Któż z nas nie pamięta wzruszającej opowieści o przyjaźni chłopca i
dużego, białego psa „Bella i Sebastian”? Jej bohaterem jest właśnie pirenejski
pies górski, zwany niekiedy niepoprawnie owczarkiem górskim. Ten olbrzymi,
masywny pies pasterski, jak wskazuje nazwa rasy, pochodzi z gór na granicy
Francji i Hiszpanii – Pirenejów, gdzie wykorzystywany był od wieków jako stróż,
a później pies francuskiej arystokracji, ze względu na „dostojny” charakter.
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o owczarkach.
Pirenejski pies górski
– pochodzenie i opis wyglądu
Historia rasy
Pirenejski pies górski (inna nazwa:
duży pies pirenejski, stosowana po drugiej stronie Atlantyku) to owczarek
bardzo starej rasy. Pierwsze zapisy o niej pochodzą z XIV wieku, kiedy
pirenejczyki pełniły funkcje stróżów zamków. W wieku XVII stały się modne jako
psy do towarzystwa, co docenił także Król Słońce – Ludwik XIV. Jednak pierwszy opis,
mający charakter wzorca rasy, datowany jest na rok 1897. W roku 1907 utworzono
pierwszy jej klub, natomiast francuski Związek Kynologiczny (Societe Canine
Centrale) na wniosek połączonych klubów (Reunion des Amateurs de Chiens
Pyrenees) zarejestrował oficjalny wzorzec. Od tej pory prowadzona jest planowa
hodowla. Współczesny wzorzec rasy niewiele różni się od ówczesnego. Ostatnia
modyfikacja wzorca FCI nr 137 miała miejsce w roku 2005.
Pirenejski pies górski otrzymał od
Ludwika XIV tytuł Królewskiego Psa Francji. Nadal jednak pracował jako pies
pasterski i stróż stad. Psy te były również wykorzystywane jako… przemytnicy
przez góry. W tym samym czasie pirenejczyki zostały zabrane przez rybaków
baskijskich na Nową Fundlandię, gdzie przyczyniły się do powstania innej rasy –
nowofundlanda, kojarząc się z miejscowymi czarnymi retrieverami.
W Stanach Zjednoczonych pierwsze
pirenejczyki znalazły się w roku 1824. Przewiózł je tam markiz de La Fayette,
który walczył o niepodległość USA. Natomiast w Europie miała je najpotężniejsza
XIX-wieczna władczyni – królowa Wiktoria, która była wielką miłośniczką psów i
wspierała uznanie tej rasy przez brytyjski Kennel Club. Na angielskich
wystawach pokazano je i wystawiono pierwszy opis w roku 1885. Zyskały bardzo
dobre opinie.
W Polsce pirenejski pies górski
znalazł się w roku 1995. Jego hodowla prowadzona jest m.in. na Kaszubach i w
Wielkopolsce, ale bardzo mało popularny i na wystawach jest rzadki.
Eksterier pirenejczyka – opis rasy
Pirenejski pies górski to bardzo
duży pies pasterski, imponujących rozmiarów, mocnej, ale eleganckiej budowy.
Kufę ma nieco krótszą od mózgoczaszki, a cała jego głowa jest stosunkowo mała w
porównaniu do wielkości psa. Nos zawsze całkowicie czarny. Oczy małe, w
kształcie migdała, nieco skośne, koloru ciemnego bursztynu. Uszy osadzone na
wysokości oczu, nieduże, trójkątne, na końcach zaokrąglone, zwisające płasko
przy policzkach. Przy pobudzeniu lekko uniesione. Uzębienie pełne, zgryz
nożycowy (cęgowy tolerowany). Ogon sięga przynajmniej do stawu skokowego, jest
dobrze owłosiony. W spoczynku nisko noszony, na końcu haczykowato zagięty. W
pobudzeniu uniesiony nad grzbietem i zakręcony tak, że jego koniec sięga
grzbietu.
Cechą charakterystyczną rasy są
podwójne, dobrze wykształcone wilcze pazury na tylnych kończynach. Na przednich
mogą być również podwójne lub pojedyncze. Nie ma ich podobny do pirenejczyka
owczarek podhalański, nie ma ich też alpejski molos górski – berneńczyk.
Szata pirenejczyka jest
dwuwarstwowa. Włos okrywowy jest długi, obfity i przylegający. Na łopatkach i
grzbiecie szorstki, wokół szyi tworzy kryzę a na ogonie pióropusz. Portki z
tyłu kończyn tylnych miękkie, gęste i wełniste. Podszerstek gęsty. Umaszczenie
białe (jak owczarek podhalański) lub białe w łaty o kolorze szarym (wilczastym,
borsuczym), bladożółtym lub bladopomarańczowym na głowie, uszach, przy nasadzie
ogona i czasem na tułowiu. Szczeniak rodzi się z łatami czarnymi lub
ciemnobrązowymi, które z wiekiem się rozjaśniają. Najwyżej cenione są łaty
borsucze, mające najbardziej dekoracyjny charakter. A może zainteresuje cię
także ten artykuł o
owczarku białym szwajcarskim?
Wysokość w kłębie psa – 70-80 cm,
suki – 65-75 cm. Przekroczenie górnej granicy o 2 cm jest dopuszczalne u
osobników wybitnych.
Wady dyskwalifikujące:
- Agresja
-
Wyraźnie
lękliwy charakter
-
Nie
całkiem czarny nos
-
Przodozgryz
lub tyłozgryz
-
Cieliste
powieki
-
Żółte
oczy
-
Brak
wilczych pazurów lub pojedyncze wilcze pazury na tylnych kończynach
- Pazury
niewykształcone lub niekompletne
-
Każde inne umaszczenie poza wymienionymi
Charakter i predyspozycje pirenejczyka
Pirenejski pies górski jest molosem
typu górskiego, mimo że nie wszystkie psy tej rasy pracują w górach. Pierwotnym
przeznaczeniem pirenejczyka było pilnowanie stad bydła, owiec i kóz. Obecnie w
dalszym ciągu jest wykorzystywany jako pies pasterski, tak w Europie jak i w
USA, gdzie hodowla rasy jest coraz bardziej popularna. Część psów typowo użytkowych
jest bez rodowodu.
Jest to jednak w dzisiejszych
czasach pirenejczyk zyskał doskonałe opinie głównie jako pies rodzinny. Ma
charakter spokojny i zrównoważony, pozbawiony agresji. Członków swojej rodziny
traktuje jak stado, którego pilnuje i opiekuje się nimi, szczególnie czuły i
troskliwy jest wobec dzieci i osób słabszych (chorych). Opiekuje się również
innymi zwierzętami domowymi. Jedyną sytuacją, kiedy może dojść do „różnicy
zdań”, jest obecność w domu innego psa – samca, który ma dominujący charakter.
Wówczas mogą zdarzać się spięcia.
W USA pirenejczyk często pracuje
jako pies pasterski przy pilnowaniu stad bydła i owiec i ochronie ich przed
kojotami. Żaden kojot nie podejdzie do zwierząt, kiedy w pobliżu znajdują się
pirenejczyki – nie ma szans w starciu z nimi. Również w USA pirenejczyk zyskał
opinie opiekuńczego i delikatnego wobec osób słabych i chorych jako pies do
towarzystwa w niektórych szpitalach i domach opieki. Psy tej rasy generalnie są
tolerancyjne wobec obcych ludzi i zwierząt poza sytuacją, kiedy strzegą swojego
dobytku lub swoich ludzi. Wówczas lepiej do pirenejczyka nie podchodzić.
Pielęgnacja, zdrowie, żywienie, dla kogo jest pirenejski pies górski
Szczotkowanie, kąpiel, zdrowie
Szata pirenejczyka jest długa,
gęsta i obfita. Wymaga starannej pielęgnacji, polegającej głównie na
szczotkowaniu. Jest ono niezbędne zwłaszcza w okresie linienia, które ma
miejsce dwa razy w roku. Niektórzy hodowcy uważają, że po odpowiedniej obróbce
włos pirenejczyka nadaje się do wyprodukowania włóczki, z której można robić na
drutach swetry.
Do zabiegów pielęgnacyjnych
potrzebna jest szczotka z odpowiednio długimi szpilkami, zakończonymi kulkami,
aby nie poszarpać podszerstka i nie poranić skory psa. Przyda się również
metalowy grzebień. Dobra szczotka czy grzebień kosztuje niekiedy sporo, ale
służy wiele lat. Kąpiel może okazać się niezbędna, kiedy pies jest silnie
ubrudzony, jednak zazwyczaj szczotkowanie w zupełności wystarcza. Musi być do
niego przyzwyczajany już mały szczeniak, dla którego zabieg ten może mieć
charakter rozrywki.
Pirenejski pies górski jest rasą
stosunkowo zdrową, aczkolwiek zdrowie to w dużej mierze zależy od hodowcy.
Hodowla dużej rasy zawsze jest obarczona ryzykiem. Dlatego warto przed
dopuszczeniem do rozrodu, oprócz uzyskania obowiązkowych ocen wystawowych,
poddać psa prześwietleniu w kierunku dysplazji stawów biodrowych, mimo że
formalnie nie ma takiego wymogu w przypadku tej rasy. Jest to pies bardzo duży,
waży kilkadziesiąt kilogramów, a u takich ciężkich psów ryzyko wystąpienia
dysplazji jest dość wysokie. Dlatego brak tego wymogu może zastanawiać, tym
bardziej, że obejmuje on inne molosy górskie, jak choćby alpejski odpowiednik
pirenejczyka – berneńczyk. Opinie hodowców w tej kwestii również wskazują na
konieczność badania. Nie należy zatem kupować pirenejczyka bez rodowodu, gdyż
jego rodzice z pewnością badań nie mieli i szczeniak może być dziedzicznie
obciążony.
Żywienie, dla kogo jest ten duży pies pasterski
Żywienie pirenejczyka powinno
uwzględniać dostarczenie odpowiednio dużej porcji białka, tłuszczu i
węglowodanów. Decydując się na karmę gotową należy wybrać tę dla ras dużych i
olbrzymich, o grubej granulacji. Z uwagi na skłonność dużych ras do skrętu żołądka
trzeba dzienną porcję danej karmy podzielić na dwie lub nawet trzy porcje. Na
opakowaniu karmy znajduje się opis składu i dawkowanie, którego powinno się
przestrzegać.
Posiłki domowe uzupełnia się
suplementami witaminowo-mineralnymi, niezbędnymi zwłaszcza w wieku młodym,
kiedy szczeniak intensywnie się rozwija. Opis składu na opakowaniu wskazuje,
dla jakiego wieku psa preparat jest przeznaczony. Dlatego w sytuacji, kiedy
pies jest tak duży, warto skalkulować, jaki sposób karmienia będzie po pierwsze
lepszy dla psa, a po drugie – bardziej ekonomiczny. Ważna w takich obliczeniach
jest cena karmy, wielkość porcji dziennej i waga opakowania, a w przypadku
posiłków domowych – cena określonej ilości mięsa, warzyw, wypełniaczy, ale i
cena suplementu oraz przeliczenie, na ile posiłków dana ilość wystarczy. Nie
należy także zapominać, że posiłki domowe wymagają gotowania, a to wiąże się z
zużyciem gazu lub energii elektrycznej, których cena też wchodzi w koszt
posiłku. Może się okazać, że podawanie suchej karmy jest zdrowsze i kosztuje
mniej.
Pirenejski pies górski jest psem
bardzo inteligentnym, jak każdy owczarek, choć szkoleniu nie poddaje się zbyt
łatwo. Należy pamiętać, że stulecia samodzielnej pracy ze stadami w górach
spowodowały, że jego charakter nabrał cech uporu i niezależności. Jest to
również duży owczarek o sporej sile fizycznej, dlatego jego przewodnikiem
powinna być osoba mocnej postury, która ma łagodny, ale i stanowczy charakter.
Musi wzbudzić u psa zaufanie, wówczas będzie on wykonywał polecenia chętnie i
dobrze.
Najlepszym miejscem dla
pirenejczyka jest dom z ogrodem, gdzie będzie mógł leżąc „patrolować” okolicę
mieszkając w domu ze swoją rodziną. Potrzebuje on bowiem towarzystwa ludzi,
których uważa za swoje stado.