Konie - rasy, opis, zdjęcia, żywienie, porady hodowców

Konie to niegdyś popularny środek transportu, zaś obecnie zwierzę służące człowiekowi do sportu i rekreacji. Jazda konna stanowi nie tylko piękny sport, lecz także świetny sposób spędzania czasu i rekreacji, także dla dzieci. Jazda konna jest również rodzajem terapii, szczególnie kręgosłupa. Konie widzimy często na filmach, lecz mało kto wie na czym polega ich hodowla, szczególnie, że koń nie jest zwierzęciem, które można trzymać w domu jak psa czy kota. Opisujemy rasy koni, hodowlę i trening, podpowiemy z czego składa się pasza dla konia i jak wygląda rozmnażanie konia.

Hodowla konia

Konie jako zwierzęta stadne

Konie należą do zwierząt stadnych pochodzących z bezkresnych stepów Azji. W naturze żyją one w stadach, które prowadzi najważniejsza klacz, zaś ochrania najważniejszy ogier. Stado skubie trawę przez większość dnia, gdyż koniom nie potrzeba wiele snu. Dłużej śpią tylko źrebięta.

Konie są z natury płochliwe. Gdy koniom grozi niebezpieczeństwo, stado rzuca się do ucieczki. Ogier rusza do ataku tylko wtedy, gdy do stada zbliża się obcy ogier. Konie są rzadko agresywne wobec człowieka, zaś ich ufność i skłonność do współpracy sprawiła, że zostały szybko udomowione. Jednak ich wrodzona płochliwość utrudnia obchodzenie się z końmi. Zwierzęta te muszą żyć w stadzie. Trzymane samotnie czują się nieszczęśliwe, niespokojne i niepewne. Dlatego też jeśli trzyma się tylko jednego konia, należy dać mu do towarzystwa kozę, owcę lub krowę, które stanowią namiastkę stada.

Historia i udomowienie konia

Uważa się, że udomowienie konia nastąpiło około 3,5 tysięcy lat p.n.e. na terenie dzisiejszego Kazachstanu. Potrzeba było około 2 tysięcy lat, aby udomowione konie dotarły do Europy. Obecnie występuje tylko jedna naturalna rasa koni, czyli konie Przewalskiego, od których wywodzi się pochodzenie koni gorącokrwistych. Według najnowszych badań konie Przewalskiego pochodzą od udomowionych koni kultury Botai i dały początek współczesnym koniom. Niestety konie Przewalskiego wymarły na wolności wskutek polowań i niszczenia ich naturalnego środowiska. Obecnie odtwarza się tę rasę z osobników, które przetrwały w niewoli i wypuszcza na wolność. Co ciekawe wolno żyjące amerykańskie mustangi czy australijskie brumby nie są końmi dzikimi, lecz potomkami koni, które uciekły z ludzkiej hodowli i zdziczały. Drugim przodkiem koni gorącokrwistych był tarpan, obecnie wymarły.

Z Polski wywodzi się 8 ras koni. Jedną z nich jest konik polski. Jest on bardzo podobny do tarpana, jednak genetycznie jest to inna rasa. Konie zimnokrwiste wywodzą się od konia leśnego z Europy Północnej. Jazda konna i ujeżdżanie koni pojawiły się już po udomowieniu konia, chociaż początkowo zwierzęta te były wykorzystywane do ciągnięcia wozów.

Konie - rasy i ich hodowla

Hodowla koni różnych ras ma tradycję sięgającą czasów prehistorycznych. Obecnie istnieje kilkaset ras koni, zarówno ras naturalnych, jakie kiedyś występowały w naturze, jak i ras sztucznych, wyhodowanych przez człowieka. Rasy koni dzielą się na 3 podstawowe grupy:

  • konie gorącokrwiste mają lekką budowę i żywy temperament, są wykorzystywane głównie jako konie wierzchowe oraz do ciągnięcia lekkich pojazdów,
  • konie zimnokrwiste są to konie masywne i silne, wykorzystywane były do ciągnięcia ciężkich pojazdów oraz w rolnictwie,
  • kuce.

Typy koni nie mają nic wspólnego z temperaturą ciała ani krwią. Różnią się one nie tyle wysokością w kłębie czy wielkością, lecz masywnością budowy i siłą. Konie zimnokrwiste to konie pracujące, zaś jeździectwo wykorzystuje konie gorącokrwiste i kuce. Tak więc jazda konna, skoki przez przeszkody, udział w zawodach czy jazda ternetowa to domena koni gorącokrwistych i kucy.

Jeździectwo to popularny sport dlatego też najbardziej znane są rasy koni gorącokrwistych. Wśród nich konie czystej krwi to niejako arystokracja. Najpopularniejsze rasy to:

  • konie arabskie,
  • konie pełnej krwi angielskiej,
  • koń fryzyjski,
  • koń andaluzyjski,
  • koń achał-tekiński,
  • koń hanowerski,
  • koń westfalski.

Z końmi zimnokrwistymi kojarzy się dawny wygląd miast i wsi, gdzie konie te ciągnęły wozy i dorożki a nawet tramwaje. Obecnie te łagodne, spokojne i silne zwierzęta wykorzystywane są w gospodarstwach ekologicznych oraz jako konie rekreacyjne i rodzinne.

Jak opiekować się końmi - pielęgnacja, trening i żywienie

Rozmnażanie i żywienie koni

W stanie dzikim konie łączą się w pary i rodzą źrebięta wiosną. Natomiast konie hodowlane kryje się, tak aby źrebię osiągnie odpowiedni wiek do wyścigów. Aby klacz weszła w ruję zapala się światło w stajni, aby symulować dłuższy dzień. Klacz jest w ciąży około 11 miesięcy. Pielęgnacja nad ciężarną klaczą polega na opiece weterynaryjnej, odrobaczenia oraz odpowiednim ruchu. Klaczom podawana jest też odpowiednia pasza.

Źrebięta bardzo szybko się rozwijają i w dzikim stadzie już w kilka godzin po urodzeniu biegają ze stadem. W hodowli źrebię zostaje z matką oddzielone od stata. Po 4 tygodniach źrebię zaczyna już jeść siano, trawę i ziarno, zaś w wieku około 4 - 8 miesięcy jest odłączane od matki. Natomiast w dzikim stadzie źrebię nawet do roku karmione jest mlekiem matki.

Konie są zwierzętami roślinożernymi i żywią się głównie trawą, sianem, ziarnem. Charakterystyczna cechą układu trawiennego konia jest jego mały żołądek. Wskutek tego koń musi jeść często, lecz w małych ilościach. Przekarmienie konia może skończyć się tragicznie, gdyż zwierzęta te nie są w stanie zwymiotować.

Konie hodowlane najlepiej karmić o ustalonych porach dnia. Przed karmieniem należy konie napoić. Pasza dla koni powinna być urozmaicona i w jej skład może wchodzić: siano łąkowe, siano z roślin uprawnych, słoma, plewy, zielonki, sianokiszonka, rośliny dostępne na pastwisku, rośliny okopowe, marchew, buraki, owies, jęczmień, pszenica, żyto, kukurydza, wyka siewna, nasiona roślin strączkowych, groch siewny, łubin, czy też nasiona roślin oleistych. Żywienie można również oprzeć na karmach gotowych.

Pielęgnacja koni polega na czyszczeniu sierści, grzywy i ogona. Czyszczenie jest konieczne w przypadku koni hodowlanych mieszkających w stajni. Po pracy czy treningu konia należy wyczyścić i wytrzeć do sucha, jeśli jest spocony. Ważna jest również pielęgnacja kopyt jak rozczyszczanie i kucie.

Konie są stworzone do bytowania na otwartych przestrzeniach i w ruchu. Przebywanie w zamkniętym pomieszczeniu jest dla nich środowiskiem nie naturalnym, sprzyjającym chorobom i pasożytom. Dlatego pielęgnacja koni obejmuje również staranne czyszczenie, dezynfekcję i sprzątanie stajni.

Jeździectwo i trening koni

Jazda konna obecnie traktowana jest jako sport lub rekreacja. Dawno minęły czasy, gdy koń był środkiem transportu, zaś człowiek miał swojego konia przez wiele lat, dobrze go znał i wiedział jak na nim jeździć. Dlatego też obecnie trening konia, ujeżdżanie skierowane są głównie na nauczenie koni jazdy sportowej, przygotowanie do zawodów i wyścigów czy też do skoków przez przeszkody.

Ujeżdżanie konia kojarzy się z szybkim poskromieniem konia, tak aby zgodził się nosić człowieka na swoim grzbiecie. Takie ujeżdżanie widzimy często na filmach. W rzeczywistości jest to długi proces polegający na przygotowaniu konia do wykonywania poleceń człowieka. Ujeżdżanie to również dyscyplina sportowa polegająca na wykonywaniu przez konia określonych ruchów na arenie.

Jeździectwo jest obecnie sportem olimpijskim, które obejmuje 7 dyscyplin sportu jak:

  • Ujeżdżenie,
  • Skoki przez przeszkody,
  • Wszechstronny konkurs konia wierzchowego,
  • Powożenie,
  • Woltyżerka,
  • Rajdy długodystansowe,
  • Reining.