Dlaczego ptaki zimują w Polsce – najważniejsze informacje

Przygotowania ptaków do zimy

Zima to dla ptaków najtrudniejsza pora roku. Pod grubą pokrywą śnieżną trudno znaleźć pokarm, a utrzymanie stałej temperatury ciała w trakcie mrozów pochłania mnóstwo energii. Nic więc dziwnego, że wiele ptaków występujących w kraju latem, decyduje się przetrwać zimę w ciepłych krajach.

Polskie ptaszki, które odlatują na zimę, już pod koniec lata, gdy dzień stopniowo się skraca, a temperatury spadają, szykują się do dalekiej podróży. W tym okresie ptaki te gromadzą się w duże grupy i intensywnie żerują, by zyskać zapas energii. Niektóre ptaki (np. bociany) wylatują już na początku września, inne (np. żurawie) pozostają w kraju nawet do listopada.

Nie wszystkie rodzaje ptaków mają jednak naturę zapalonych podróżników. Dla wielu ptaków długa podróż jest obarczona zbyt wielkim ryzykiem. Dalekie wędrówki niosą wiele zagrożeń, przez co sporo pierzastych podróżników już nigdy z nich nie wraca. Dużo korzystniejszym rozwiązaniem dla ptaków może okazać się więc spędzenie zimy w Polsce.

Jak radzą sobie ptaki zimujące w kraju?

Ptaki zimujące w Polsce są w stanie doskonale zaadaptować się do warunków panujących w kraju zimą. By przetrwać trudny czas, wykorzystują ciepłe schronienia (np. dziuple, budki lęgowe). Chętnie korzystają też z pokarmu pozostawionego przez ludzi w karmnikach. Ptaki zimujące w Polsce nierzadko na zimę przeprowadzają się do miast, gdzie panują wyższe temperatury, a pokarmu zwykle jest pod dostatkiem.

Ze względu na zmiany klimatyczne z roku na rok liczba gatunków, które decydują się pozostać w kraju, rośnie. Często zdarza się także, że migrują tylko populacje leśne, a te występujące w miastach pozostają w kraju na stałe.

Zastanawiasz się, jakie polskie ptaki pozostają w kraju na zimę? Poznaj rodzaje, nazwy i opis najpopularniejszych gatunków, które spędzają zimę w Polsce. Przedstawiamy najważniejsze informacje o ptakach zimujących.

Ptaki zimujące w Polsce – najpopularniejsze gatunki i informacje

Małe ptaki zimujące w kraju – lista gatunków

Sikora bogatka

Sikorki bogatki to popularne małe ptaki, które zimują w Polsce i są znane każdemu nie tylko z nazwy. Mają charakterystyczne ubarwienie – biało-czarną głowę, niebieskozielony grzbiet i żółty brzuch. Choć w rzeczywistości to ptaszki leśne, ze względu na łatwość adaptacji i niewielką płochliwość, chętnie przebywają w pobliżu ludzi w parkach i ogrodach. Sikory bogatki to dziuplaki wtórne, które do gniazdowania wykorzystują gotowe mieszkanka po innych ptakach (np. dziuple wykute przez dzięcioły). Zimą polskie bogatki są jednymi z najczęstszych gości przy karmnikach. Chętnie pałaszują zwłaszcza kule tłuszczowe, słoninę, nasiona słonecznika i orzeszki. Leśne ptaki zjadają głównie orzeszki bukowe i olchowe. Oprócz sikorek bogatek zimą często przy karmnikach spotkać można też ich bliskie krewne – sikory modraszki, które są nieco mniejsze i mają błękitne pióra.

Gil

Gile to kolejne ptaki zimujące w Polsce, które dość łatwo rozpoznać przy karmniku. Samiec gila ma charakterystyczne jaskrawe upierzenie (czerwone od spodu i szare z wierzchu) oraz czarny czepek i biały kuper. Informacje od ornitologów wskazują, że gile to ptaszki o wyjątkowo łagodnym i spokojnym usposobieniu. Te małe ptaki słyną z wierności – samiec i samica pozostają razem nawet poza sezonem lęgowym i nie szczędzą sobie czułości. Śpiew gila jest melancholijny – fletowy. Gile to ptaki leśne, które spotkać można przede wszystkim w lasach iglastych i mieszanych. Ptaki te żywią się pąkami, nasionami i owocami jagodowymi. Ptaki zimujące w Polsce zimą łączą się w niewielkie grupy. Do ptaków występujących w kraju dołączają także gile przybywające z północy. W zimie ptaszki te chętnie zjadają z karmników orzechy i suszone owoce. Sprawdź także ten artykuł z TOP 10 gatunków ptaków hodowanych w Polsce.

Gil o czerwonym brzuszku na konarze, a także najbardziej znane ptaki zimujące w Polsce
Gil o czerwonym brzuszku, a także najbardziej znane ptaki, które zimują w Polsce

Wróbel

Wróble to polskie małe ptaszki, których opis i zdjęcia zna każdy. W odróżnieniu od skrytych zimujących gatunków leśnych wróble to ptaki żyjące w pobliżu człowieka. Wróble na stałe wpisały się w krajobraz rolniczy, jednak obecnie równie często można spotkać je w miastach. Ptaszki te są bardzo towarzyskie – niemal zawsze trzymają się w stadach. Chętnie gniazdują w budkach lęgowych czy zagłębieniach budynków. Wróble są typowymi ziarnojadami, dlatego zimą w karmniku pałaszują przede wszystkim drobne nasiona. Choć o tych niepozornych ptakach słyszał każdy, w ostatnich latach notuje się spadek ich liczebności. Wróbel to ptak łudząco podobny do bliskiego kuzyna mazurka, którego można jednak odróżnić za sprawą czarnej plamki na policzku.

Średnie ptaki zimujące – nazwy gatunków i informacje

Dzięcioł duży

Dzięcioły duże to najpospolitsze polskie dzięcioły. Leśne ptaki o charakterystycznym czarno-biało-czerwonym upierzeniu znane są z pracowitości i sprytu. Dzięcioły mocnymi dziobami samodzielnie wykuwają swoje dziuple. Ich głównym pożywieniem latem są owady, które wydobywają spod kory. Prawdziwym przysmakiem tych ptaków jest też sok z drzew. Zimą dzięcioły spożywają głównie nasiona drzew iglastych. By je wydobyć, umieszczają szyszki w szczelinach kory, a następnie rozłupują je w swoich kuźniach. O ptakach tych występujących w pobliżu świadczą stosy usypanych szyszek. Dzięcioły w zimie czasami odwiedzają karmniki. Pokarm dla tych zimujących ptaków (np. orzechy, rozsmarowany smalec) najlepiej umieścić na pniu, na którym poszukują pożywienia.

Dzięcioł stukający w korę drzewa, a także inne najbardziej znane ptaki zimujące w Polsce
Dzięcioł, a także inne gatunki z najbardziej znanych ptaków zimujących w Polsce

Jemiołuszka

Jemiołuszki to wyjątkowi zimowi goście. Wiele osób słyszało o tych ptakach, ale zna je jedynie z nazwy i ze zdjęcia. W przeciwieństwie do innych gatunków zimujących występujących w kraju przez cały rok ptaki te przylatują do Polski specjalnie po to, by spędzić tu zimę. Jak wskazują informacje przyrodników, ptaszki te zalatują do Polski nieregularnie. Spotkać można je w całym kraju – i w Małopolsce, i na Mazowszu. Jemiołuszki można rozpoznać po charakterystycznym zawadiackim czubku z piór na głowie i jaskrawożółtych piórach na końcu ogona. W czasie lęgów ptaki te żywią się przede wszystkim owadami, ale zimą zmieniają swoją dietę na owocową. Zjadają wtedy owoce jagodowe, które zrywają bezpośrednio z drzew. Chętnie raczą się np. jarzębiną. W karmnikach sięgają przede wszystkim po suszone owoce.

Jemiołuszka na jesiennych gałęziach, a także najbardziej znane ptaki zimujące w Polsce
Jemiołuszka oraz inne znane ptaki, które spędzają zimę w Polsce

Kos

Polskie kosy to ptaki częściowo wędrowne. O ile ptaki żyjące w miastach na zimę pozostają w kraju, to już leśne populacje odlatują nad Morze Śródziemne i do Europy Zachodniej. Samiec kosa to czarny ptak z żółtą obwódką wokół oka i pomarańczowym dziobem. Upierzenie samicy jest skromniejsze – ciemnobrązowe. Kosy znane są z niezwykle pięknego, melodyjnego śpiewu z fletowymi tonami. Ich śpiew można usłyszeć już pod koniec zimy. Ptaki te mają jednak dość wojowniczą naturę – przy karmnikach często przeganiają mniejsze gatunki. Kosy, podobnie jak papugi świergotki, żywią się przede wszystkim pokarmem zbieranym z ziemi – zjadają dżdżownice, drobne owady i owoce. Ucieszą się więc z karmnika ustawionego na ziemi, w którym znajdą suszone owoce, orzechy, daktyle i rodzynki.

Śpiewający kos o żółtym dzióbku, a także pozostałe najbardziej znane ptaki zimujące w Polsce
Kos oraz inne znane ptaki, które zimują w Polsce

Duże ptaki zimujące – popularne gatunki

Bażant

Bażanty to duże, piękne ptaki zimujące w Polsce, typowe dla obszarów rolniczych. Spotkać można je głównie na polach i łąkach. Samce bażantów mają zjawiskowe upierzenie – z łuskowatym wzorem i metalicznym połyskiem. Ich dodatkową ozdobą jest długi ogon. Samice wyglądają niepozornie – mają brązowe pióra i krótki ogon. Bażanty zimują zwykle w stadach jednopłciowych. Latają dosyć słabo, dlatego w sytuacjach zagrożenia często decydują się na pieszą ucieczkę. Te wszystkożerne ptaki chętnie zjadają nasiona, owoce, zielone części roślin czy drobne bezkręgowce. Zimą można dokarmiać je ziarnem rozsypanym bezpośrednio na ziemi.

Bażant o pięknym ogonie i kolorowych piórkach oraz inne najbardziej znane ptaki zimujące w Polsce
Bażant, jeden przestawiciel z zestawienia najbardziej znanych ptaków zimujacych w Polsce

Gołąb miejski

Trudno wyobrazić sobie miejski pejzaż bez gołębi. Ptaki te mają charakterystyczną smukłą sylwetkę z długą szyją i szare upierzenie z rysunkiem, który może znacznie się różnić u poszczególnych osobników. Gołębie miejskie, pochodzące od dzikiego gołębia skalnego, są doskonale przystosowane do życia w wielkomiejskich aglomeracjach. Polskie ptaki nie boją się ludzi, hałasu ani ulicznego ruchu. Gołębie prowadzą osiadły tryb życia. Gniazdują zwykle w szczelinach budynków. Choć podobnie jak papugi świergotki żywią się nasionami, zbożami, pąkami i zielonymi częściami roślin, w miastach w ich jadłospisie często królują resztki pozostawiane przez ludzi. Warto pamiętać, że zimujących ptaków nie należy dokarmiać chlebem, lecz raczej mieszanką nasion.

Sroka

Sroka to kolejny ptak, który zimuje w Polsce. Jest łatwo rozpoznawalna za sprawą biało-czarnego upierzenia z metalicznym połyskiem. Uwagę zwraca również jej donośny, skrzeczący głos. Ptak ten zamieszkuje przede wszystkim tereny otwarte z pojedynczym drzewami lub żywopłotami, ale chętnie odwiedza także ogrody, parki czy miejskie osiedla. Sroka jest rozpowszechniona zwłaszcza na nizinach, ale spotkać można ją w całym kraju (np. Małopolsce). Czarno-biały ptak nie cieszy się dobrą sławą ze względu na upodobanie do zjadania jaj i piskląt innych ptaków. Nie jest więc zwykle mile widziany w ogrodzie, choć zimą często raczy się pokarmami pozostawianymi dla sikorek czy dzięciołów (np. słoniną).

Sójka

Sójki to duże (ok. 34 cm) ptaki zimujące w Polsce znane ze skrupulatnych przygotowań do zimy. Nim nadejdzie zima, już późnym latem, gromadzą zapasy żołędzi i orzechów. Swoje skarby ukrywają pod drzewami lub w ziemi. Wielu ukrytych rarytasów ptaki te jednak nie odnajdują, przez co przyczyniają się do rozsiewania drzew. Sójki to ptaki występujące głównie lasach liściastych i mieszanych oraz dużych parkach i ogrodach ze starymi drzewami. Przy karmniku ptaszki te można łatwo rozpoznać po rdzawym upierzeniu z błękitnymi pokrywami skrzydłowymi i czarnymi „wąsikami”. Obecność tych ptaków można wykryć także na podstawie ich skrzeczącego głosu. Ptaki, które zimują w Polsce, chętnie jedzą orzechy i pokarmy tłuszczowe.

Sójka o niebieskich piórkach, a także najbardziej znane ptaki zimujące w Polsce
Sójka oraz inne z zestawienia najbardziej znanych ptaków, które w Polsce spędzają zimę

Ptaki zimujące w Polsce odwiedzające karmniki to wyjątkowo sympatyczni goście. Często nie są jednak w stanie przetrwać trudów zimy bez ludzkiej pomocy. Warto więc pamiętać o zimujących ptakach w długie mroźne wieczory.

ikona podziel się Przekaż dalej