Owczarek alzacki - opis, charakter, ceny szczeniąt, porady

Pochodzenie owczarka niemieckiego i jego kariera

Historia rasy i jej twórcy

Pod koniec XIX wieku w Niemczech utworzono stowarzyszenie o nazwie Phylax, które miało popierać hodowlę psów użytkowych na potrzeby policji i wojska. W ciągu ośmiu lat istnienia dał on założenia teoretyczne i podstawy, na jakich miałaby powstać rasa, łącząca w sobie cechy psa pasterskiego ze służbowym.

W dniu 3 kwietnia 1899 roku rotmistrz w stanie spoczynku, Max von Stephanitz, wraz ze swoim przyjacielem, Arturem Mayerem, gościli w Karlsruhe na ogólnokrajowej wystawie hodowlanej w charakterze zwiedzających. Ich uwagę zwrócił płowoszary pies wielkości i o wyglądzie wilka. Zagadnęli jego właściciela, który oznajmił, że nie jest to pies zgłoszony na wystawę, a pracujący przy stadzie. Pies ten miał na imię Hektor. Tak urzekł von Stephanitza, że ten odkupił go od właściciela, po czym wraz z Mayerem podjął decyzję o utworzeniu nowego stowarzyszenia, tym razem takiego, które miałoby zająć się nie tylko teorią, a rzeczywistą hodowlą owczarków.

Jeszcze przed swoim powstaniem rasa otrzymała nazwę owczarek niemiecki (a więc nie owczarek alzacki!). Natomiast stowarzyszenie zostało nazwane Verein für Deutsche Schäferhunde (Schäferhundverein – w skrócie SV), została też założona księga rodowodowa. Hektor otrzymał w niej nr 1. Tak oto zaczęła się historia tej najpopularniejszej obecnie rasy na świecie. Obecnie światowa populacja owczarka niemieckiego wynosi około miliona osobników. W Polsce jest ich około 4 tysięcy.

Popularność owczarka niemieckiego

Rasa ta – można to śmiał stwierdzić – zrobiła światową karierę. Do dziś istnieje jej klub w Niemczech, założony przez Maxa von Stephanitza. SV liczy obecnie około 80 tys. członków z całego świata, a do Światowej Unii Stowarzyszeń Hodowców Owczarków Niemieckich (WUSV) należą kluby z ponad 40 krajów. Swoją popularność owczarek niemiecki zawdzięcza nie tylko harmonijnej budowie i pięknemu, płynnemu kłusowi, ale przede wszystkim niezwykłej inteligencji, pracowitości, odwadze i podatności na szkolenie. Jest też psem wszechstronnym. Może pracować jako pies obrończy, tropiący, przewodnik niewidomych, ratownik górski, ratownik z ruin, w służbie celnej, sanitarnej i wielu innych. Jest też doskonałym opiekunem dzieci.

W Polsce pies ten zyskał olbrzymią popularność w latach 60. XX wieku po emisji serialu wojenno – przygodowego „Czterej pancerni i pies”. Niemal każdy pies, który choć trochę przypominał wyglądem owczarka niemieckiego, dostawał imię Szarik (z ros. Kuleczka), a na podwórkach chłopcy tworzyli „kluby pancernych”, oczywiście z własnymi psami. Następnie telewizja wyprodukowała kolejny serial, „Przygody psa Cywila” – tym razem o psie milicyjnym. Główny bohater był to owczarek niemiecki długowłosy. W tamtych czasach szczeniak długowłosy nie był osobnikiem pełnowartościowym, mógł być sprzedany najwyżej „do kochania”, długowłose osobniki nie otrzymywały kwalifikacji hodowlanych.

W 1941 roku wódz III Rzeszy Adolf Hitler otrzymał w prezencie od Martina Bormanna suczkę owczarka niemieckiego o imieniu Blondie. Towarzyszyła mu do końca wojny, który okazał się smutnym również dla niej samej. Hitler w obliczu klęski w 1945 roku postanowił odebrać sobie życie. Jego osobisty lekarz, profesor Haase, dostarczył truciznę, której działanie Hitler postanowił wypróbować na psie. Dokonał tego Haase, rozgniatając ampułkę w otwartym pysku Blondie, która natychmiast padła martwa („jak rażona gromem” – jak wspominał Otto Gűnsch. osobisty adiutant Hitlera).

Należy w tym miejscu wyjaśnić nazewnictwo rasy. Powstała ona jako owczarek niemiecki i pod tą nazwą egzystowała do końca II wojny światowej. Niestety, w historii rasy są również i mroczne epizody. Nazistowska propaganda hitlerowskich Niemiec wykorzystała owczarka do lansowania „czysto rasowego, niemieckiego psa dla czysto rasowego Niemca”. Owczarki niemieckie były wykorzystywane przez Wehrmacht i SS jako psy służbowe, szkolone do agresji przeciwko ofiarom zbrodniczego systemu i więźniom obozów koncentracyjnych. Oczywiście nie wolno przypisywać winy samym psom, ale ludziom, którzy w taki sposób te psy wykorzystywali. Jeśli szukasz więcej informacji, sprawdź także ten artykuł o czarnym owczarku staroniemieckim.

Zarówno smutna historia Blondie, jak i ówczesnych niemieckich psów służbowych, dały asumpt do zmiany nazwy rasy. Tuż po wojnie wszystko, co niemieckie, automatycznie kojarzyło się źle i w różnych środowiskach, nie wyłączając kynologicznego, było źle widziane. Zadecydowała więc poprawność polityczna i zamieniono nazwę „owczarek niemiecki” na „owczarek alzacki”. Nazwa ta nawiązywała do Karlsruhe – miasta z pogranicza Alzacji i Badenii-Wirtembergii – „kolebki” owczarka niemieckiego. Rasa ta ma również inną, całkowicie błędną nazwę – wilczur. Być może wzięła się ona od wyglądu owczarka, który według niektórych przypomina wilka, choć rasa ta z wilkiem nie ma nic wspólnego. W systematyce ras FCI istnieje jeden, jedyny wilczur – Saarlooswolfhond (Wilczur Saarlosa) – holenderska rasa pasterska, utworzona z domieszką krwi wilka. Nawet rasa utworzona w dawnej Czechosłowacji z udziałem wilka nosi nazwę czechosłowacki wilczak, nie wilczur.

Owczarek niemiecki – rys współczesny, szkolenie, wystawy, hodowla

Krótkowłosy i długowłosy owczarek alzacki (niemiecki) – wzorzec FCI

Owczarek niemiecki krótkowłosy i długowłosy to dwie odmiany tej samej rasy (nr wzorca FCI 166), choć na wystawach oceniane są osobno. Mają charakterystyczną sylwetkę z lekko opadającym zadem (budzi to wiele kontrowersji), pod kątem 23 stopni do poziomu. Głowa z mózgoczaszką i trzewioczaszką o równych długościach, z łagodnie zaznaczonym stopem. Nos zawsze czarny. Uzębienie mocne i zdrowe, pełne (42 zęby), zgryz tylko nożycowy. Oczy średniej wielkości, o kształcie migdała, nieco skośnie ustawione, im ciemniejsze, tym lepsze. Uszy średniej wielkości, naturalnie stojące, szpiczasto zakończone, ustawione równolegle do siebie i skierowane małżowinami do przodu. W spoczynku mogą być położone płasko do tyłu.

Zarówno pies krótkowłosy, jak i długowłosy mają podszerstek. Włos okrywowy owczarka krótkowłosego (Stockhaar) jest bardzo gęsty, twardy i przylegający. Najkrótszy jest na głowie, uszach i przednich stronach kończyn. Nieco dłuższe jest na tylnych stronach kończyn przednich (powyżej stawu nadgarstkowego), na tylnych stronach ud widoczne portki.

Owczarek długowłosy (Langstockhaar) ma włos okrywowy dłuższy, ale miękki – w przeciwieństwie do wielu innych ras z grupy 1 FCI, jak owczarek szetlandzki, owczarek staroangielski czy owczarek rumuński Mioritic, których sierść jest twarda i szorstka. Owczarek niemiecki długowłosy ma włos krótki na głowie, wewnątrz uszu, na przednich stronach kończyn i łapach, a więc tym razem inny, niż wymieniony owczarek szetlandzki (który ma tylko kufę gładką), owczarek staroangielski i owczarek rumuński Mioritic (które są całe obficie owłosione). Dłuższy włos u owczarka niemieckiego na szyi tworzy kryzę, na tylnych stronach kończyn przednich pióra i obfite portki z tyłu ud.

Umaszczenie owczarka niemieckiego w obu odmianach włosa może być następujące:

• Czarne podpalane – podpalanie czerwonawe, płowe, żółte lub jasnoszare
• Jednolicie czarne
• Jednolicie szare
• Śniade – płowe z czarnymi końcówkami włosa okrywowego
• Czaprakowe – płowe z czarnym grzbietem i maską.

Tolerowane, lecz niepożądane, są małe, pojedyncze, nierzucające się w oczy białe znamiona na piersi i jaśniejszy kolor na wewnętrznej stronie kończyn. Podszerstek zawsze w odcieniu jasnoszarym. Wysokość w kłębie i waga: pies – 60-65 cm, 30-40 kg, suka – 55-60 cm, 22-32 kg.

Wystawianie owczarka niemieckiego, hodowla

Wystawianie owczarków niemieckich to zajęcie dla bardzo wysportowanej osoby. Jest to nie tylko zaprezentowanie psa sędziemu i publiczności, ale wykazanie się niezłą kondycją i wytrzymałością. Zasady wystawiania różnią się od zasad wystawiania innych psów rasowych. Jest inny podział na klasy wystawowe. W przypadku innych ras są to klasy:

• młodszych szczeniąt (4 – 6 miesięcy)
• szczeniąt (6 – 9 miesięcy)
• młodzieży (9 – 18 miesięcy)
• pośrednia (15 – 24 miesięcy)
• otwarta (od 15 miesięcy)
• użytkowa (dla psów z certyfikatami pracy – od 15 miesięcy)
• championów (dla psów z dyplomem championa krajowego lub międzynarodowego) 
• weteranów (dla psów w wieku powyżej 8 lat).

Owczarki niemieckie mogą być zgłaszane do następujących klas:

• młodszych szczeniąt (4 – 6 miesięcy)
• szczeniąt (6 – 9 miesięcy)
• młodzików (9 – 12 miesięcy)
• młodzieży (12 – 18 miesięcy)
• juniorów (18 – 24 miesięcy)
• otwarta (powyżej 24 miesięcy)
• użytkowa (powyżej 24 miesięcy – psy z certyfikatem użytkowości)
• championów (psy z zatwierdzonym tytułem championa wystawowego)
• weteranów (wiek powyżej 8 lat).

Takie zróżnicowanie jest uzasadnione ze względu na specyficzny rozwój i ruch psa na różnych jego etapach – inaczej porusza się małe szczenię, inaczej owczarek młody jeszcze „świeży” i nie do końca ukształtowany, jeszcze inaczej młody, ale już w miarę „związany” i z pewnym doświadczeniem, itp.