Życie emocjonalne psów od lat zaprząta uwagę naukowców. Badania przeprowadzone na największych światowych uniwersytetach przyniosły nam do tej pory więcej pytań niż odpowiedzi. Wiemy natomiast, że zwierzęta tego gatunku mogą na wielu poziomach odczuwać emocje podobne do naszych. Ich zdrowie psychiczne jest tak samo narażone na górki, dołki, kryzysy a nawet choroby. Rozumiemy to coraz lepiej, dlatego w ostatnich latach kwestia używania leków psychiatrycznych w weterynarii przestaje być tabu. W dalszej części artykułu postaramy się zgłębić ten temat w świetle najnowszych badań.

Choroby psychiczne u psów

Dokładna definicja zaburzeń i chorób psychicznych nawet w ludzkiej psychiatrii podlega nieustającym dyskusjom. Mimo tego większość dotykających nas problemów tej materii opisano i wyodrębniono w odpowiednich klasyfikacjach takich, jak DSM-5 czy ICD-10. W przypadku medycyny weterynaryjnej sytuacja jest o wiele trudniejsza. Wprawdzie wymienione poniżej przykłady są w języku potocznym określane mianem chorób psychicznych. W istocie jednak ich geneza może być bardzo trudna do ustalenia. Przyczyny poszczególnych problemów i nieprawidłowych zachowań mogą leżeć zarówno w zaburzeniach neurologicznych, jak i behawioralnych.

Depresja u psa

Psy, tak samo jak ludzie mogą odczuwać zaburzenia nastroju. Apatia, smutek, czy niechęć do podejmowania lubianych wcześniej aktywności mogą występować w momencie przeciągającego się rozstania z opiekunem, czy innych zmian, z którymi zwierzęciu trudno się pogodzić. Warto jednak podkreślić, że nie każde obniżenie nastroju jest równoznaczne z wystąpieniem zaburzeń depresyjnych.

Objawy depresji u psa to między innymi:

  • niechęć do aktywności fizycznej,
  • zaburzenia snu,
  • rozproszenie i osłabienie koncentracji,
  • brak łaknienia,
  • wygaszenie zainteresowań.

Pamiętaj, że wymienione wyżej symptomy nie muszą wiązać się z zaburzeniami psychicznymi! O depresji u psa możemy mówić wtedy, kiedy mamy pewność, że nie wynikają one z choroby somatycznej i kiedy utrzymują się przez dłuższy czas. Chociaż dokładny okres nie został zdefiniowany, to w psychiatrii ludzkiej za diagnostyczne najczęściej przyjmuje się dwa tygodnie.

Halucynacje i demencja u psów

Zespół zaburzeń poznawczych (CDS – cognitive dysfunction syndrome) to problem, z którym zmagają się właściciele psów w podeszłym wieku. Często bywa on porównywany do „naszych chorób", takich jak demencja, czy Alzheimer. Podobnie jak w przypadku ludzi objawy postępują z wiekiem. Spośród najczęściej występujących wyróżnić można między innymi:

  • zaburzenia orientacji w przestrzeni,
  • zwiększona lub zmniejszona ilość snu,
  • zmiana wyuczonych zachowań (np. załatwienie się w domu, niechęć do jedzenia lub wzmożony apetyt),
  • zmiana stosunku do domowników (np. wzmożone okazywanie uczuć lub agresja),
  • dezorientacja,
  • zachowania kompulsywne,
  • halucynacje (np. łapanie niewidzialnych owadów).

Oczywiście nie każdy starszy pies zapadanie na CDS! Nie ma pewności czym dokładnie powodowany jest ten zespół. W literaturze wspomina się o nadmiernym odkładaniu złogów neurotoksycznych w mózgu, przede wszystkim beta-amyloidu. Skłonność do tego może być dziedziczna.

Diagnostyka polega przede wszystkim na wykluczeniu chorób somatycznych oraz dolegliwości bólowych, które mogą mieć wpływ na stan mentalny zwierzaka. Jeżeli masz psa z demencją, powinieneś zadbać o jak najczęstszą aktywność fizyczną. Wskazane są także treningi umysłowe, oraz zabawa z psem która polega na zapamiętywaniu i nauce nowych sztuczek. Niestety, nie cofnie to zaburzeń a jedynie złagodzi objawy CDS.

Fobie i lęk uogólniony u psów

Lęk separacyjny, czy uogólnione stany lękowe to zjawiska, które najczęściej mają przyczyny behawioralne. Nadmierna i nieadekwatna reakcja na bodźce środowiskowe, kontakt z innymi psami, czy ludźmi to niestety rzeczywistość wielu zwierzaków. Często lękliwość przekłada się na zachowania agresywne, co sprawia, że spacer z psem staje się udręką.

Nieprawidłowa socjalizacja, czy złe doświadczenia z przeszłości to najczęstsze przyczyny fobii u psa. W niektórych przypadkach problem może jednak leżeć w nieprawidłowej budowie mózgu lub patologicznych zmianach w jego obszarze. Jeżeli praca behawioralna pod okiem specjalisty nie pomaga, wskazana może okazać się wizyta u lekarza weterynarii, przede wszystkim neurologa.

Psy a zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD)

Powtarzające się zachowania kompulsywne to problem, który dotyka wielu zwierząt. Często są one określane jako choroby psychiczne. Warto jednak pamiętać, że mogą również wynikać z niewykrytych chorób somatycznych, czy dolegliwości bólowych.

Poprzedzone uczuciem lęku, napięcia lub dyskomfortu, wykonywane automatycznie i stale powtarzane czynności powinny wzbudzić niepokój opiekuna. Jak najszybsza reakcja ma tu ogromne znaczenie, ponieważ tego typu problemy psychiczne zazwyczaj z czasem tylko się nasilają. Powtarzane kompulsywnie zachowania, które powinny wzbudzić twoją czujność to między innymi:

  • wylizywanie części ciała,
  • kręcenie się w kółko za własnym ogonem,
  • lizanie przedmiotów,
  • powtarzające się ruchy (np. chodzenie w przód i w tył),
  • zjadanie niejadalnych przedmiotów.

Takie zachowania nie tylko niszczą dobre samopoczucie psa, ale także świadczą o tym, że z jego zdrowiem fizycznym lub psychicznym dzieje się coś złego. Natręctwa przynoszą zwierzęciu ulgę, dlatego są zachowaniami samowzmacniającymi się, których oduczenie jest na własną rękę niezwykle trudne. Często wręcz niemożliwe. Wskazana jest konsultacja behawioralna oraz pełna diagnostyka, która wykluczy problem somatyczny.

Leki psychiatryczne w terapii psów

Zaburzenia psychiczne u zwierząt mogą wymagać farmakoterapii. Odpowiednio dobrane leki psychiatryczne nie tylko powodują poprawę nastroju psa, ale także wpływają pozytywnie na jakość jego życia. Pamiętaj jednak, że dobór leków i dawki to zadanie lekarza weterynarii. Nigdy nie podawaj pupilowi żadnych leków bez konsultacji ze specjalistą.

Przykładowe rodzaje leków stosowanych z leczeniu chorób psychicznych u psów to:

  • Benzodiazepiny – są lekami przeciwlękowymi i uspokajającymi, które pomagają w redukcji lęku i stresu u psów. Działają poprzez zwiększenie aktywności neuroprzekaźnika GABA w mózgu, co powoduje uspokojenie i relaksację. Bywają stosowane w przypadku lęków, fobii, czy reaktywności behawioralnej.
  • Inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) – to leki przeciwdepresyjne, które wpływają na poziom serotoniny w mózgu, poprawiając nastrój i redukując objawy depresji u psów. Mogą również pomagać w kontroli lęku, agresji i zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych.
  • Inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI) – leki przeciwdepresyjne, których działanie poleca na zwiększaniu dostępności neuroprzekaźników serotoniny i noradrenaliny w mózgu, co pomaga poprawić nastrój i zmniejszyć objawy depresji. Zwiększone poziomy tych neuroprzekaźników wpływają na regulację nastroju, snu, apetytu i reakcji emocjonalnych.
  • Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TCA) – to starsza grupa leków przeciwdepresyjnych, które mogą być stosowane u psów w celu redukcji objawów depresji, lęku i zachowań agresywnych. Mają także działanie przeciwbólowe.
  • Pregabalina – jest lekiem przeciwlękowym i przeciwbólowym, który działa poprzez wpływ na aktywność kwasu gamma-aminomasłowego (GABA) w mózgu. Może być stosowana w przypadku lęków, zaburzeń lękowych oraz jako dodatkowa terapia przy napadach padaczkowych.

Leków psychotropowych w terapii zaburzeń psychicznych u psów nie należy się bać. Zastosowane przez specjalistę w odpowiedniej dawce nie uzależnią zwierzaka i nie zmienią jego osobowości. Mogą natomiast złagodzić objawy, które wpływają negatywnie na komfort życia psa i jego opiekuna.

Zaburzenia psychiczne u psów – podsumowanie

Pies nie chce jeść (sprawdź na: https://zoocial.pl/pies/mam-psa/zrozumiec-psa/pies-nie-chce-jesc-jakie-moga-byc-przyczyny/), przejawia zachowania kompulsywne a może przestała interesować go aktywność fizyczna? Takie problemy mogą być przejawem zaburzeń psychicznych, jednak warto pamiętać, że wcale nie muszą. Podobnie jak u ludzi, w pierwszej kolejności należy wykluczyć choroby somatyczne. Dopiero po pełnej diagnostyce u lekarza weterynarii można rozważyć potencjalną chorobę psychiczną.

Psy nie potrafią mówić, dlatego nie przekażą nam dokładnego opisu stanu swoich emocji. W dużej mierze dlatego aktualna wiedza na temat ich zaburzeń psychicznych opiera się w dużej mierze na uproszczeniach, niedopowiedzeniach i próbach przeniesienia na nie schematów ludzkich chorób. Mimo wszystko na wielu światowych uniwersytetach trwają badania, które być może w przyszłości pomogą nam lepiej diagnozować i skuteczniej leczyć choroby psychiczne u psów.

ikona podziel się Przekaż dalej