylegająca, ma chronić przed ukąszeniami drapieżników. Nos, powieki i wargi czarne, niekiedy różowe. Ogon długi, sięgający stawu skokowego. Często występują wilcze pazury.
Szata akbasha jest dwuwarstwowa, o półdługim, dość twardym włosie okrywowym i miękkim podszerstku. Sierść jest prosta lub lekko falująca, ale nie zmierzwiona, jak ma np. owczarek flandryjski. Najdłuższa na ogonie i tylnych kończynach. Psów krótkowłosych praktycznie nie spotyka się.
Polecane karmy dla psów - sprawdź ceny!
Umaszczenie akbasha jest czysto białe lub – rzadziej – w kolorze kości słoniowej. Z tego powodu przypisuje mu się bliższe lub dalsze pokrewieństwo z górskimi psami pasterskimi z Karpat, jak polski owczarek podhalański, czuwacz słowacki czy węgierski kuvasz (białe psy).
U tej rasy charakterystyczna jest duża rozpiętość ciężaru ciała – od 34 aż do 64 kg. Suka jest mniejsza i smuklejsza niż pies. Samce mogą osiągać wzrost nawet do 86 cm.
Charakter, zdrowie, żywienie i opinie o rasie akbash dog
Akbash dog - psychika i usposobienie, szkolenie
Akbash dog to pies bardzo niezależny i samodzielny. Jest nieustraszonym obrońcą stada o silnie rozwiniętym instynkcie terytorialnym. Szybki, zwinny i silny, potrafi w obronie stada stoczyć walkę nawet z niedźwiedziem. W stosunku do swojej rodziny wierny, oddany i łagodny, lubiący dzieci i zwierzęta domowe, wobec obcych jest podejrzliwy i nieufny, odnosi się do nich z dużą rezerwą. Sprowokowany podejmuje walkę i nie ustępuje, dlatego – nieodpowiednio prowadzony – może stać się niebezpieczny.
Akbash nie przejawia skłonności destrukcyjnych, w domu jest spokojny i pewny siebie, ma zrównoważony temperament. Jednocześnie przez cały czas „pilnuje” domowników, układając się tak, aby mógł obserwować wszystkich jednocześnie. Jest to jego naturalny nawyk – pracując kładzie się najczęściej pośrodku stada, w każdej chwili gotowy do interwencji. Potrafi rozwinąć dużą prędkość, jest też odporny na trudne warunki atmosferyczne. Bardzo często akbashe pracują parami, a ich hodowcy wyrażają opinie, że w tej konfiguracji psy są w stanie pokonać każdego drapieżnika.
Szkolenie akbasha jest dość trudne. Rasa ta większą część swojego życia spędza na pastwiskach, gdzie pies musi liczyć na siebie, swoją siłę, szybkość i zręczność. Przekładając to na język ludzki, musi samodzielnie podejmować decyzje i korzystać z własnych doświadczeń. Dlatego dość opornie poddaje się szkoleniu w kierunku posłuszeństwa. Jego przewodnik musi wykazywać się ogromnymi pokładami cierpliwości, ale i konsekwencji, choć rasa ta nigdy nie jest stuprocentowo uległa wobec właściciela. Niemniej, układanie psa jest absolutnie konieczne, aby można było nad nim zapanować w różnych okolicznościach.
Akbash dog nie nadaje się do życia w mieście, a już z pewnością w bloku. Lubi przebywać na dużych obszarach i zamknięcie go w ciasnym mieszkaniu może spowodować zaburzenia w jego psychice. Pies ten powinien mieć do dyspozycji duży ogród, a najlepiej będzie się czuł na wsi, mając do dyspozycji łąkę ze stadem zwierząt gospodarskich.
Pielęgnacja, zdrowie, żywienie, hodowla
Akbash dog nie ma specjalnych wymagań pielęgnacyjnych. Trzeba go jedynie regularnie szczotkować – raz w tygodniu, a w okresie linienia codziennie, aby wyczesać martwy włos i nie dopuścić do sfilcowania się podszerstka. Zbędne owłosienie (np. spomiędzy poduszek na łapach) należy wycinać. Niezbędna jest kontrola uzębienia i ewentualne usuwanie kamienia nazębnego. Oczywiście psa regularnie się odrobacza, szczepi co roku przeciwko wściekliźnie, a co dwa lata przeciwko pozostałym chorobom zakaźnym.
Akbash jest psem generalnie zdrowym, choć jak każda rasa olbrzymia, podatnym na dysplazję stawów biodrowych i skręt żołądka. Osoby, które interesuje hodowla pod auspicjami Tureckiego Związku Kynologicznego, powinni pamiętać o dopuszczaniu do rozrodu jedynie osobników po prześwietleniu w kierunku dysplazji. Zdarzają się u tej rasy nowotwory, najczęściej osteosarcoma (rak kości) i chłoniaki, niekiedy niewydolność nerek i niedoczynność tarczycy. Są to jednak przypadki niezbyt częste.
Rasa ta nie ma specjalnych wymogów żywieniowych. Można mu podawać karmę gotową (suchą) dla psów ras olbrzymich w ilości podanej na opakowaniu, a dawkę dzienną dzielić na dwie lub trzy porcje. Można również podawać posiłki domowe (BARF lub gotowane, ale uwaga: nie wolno podawać psu gotowanych kości, zwłaszcza drobiowych i z dziczyzny, które rozpadają się wzdłuż na drzazgi i mogą doprowadzić do przebicia jelit. Posiłek domowy trzeba uzupełniać suplementem witaminowo-wapniowym, ale zważywszy, że jego cena jest dość wysoka, a olbrzymi pies potrzebuje odpowiedniej dawki, bardziej opłacalne jest żywienie karmą gotową. Oczywiście nie może to być dowolna karma z hipermarketu, a od renomowanego producenta. Jest to ważne ze względu na skład i szczególnie dla szczeniąt i psów dorastających.
Hodowla akbasha jest dość problematyczna. W Polsce nie jest to rasa uznana, więc nie jest możliwe nabycie szczeniaka z rodowodem. Hodowane są u nas rasowe akbashe, ale mają one dokumenty tureckie. Cena szczeniaka może być przez to wysoka.
Nie należy kupować szczeniaka z pseudohodowli, nigdzie niezarejestrowanej. Ogłoszenia o sprzedaży, gdzie napisane jest, że są to szczeniaki rasowe, czy nawet z rodowodem, nie mają pokrycia w faktach. Pseudohodowca może wydrukować „rodowód” na domowej drukarce, podczas gdy legalne dokumenty kynologiczne są drukami numerowanymi lub ścisłego zarachowania, opatrzone hologramami i innymi zabezpieczeniami. Ponadto pseudohodowca z reguły nie bada rozmnażanych zwierząt w kierunku dysplazji, tymczasem ZKwP wymaga takich prześwietleń u szeregu ras (m.in. polski owczarek podhalański, owczarek flandryjski, owczarek środkowoazjatycki, bernardyn), a w rasach olbrzymich, gdzie nie jest to wymagane, hodowcy sami poddają zwierzęta badaniom.
Ważne: akbash dog figuruje na liście ras niebezpiecznych, zgodnie z art. 10 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 o ochronie zwierząt (Dz.U. nr 111, poz. 724, z późniejszymi zmianami). Przed nabyciem szczeniaka należy zgłosić się do właściwego Urzędu Gminy w celu zasięgnięcia informacji, jakie wymogi trzeba spełnić przy rejestracji psa zgodnie z postanowieniem lokalnych władz samorządowych.