Pielęgnica w akwarium krok po kroku. Wyjaśniamy, jak hodować pielęgnice

Gatunki i rodzaje pielęgnic

Pielęgnica w akwarium

Aby zrozumieć skąd wzięła się pielęgnica w akwarium, musimy dowiedzieć się, co to właściwie jest. W skrócie pielęgnice to ryby, które opiekują się potomstwem. Skrót nie jest poprawny naukowo, bo nie tylko pielęgnice się nim opiekują. Bojowniki na przykład nie są pielęgnicami, a opiekują się młodymi. Dlatego może nie najłatwiej, ale najlepiej będzie podejść do tematu systematycznie.

Cichlidae to rodzina (klad) ryb. Dawno temu powstała ryba, która miała małe rybki i te rybki też miały potomstwo. I to właśnie od tej jednej, żyjącej dawno temu rybki, narobiło się tyle różnorodnych Chichlidae, czyli ryb z rodziny (kladu) Pielęgnicowate. Dlaczego tak się stało? Bo doskonale radziła sobie w środowisku i krótko mówiąc: rozpanoszyła się. To od niej pochodzi każda pielęgnica w akwarium.

Teraz oczywiście ryb pielęgnicowatych jest mnóstwo rodzajów. Wynika to z ewolucji. Na przykład paletki (oczywiście też pielęgnice) są płaskie, bo muszą się przeciskać przez korzenie, liście i zatopione konary drzew. Są jaskrawe, bo woda, w której pływają jest mętna i dzięki tej jaskrawości łatwiej im znaleźć innego osobnika w ławicy.

Inna pielęgnica – szczelinowiec (Neolamprologus) jest długi i smukły, bo jak nazwa wskazuje, chowa się w szczelinach i łatwiej mu tam przemykać. Rodzina (klad) ryb Cichlidae jest ogromnie zróżnicowana i aż dziw bierze, że pochodzą od jednego przodka.

Rodzaje naukowe i akwariowe

Żeby lepiej zobrazować to zróżnicowanie, spójrzmy na sposób oznaczania pielęgnic na przykładzie skalara:

• Cichlidae (Pielęgnicowate) – to rodzina
• Pterophyllum Heckel (Skalar Heckla) – to rodzaj
• Pterophyllum scalare, Pterophyllum leopoldi i Pterophylum altum – to gatunki

Rodzajów (na przykładzie – Pterophyllum Heckel) należących do pielęgnic jest dokładnie 215. A wszystkie rodzaje mogą mieć wiele gatunków (np. Neolamprologus ma co najmniej 47 gatunków).

Trudno więc podać wspólny mianownik dla tych ryb. Tutaj polska akwarystyka wyszła nam z pomocą i powstały nazwy mało naukowe, ale ułatwiające opisywanie:

• Pyszczaki – trzymają ikrę w pysku
• Pielęgniczki – małe pielęgnice
• Pielęgnice Południowoamerykańskie – duże ryby, zamieszkujące Amerykę Południową
• Pielęgnice Afrykańskie – Jeziora Malawi, Tanganika, Wiktoria, inne wody Afryki

Akwarystyczne podziały przedstawione powyżej mają sens, jeżeli jesteśmy świadomi ich umowności. Z każdą dziedziną nauki jest tak, że upraszczamy wiele zasad, praw, oznaczeń, żeby nie być przytłoczonym nadmiarem zbędnej wiedzy. Oznaczenie ma być praktyczne, a nie ściśle naukowe. Starajmy się jednak nie zacierać granic między opisem naukowym a potocznym. Jeśli szukasz więcej inspiracji, sprawdź także ten artykuł o akarze błękitnej.

Pielęgnice kontra silikon akwarystyczny

Skoro już wiemy kim jest nasza pielęgnica w akwarium, skupmy się na tym jak zrobić dla niej zbiornik. Wszystkie rodzaje tych ryb potrzebują mocnego filtra. To ciekawskie i „skubiące” stwory, więc mają tendencję do uszkadzania roślinek. Czy to podkopując korzenie, czy skubiąc młodziutkie listki.

Gatunki takie jak ogromna pielęgnica pawiooka lub akara pomarańczowopłetwa są tak aktywne i sprytne, że nawet zakładka w rogu, jaką jest silikon akwarystyczny, będzie obiektem zainteresowania, czy aby nie da się go skonsumować. To nie są łagodne stworzenia. Z natury pielęgnice są terytorialne i mogą to przejawiać mniej lub bardziej, ale zawsze będą broniły swoich gniazd.

Generalnie pielęgnice nie nadają się do małego akwarium. Te zarezerwowane są dla pielęgniczek. Czy to afrykańskie, czy amerykańskie, pielęgnice rosną duże, jedzą dużo i potrzebują sporo miejsca, jeżeli w akwarium ma być więcej, niż jeden osobnik. Zdjęcia w Internecie często nie oddają ich wielkich rozmiarów. Należy tu zasygnalizować, że pielęgnice bardzo szybko brudzą wodę. Dużo kopią w podłożu i unoszą wszystko, co nie powinno pływać. Naprawdę ogromny filtr to z nimi podstawa.

Trudny charakter pielęgnic

Pielęgniczki będą broniły swojego miejsca, ale są stosunkowo łagodne. Natomiast takie pielęgnice jak Akara pomarańczowopłetwa lub Pielęgnica pawiooka zniszczą każdą inną rybę. Ich charakter nie przewiduje towarzystwa w akwarium. Nawet niedobrane pary (jeżeli planujemy ich rozmnażanie) mogą się poważnie poturbować.

Trudno mówić o rozmnażaniu pielęgnic w ogóle. Jedne gatunki praktycznie od razu łączą się w pary i przystępują do tarła, a z innymi (np. skalary) jest problem w kwestii dobrania partnera. Generalnie ikrę odchowują samodzielnie. W przypadku takich ryb jak paletki i dyskowce jest to niezbędne, bo produkują płyn na skórze, którym karmią młode. Także gatunki ryb utrzymujących ikrę w pysku powinno się zostawić z narybkiem, aby same się nim opiekowały. Akurat zachowanie rodzinne pielęgnic jest wspaniałym spektaklem.

Pielęgnica w akwarium to ryba wymagająca. Pomimo, że ich żywienie jest praktycznie bezproblemowe (jeśli chodzi o amerykańskie) to agresywne zachowanie jest legendarne. Małe Barwniaki czerwonobrzuche (Afryka) o wielkości 10cm mogą w spokoju żyć w akwarium towarzyskim, dopóki nie zadecydują, że pora na założenie gniazda i rozmnażanie. Wtedy nawet 150 litrów może okazać się za małe na parę.

Pielęgnice amerykańskie są bardzo żarłoczne. Żywienie może być problemem tylko pod względem ilości podawanego pokarmu. Wyjaśnieniem łapczywości są rozmiary tych ryb:

• Akara pomarańczowopłetwa 30 cm
• Pielęgnica pawiooka 30 cm
• Pielęgnica festy 30 cm
• Pielęgnica severum 20 cm

To nie oznacza, że mogą jeść wszystko. Żywienie powinno uwzględniać składniki roślinne i wysokobiałkowe. Najlepszy jest pellet na zmianę z mrożonkami. Różne rodzaje pokarmu zapobiegną niedoborom witamin. Każda ryba akwariowa musi mieć zróżnicowany pokarm.