Owczarek pirenejski

Owczarek pirenejski to rasa niezwykle rzadka. Właściwie są to dwie odrębne rasy, posiadające dwa odrębne wzorce w systematyce ras FCI. Owczarek pirenejski o gładkiej kufie (Berger des Pyrénées a face rase) – krótkowłosy na głowie i owczarek pirenejski długowłosy (Berger des Pyrénées a poil long) – o gęstej, długiej lub półdługiej szacie, są ze sobą silnie spokrewnione i bardzo podobne, tak pod względem fizycznym, jak i psychicznym.

Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o owczarkach.

Pochodzenie, eksterier i charakter pirenejczyków

Rys historyczny

Owczarek pirenejski hodowany był w regionach u podnóża Pirenejów jako pies typowo pasterski, pracujący przy owcach i bydle. Do końca XIX wieku rasa ta w zasadzie nie była znana poza swoim regionem, a jej lokalnych typów było dość dużo. Różniły się one wielkością i gatunkiem szaty, choć charakter i usposobienie wszystkie miały podobne.

Najbardziej ceniona przez osoby, trudniące się wypasaniem zwierząt gospodarskich i ich handlem, była odmiana o krótkim włosie na głowie. Wzorce pirenejczyków opracowywane były w pierwszej połowie lat 20. XX wieku, a spośród nich wyodrębniono wzorzec odmiany krótkowłosej jako oddzielnej rasy. Od tej pory hodowla tych owczarków ukierunkowana była na dwie rasy – długowłosą i krótkowłosą.

Podczas I wojny światowej owczarki pirenejskie, ze względu na swoją szybkość i zręczność, były wykorzystywane w armii francuskiej do przenoszenia meldunków na froncie i poszukiwania rannych żołnierzy. Wiele psów w tych okolicznościach zginęło. Po wojnie zaczęto je odtwarzać, a po raz pierwszy na wystawie pojawiły się w 1921 roku w Tuluzie. W 1926 roku obie odmiany zostały uznane przez francuski Związek Kynologiczny. Jednak dopiero po II wojnie światowej ich hodowla rozwinęła się i wzbudziły one zainteresowanie poza Francją, głównie z powodu predyspozycji do sportu.

W Polsce pirenejczyków z rodowodem jest zaledwie kilkanaście. Są to psy typowo sportowe. W agility dorównują, a niekiedy przewyższają prędkością i zwinnością border collie. Pozostają w rękach osób aktywnych w tej dziedzinie sportu kynologicznego. Zachowują doskonałą kondycję do późnej starości.

Opis wyglądu i charakter pirenejczyka – porównanie ras

Obie rasy owczarka pirenejskiego są do siebie bardzo podobne. Zestawienie ich najważniejszych cech zawiera poniższa tabela:

Owczarek pirenejski ma usposobienie żywe, energiczne, jest bardzo oddany opiekunowi, choć niezwykle samodzielny. Właśnie ta samodzielność sprawia, że niezbędne jest staranne wychowanie pirenejczyka, aby jego wrodzone zdolności skierować w pożądaną stronę.

Pirenejczyk jest psem niezwykle inteligentnym i pojętnym, błyskawicznie przyswaja wszystko, czego człowiek chce go nauczyć. Pracuje z zapałem i stara się wykonywać jak najlepiej wszystkie polecenia. Jednak szybkość zapamiętywania rozciąga się również na błędy, jakie można popełnić podczas szkolenia (np. ostre traktowanie). Owczarek pirenejski dojrzewa stosunkowo późno, przez co jego szkolenie jest dość długotrwałe.

Obie rasy są objęte obowiązkiem pracy. Jako psy pasterskie mogą zaliczyć użytkowość podczas konkursu pasienia, choć uznaje im się również odpowiednie oceny z zawodów agility. W tej dziedzinie są to psy niezrównane, wraz z border collie uważane za najlepsze na świecie. Są lekkie, skoczne, ich waga nie przekracza 15 kg (zwykle około 10), nie jest więc to np. waga mastifa tybetańskiego, którego trudno sobie wyobrazić na torze przeszkód. A może zainteresuje cię także ten artykuł o hodowli owczarka chorwackiego?

Pielęgnacja, zdrowie, żywienie i hodowla pirenejczyka

Jak dbać o owczarka pirenejskiego

Szata owczarka pirenejskiego wymaga regularnej pielęgnacji, która nie jest jednak zbyt skomplikowana. Podstawowym zabiegiem jest szczotkowanie, zwłaszcza w okresie linienia. Należy to robić tak często, jak u poszczególnych osobników włos zaczyna się filcować. Supły i kołtuny trzeba wycinać, a wtedy powstają ubytki, które są bardzo widoczne i mają negatywny wpływ na wygląd psa, a co za tym idzie – opis wystawowy.

Do szczotkowania trzeba przyzwyczajać już małe szczenięta. Najwygodniej jest ułożyć psa na stole do góry brzuchem i szczotkować od nóg w kierunku grzbietu i rozczesywać włos warstwa po warstwie. Psu pod grzbiet podkłada się koc lub ręcznik. Przyzwyczajony do zabiegu pies sam będzie się o niego dopominał na widok szczotki.

Konieczna jest kontrola uzębienia pirenejczyka w kierunku osadzania się kamienia nazębnego, okresowe przycinanie pazurów, staranne wycinanie włosów spomiędzy poduszek oraz kontrola uszu.

Owczarki pirenejskie na ogół cieszą się dobrym zdrowiem, aczkolwiek mogą mieć genetyczne skłonności do następujących schorzeń:

• Dysplazja stawów biodrowych – rozluźnienie stawu biodrowego na skutek braku równowagi w rozwoju tkanek miękkich i kości, co sprzyja tworzeniu się zmian zwyrodnieniowych. Oprócz skłonności genetycznych schorzeniu może sprzyjać nieprawidłowe żywienie i zbyt forsowne ćwiczenia w okresie rozwojowym
• Postępujący zanik siatkówki (PRA) – postępujące zwyrodnienie komórek światłoczułych siatkówki oka
• Przetrwały przewód tętniczy Botalla – przewód ten łączy aortę z tętnicą płucną w życiu płodowym, zastępując krążenie płucne u płodu, który nie oddycha powietrzem atmosferycznym. Po porodzie normalnie przewód Botalla ulega obkurczeniu. Jeżeli to nie nastąpi, krew zaczyna przepływać przez płuca, występuje nadciśnienie płucne i przeciążenie serca
• Zwichnięcie rzepki – przemieszczenie się rzepki na zewnątrz lub do środka stawu kolanowego (wypadnięcie z wgłębienia, w którym się porusza).

Regulamin Hodowli Psów Rasowych ZKwP nie wymaga badań genetycznych w kierunku ww. schorzeń, jednak zawsze warto je wykonać – hodowla zyskuje na rzetelności i renomie. Rasowy pies z rodowodem powinien mieć wykonane badania przed dopuszczeniem do rozrodu przez hodowcę.

Żywienie i hodowla pirenejczyka

Owczarek pirenejski może otrzymywać karmę gotową (suchą lub mokrą) odpowiednią do wieku (szczenięta, psy dorosłe) i trybu życia (bytowa, dla psów aktywnych). Jest to karma zbilansowana i nie wymaga suplementacji. Posiłki domowe – mięsno-warzywne – należy uzupełniać preparatami witaminowymi i mineralnymi, szczególnie w okresie wzrostu i kształtowania się kośćca.

Zamierzając założyć hodowlę warto nawiązać kontakty z osobami, których psy startują w zawodach agility. Pirenejczyk nie nadaje się dla osób preferujących spokojny wypoczynek i nielubiący dużo ruchu. Szczenięta, które w przyszłości mają być założycielami hodowli, trzeba sprowadzić z zagranicy. Rasowy szczeniak z rodowodem jest dość drogi, jego cena może oscylować wokół 1000 – 1500 euro plus koszty podróży. Cena wyszkolonego zawodnika agility to nawet kilkanaście tysięcy euro.

Do hodowli dopuszcza się osobniki po ukończeniu 18 miesięcy życia i uzyskaniu ocen wystawowych w dowolnej klasie, ale w wieku od 15 miesięcy. Najlepiej po raz pierwszy kryć sukę w wieku 2-2,5 roku, gdyż pirenejczyk dość późno kończy rozwój.

Zdarza się, że niektórzy mylą owczarka pirenejskiego z pirenejskim psem górskim. Są to całkowicie różne rasy, pirenejski pies górski jest dużym psem z II grupy FCI, tej samej co berneński pies pasterski (nie owczarek berneński, rasa „owczarek berneński” nie istnieje), a waga rosłego pirenejskiego psa górskiego jest niemal taka sama, jak waga mastifa tybetańskiego.