Mięczaki - gatunki, opis, hodowla, wymagania, porady

Domowe akwarium daje wiele ciekawych możliwości. Po skompletowaniu odpowiedniego wyposażenia będzie domem dla różnych, fascynujących zwierząt. Owszem, najczęściej są to ryby pochodzące z egzotycznych rejonów świata. Nie trzeba jednak ograniczać się tylko do nich. W mniejszym lub większym zbiorniku mogą znaleźć się również mięczaki. Dlatego też przedstawiamy ich charakterystyczne cechy i popularne gatunki.

Biologia i systematyka mięczaków

Mięczaki to typ zwierząt zaliczany do grupy bezkręgowców. Jest ich tak dużo, że pod względem liczebności ustępują tylko stawonogom. Na całym świecie występuje około 130 tysięcy gatunków. Interesujące nas zwierzęta w większości żyją w wodach słodkich i słonych. Istnieje jednak wiele odmian preferujących środowisko lądowe. Ta grupa zwierząt jest niezwykle zróżnicowana. Poszczególne osobniki mogą mocno różnic się wyglądem oraz wielkością. Mimo tego mają cechy wspólne, jakimi jest miękkie, wodniste ciało i brak szkieletu. W Polsce sklasyfikowano około 230 gatunków mięczaków. Są to przede wszystkim ślimaki i małże.

Ciało mięczaków przeważnie składa się z trzech charakterystycznych części. Pierwszą jest głowa z wyraźnym otworem gębowym, czułkami lub oczami. Poniżej głowy znajduje się tułów zwany workiem trzewiowym. To w nim rozwija się większość narządów wewnętrznych. Na powierzchni worka znajduje się fałd skórny nazywany płaszczem. To on odpowiada za wytwarzanie twardej muszli. U głowonogów i nagich ślimaków płaszcz przybiera postać małej płytki. Zdarza się też, że wcale nie występuje. Ostatnią z trzech głownych części ciała jest silnie umięśniona noga. To dzięki niej mięczak może się poruszać.

Biologia mięczaków już za nami czas, więc sprawdzić jak wygląda systematyka. Oczywiście podstawą jest wspomniany już podział ze względu na zamieszkiwane środowisko. Wyróżniamy odmiany morskie, słodkowodne i lądowe. Ponadto wyróżnia się 11 gromad mięczaków, w tym trzy wymarłe. Chodzi tu o hiolity, rostrokonchy, helcionelloida. Natomiast żyjące współcześnie gromady to:

  • Bezpłytkowce oraz chitony,
  • Ślimaki i małże takie jak winniczek i szczeżuja,
  • Głowonogi i łódkonogi takie jak kałamarnice oraz ośmiornice,
  • Tarczkonogi oraz jednotarczowce.

Nieco dokładniej przyjrzymy się ślimakom, małżom oraz głowonogom. Dlatego, że to najliczniejsze gromady mięczaków.

Ciekawe rodzaje mięczaków

Małże to mięczaki żyjące we wszystkich strefach geograficznych wyodrębnionych na kuli ziemskiej. W większości są to organizmy morskie i oceaniczne. Oczywiście występują także rodzaje słodkowodne jednakże stanowią jedynie 1/5 wszystkich gatunków. Muszla wytwarzana przez małże składa się z dwóch części połączonych zawiasem. Większość z opisywanych zwierząt prowadzi osiadły tryb życia. Przytwierdzają się do dna za pomocą bisioru, mogą także przyrastać muszlą. W basenie Morza Bałtyckiego występują drobne lub większe małże. Należy do nich omułek jadalny, szczeżuja wielka, rogowiec bałtycki, sercówka pospolita.

Kolejną ważną gromadą mięczaków są głowonogi. To drapieżne zwierzęta morskie oddychające skrzelami. W ich wyglądzie wyróżnia się wyraźnie zarysowana głowa. Do tego dochodzi para dużych oczu, otwór gębowy i często potężne szczęki. Mają też kilka umięśnionych ramion wyposażonych w przyssawki. Ten anatomiczny element służy do chwytania ofiar. Głowonogi to liczna gromada, na świecie występuje około 600-800 gatunków. Jednym z najlepiej znanych jest mątwa zwyczajna osiągająca 30-40 cm długości. Tymczasem do zdecydowanie największych zwierząt z grupy mięczaków należy ośmiornica olbrzymia.

Przyszedł czas opisać najliczniejszą i najbardziej zróżnicowaną gromadę mięczaków. Ślimaki, bo o nie chodzi, występują w około 105 tysiącach gatunków. Przeważająca większość żyje w wodach morskich i oceanicznych. Tylko przeszło 10 tysięcy to rodzaje słodkowodne. Więcej, bo około25 tysięcy ślimaków to mięczaki lądowe. W Polsce sklasyfikowano 221 odmian ślimaków. Tylko 6 z nich to gatunki morskie. Do tego dochodzi 45 odmian słodkowodnych oraz 170 lądowych. Dobrze znane ślimaki to winniczek, żyworódka pospolita, wstężyk gajowy. Więcej informacji na temat mięczaków, ich podziału i przykłady można znaleźć na naszej stronie.

Mięczaki w akwarium

Wiele osób słysząc lub czytając słowo akwarium od razu ma przed oczami kolorowe rybki. To oczywiście celne skojarzenie, ale nie jedyna możliwości. W domowym zbiorniku znajdzie się miejsce dla innych gatunków. Grupę mięczaków od lat reprezentują małże. Do hodowli należy wybierać odmiany w naturze żyjące w stojących wodach. Trzeba przy tym pamiętać, że małże są bardzo wrażliwe na zakażenia i ataki pasożytów. Z gatunków polskich do życia w akwarium nadaje się szczeżuja wielka oraz pospolita. Inne, interesujące rodzaje to na przykład małża żółta, racicznica zmienna, skójka gruboskorupowa.

W gromadzie głowonogów również znajdują się zwierzęta, które można hodować w akwarium. Trzeba jednak wiedzieć, że są dość trudne w utrzymaniu. Jednym z takich zwierząt jest kałamarnica Sepioteuthis lessoniana. Dorasta 35 cm długości, potrzebuje, więc sporo miejsca do życia. Dobry będzie zbiornik o pojemności około 3000 litrów. Do mniejszych akwariów doskonale pasują drobne mątwy Sepiola rondeleti. Zazwyczaj osiągają długość 3 cm, czasem zdarzają się osobniki dorastające do 6 cm. Bardzo inteligentnym stworzeniem jest ośmiornica Callistoctopus macropus. Najlepiej czuje się w dużym zbiorniku. Przeważnie nie przekracza 20 cm wielkości.

Na koniec pozostały ślimaki, często uważane za szkodniki w akwarium. W rzeczywistości wiele odmian pomaga zachować w nim czystość. Przykłady popularnych ślimaków to:

  • Ampularie – najczęściej mają żółte, niebieskie, brązowe lub czarne wybarwinie,
  • Ślimak świderek – wykształca charakterystyczną, wydłużoną muszlę,
  • Ślimak Nertina Zebra oraz zatoczek rogowy – pierwszy chętnie zjada glony a drugi resztki pokarmu dla ryb. Zatem oba w pewien sposób oczyszczają wodę.

Powyżej przedstawiliśmy tylko kilka przykładów mięczaków akwariowych. Więcej gatunków, opisy przedstawiające ich cechy i wymagania można znaleźć na naszej stronie.