Duży szwajcarski pies pasterski

Duży szwajcarski pies pasterski – bo tak brzmi pełna nazwa tej rasy – jest jedną z dwóch większą rasą z czterech podobnych alpejskich psów pasterskich. Pozostałe trzy to mniejsze: apenzeller, entlebucher i większy – berneński pies pasterski. Podobne są one do siebie pod względem umaszczenia, wszystkie są trójkolorowe. Również wszystkie cztery mają łagodne charaktery, są inteligentne, pojętne i są doskonałymi kompanami dla całej rodziny. Duży szwajcar należy do ras mniej popularnych w Polsce.

Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o psach pasterskich.

Pochodzenie, wygląd i usposobienie

Duży szwajcarski pies pasterski – rys historyczny

Pierwsze znane zapisy na temat tej rasy pochodzą z XVIII wieku. Wówczas widywano podobne psy, towarzyszące rzeźnikom i masarzom, przy których miały sute wyżywienie. Z tego okresu pochodzi również nazwa „psy rzeźnickie”. Nieco później znalazły one zastosowanie jako psy zaprzęgowe mleczarzy, którzy przewozili za ich pomocą bańki z mlekiem.

W początkach XX wieku szwajcarski kynolog nazwiskiem Schertenleib zajął się selekcją i hodowlą tych psów. Kilka z nich zaprezentował na jednej z wystaw w kantonie Berno, gdzie wzbudziły spore zainteresowanie. Podziwiał je m.in. wielki znawca kynologii szwajcarskiej, prof. Albert Heim, który wcześniej już pracował nad berneńskim psem pasterskim i doprowadził do uznania tej rasy na świecie. Tym razem zajął się doskonaleniem rasy szwajcarski pies pasterski i walnie przyczynił się do utworzenia w 1912 roku Klubu Dużych Szwajcarskich Psów Pasterskich.

Wcześniej, bo w 1909 roku, rasa została uznana za odrębną przez Szwajcarskie Towarzystwo Kynologiczne i założono jej Szwajcarską Księgę Rodowodową. Jednak do wpisania tej rasy do rejestru FCI doszło dopiero tuż przed wybuchem II wojny światowej, w lutym 1939 roku. Obecnie „szwajcar” jest hodowany w całej Europie, głównie jako pies rodzinny, ze względu na kontaktowość i zrównoważony charakter.

Pierwsze szwajcary zostały sprowadzone do Polski w latach 60. XX wieku. Nie zyskały jednak większego uznania i następnie rasa ta popadła u nas w zapomnienie. Dopiero w latach 90. Zostały przywiezione kolejne szczenięta, które potem dały początek polskim hodowlom. Jednak wciąż szwajcary na wystawach bywają sporadycznie.

Jak wygląda duży szwajcar, charakter rasy

Duży szwajcarski pies pasterski jest masywny, grubokościsty i dobrze umięśniony. Mimo to jest ruchliwy, odznacza się też wytrzymałością. Ma sylwetkę nieco wydłużoną – długość tułowia w stosunku do wysokości w kłębie wynosi 10:9. Szata szwajcara jest gęsta i dwuwarstwowa. Jest to pies krótkowłosy o gęstym włosie okrywowym. Podszerstek miękki, ciemnoszary do czarnego, również gęsty. Włos okrywowy bez podszerstka (jaki ma np. wyżeł węgierski krótkowłosy czy pinczery) jest niedpouszczalny. Nos zawsze czarny.

Umaszczenie włosa okrywowego: podstawowy kolor zawsze czarny z czerwonobrązowym podpalaniem i czysto białymi, symetrycznie rozłożonymi znaczeniami. Podpalanie oddziela kolor czarny od białych znaczeń nad oczami, na policzkach, od wewnątrz uszu, na przedpiersiu, kończynach i spodzie ogona. Na głowie występuje biała strzałka. Na kufie, poprzez podgardle do klatki piersiowej jednolity biały „śliniak”. Pomiędzy białą strzałką i podpalaniem nad oczami powinien znajdować się czarny pasek. Biała plama na karku lub biały kołnierz dopuszczalne, nie powodują obniżenia oceny.

Szwajcar, z racji swojej masywności, wygląda jak wielki pies. Istotnie, spośród czterech ras szwajcarskich psów pasterskich jest największy – pies mierzy w kłębie 65 – 72 cm, suka 60 – 68 cm. Wzorzec nie precyzuje wagi, orientacyjny ciężar ciała psa to około 60 kg, suki 50 kg. Nie jest to jednak pies ociężały i porusza się lekko. Temperament ma średni, ale charakter pewny siebie i trzyma dystans wobec obcych, potrafi być też niedelikatny i skarcić (choć nigdy pogryźć). Natomiast wobec swoich domowników, w tym także dzieci, jest bardzo ufny i oddany, odważny i doskonale stróżuje w swoim obejściu, jak pozostałe szwajcarskie psy pasterskie. Jeśli szukasz więcej inspiracji, sprawdź także ten artykuł o popularnych rasach psów pasterskich.

Wadami dyskwalifikującymi szwajcara są:

• Agresja lub tchórzliwość
• Przodozgryz, tyłozgryz lub zgryz naprzemienny
• Entropium lub ektropium (wywinięcie powieki do wewnątrz lub na zewnątrz)
• Niebieskie oczy (jedno lub oba)
• Krótki włos bez podszerstka (jak ma wyżeł węgierski krótkowłosy), włos długi (jak ma berneńczyk)
• Umaszczenie inne niż trójkolorowe, kolor podstawowy inny niż czarny.

Duży szwajcarski pies pasterski – pielęgnacja, żywienie, zdrowie i użytkowość

Jak dbać o szwajcarskiego psa pasterskiego

Szwajcarskich psów pasterskich na ogół nie imają się choroby, aczkolwiek zdarzają im się problemy z aparatem ruchu. Jak każda duża rasa, szwajcar miewa dysplazję stawów biodrowych. Dlatego, mimo że u tej rasy nie obowiązuje prześwietlenie w kierunku dysplazji, kwalifikujące do hodowli, odpowiedzialni hodowcy poddają mu psy i suki przed dopuszczeniem do rozrodu. Jest to bowiem cecha wysoce odziedziczalna i prowadzi do wczesnego kalectwa zwierzęcia, dlatego osobników z dysplazją bezwzględnie nie powinno się rozmnażać. Wykonywanie prześwietleń ma wpływ na opinie o danej hodowli.

Duże rasy, w tym oczywiście szwajcarski pies pasterski, mają również skłonności do skrętu żołądka. Jest to schorzenie bezpośrednio zagrażające życiu i wymagające natychmiastowej interwencji chirurgicznej. Skrętowi sprzyja nadmierne obciążenie żołądka pokarmem lub wysiłek bezpośrednio po jedzeniu. Można temu zapobiegać dzieląc dzienną dawkę pokarmową na dwie, a nawet trzy porcje oraz pilnować, aby pies po posiłku przynajmniej przez godzinę odpoczywał. Nie powinien też łapczywie pić i jeść bezpośrednio po wysiłku. Szwajcary są z natury łapczywe, na co należy szczególnie uważać w aspekcie skłonności do skrętu żołądka.

Niekiedy u psów tej rasy występuje ektropium lub entropium – wywinięcie powieki na zewnątrz lub do środka. Jest to wada wrodzona, dziedziczna i dyskwalifikująca, dlatego psów z tą przypadłością nie wolno używać do hodowli. Niemniej, dla komfortu życia psa wadę tę można usunąć operacyjnie w gabinecie weterynaryjnym, najlepiej specjalizującym się w chirurgii okulistycznej.

Pielęgnacja szwajcara nie nastręcza trudności. Jest to pies krótkowłosy, więc wystarczy co kilka dni wyczesać go szczotką i przetrzeć irchą. Natomiast dwa razy w roku intensywnie linieje, a gęsty podszerstek wychodzi kępami. Trzeba go codziennie, regularnie wyczesywać, w przeciwnym razie martwy podszerstek, który sam nie wypadnie, zacznie się filcować i może stać się siedliskiem bakterii, jak również stać się przyczyną stanów zapalnych skóry. Kąpiel konieczna jest jedynie w razie silnego zabrudzenia się psa. Okresowo sprawdza się stan uszu i zębów.

Zarówno szczenięta, jak i psy dorosłe, należy regularnie szczepić i odrobaczać według wskazówek prowadzącego lekarza weterynarii. W sezonie od wiosny do jesieni trzeba je zabezpieczać przed kleszczami, gdyż choroby odkleszczowe są niebezpieczne dla życia. Najskuteczniejsza jest obroża przeciwinsektowa, którą pies nosi cały czas. Zakłada się ją na tyle luźno, aby nie uciskała szyi psa, po rozgarnięciu podszerstka – jak najbliżej skóry.

Niestety, długość życia szwajcara nie jest imponująca. Psy te żyją średnio około 10 lat, rzadko dożywają późniejszego wieku. Pod tym względem szwajcara przewyższa mały entlebucher, którego długość życia wynosi nawet do 15 lat.

Żywienie, użytkowość, wymogi hodowlane

Duży szwajcarski pies pasterski ma wrażliwy przewód pokarmowy, dlatego nie może dostawać do jedzenia produktów niskiej jakości. Gotowa karma powinna pochodzić od renomowanego producenta i być przeznaczona dla psów dużych ras. Należy przestrzegać dawkowania podanego na opakowaniu i jak już wiemy, trzeba profilaktycznie dzienną dawkę podzielić na dwie lub trzy porcje. Dotyczy to psów dorosłych, szczenięta otrzymują standardowo posiłki kilka razy dziennie, zależnie od wieku.

Karmy gotowe, suche lub mokre, są zbilansowane. Zawierają wszystkie niezbędne składniki odżywcze, mineralne i witaminowe i nie trzeba takiego posiłku suplementować. Suplementacja jest konieczna jedynie przy karmieniu naturalnym. Szczególnie ważne jest odpowiednie żywienie w okresie rozwoju. Szczeniak ma duże zapotrzebowanie na wapń i witaminę D₃, zapewniające prawidłowy rozwój kośćca, co u rasy o dużej masie ciała ma niebagatelne znaczenie.

Można szwajcara żywić naturalnie, jednak w tym wypadku trzeba pamiętać, że minimalna dawka mięsa dla dorosłego psa wynosi 10 gramów na 1 kilogram masy ciała. Dla szczeniąt i psów dorastających dawka ta powinna być nieco większa. Preparaty suplementacyjne można nabyć w dobrych sklepach zoologicznych lub w gabinetach weterynaryjnych. Warto zwrócić uwagę na opinie innych właścicieli psów odnośnie danego preparatu.

Usposobienie szwajcara jest pogodne i nieagresywne. Jest to pies inteligentny i szybko uczący się, aczkolwiek przejawia niekiedy „własne zdanie”, dlatego opiekun powinien wykazywać się konsekwencją. Ten górski olbrzym nie jest bynajmniej leniwy, lubi wykonywać polecenia. Spokojny i cierpliwy wobec dzieci, doskonale nadaje się do ich pilnowania. Bardzo to zresztą lubi – szwajcar nie nadaje się do mieszkania w kojcu, potrzebuje stałego kontaktu emocjonalnego z człowiekiem. Wymaga jednak codziennej dawki ruchu. Wiele szwajcarów chętnie podejmuje pracę węchową i można je szkolić w tym kierunku.

Do hodowli, poza standardowymi wymogami Regulaminu Hodowli Psów Rasowych, szwajcarski pies pasterski musi pozytywnie zaliczyć testy psychiczne, przeprowadzone przez uprawnionego sędziego kynologicznego.

Kilka ważnych uwag

Dość często laicy nazywają szwajcarskiego psa pasterskiego „owczarek szwajcarski”. Tymczasem jest to zupełnie inna rasa – biały owczarek szwajcarski – pochodzący wprost od owczarka niemieckiego. Nie ma on nic wspólnego z czterema trójkolorowymi rasami szwajcarskimi. Szwajcar to również nie jest owczarek. Jest to, według klasyfikacji FCI, pies do bydła i takie było jego pierwotne przeznaczenie. Typowy owczarek spełnia zupełnie inne zadania, a i owce mają usposobienie całkowicie odmienne od krów.

Cena szczeniaka zależy od hodowli. Jest to wydatek rzędu kilku tysięcy złotych. Cena szczeniaka sprowadzonego z zagranicy jest znacznie wyższa, poza tym dochodzi do niej nie tak wcale mały koszt dowozu.