Dyskopatia u psa - objawy, leczenie, rehabilitacja, informacje

Czym jest dyskopatia u psa – przyczyny, objawy, predyspozycje rasowe

Skąd się bierze dyskopatia u psa, objawy, rodzaje

Dyskopatia u psa może pojawić się w wyniku zwyrodnienia tarczek międzykręgowych kręgosłupa (dysków). Zwyrodniały dysk wypada lub przemieszcza się, powodując ucisk na rdzeń kręgowy u psa, jak również na nerwy, które wychodzą bezpośrednio z rdzenia. Konsekwencją tej sytuacji są objawy neurologiczne – zaburzenia sprawności kończyn, a nawet ich częściowe lub całkowite porażenie. Może się też pojawić nietrzymanie lub przeciwnie – zablokowanie wydalania moczu i stolca. Charakter zmian zależy od miejsca (odcinka kręgosłupa), w którym nastąpił ucisk i od tempa narastania tego ucisku.

Zwyrodnienie dysku bez wątpienia jest skutkiem jego naturalnego starzenia. Jednak dyskopatia u psa występuje w każdym wieku i u obu płci. Przyczyny są więc wielorakie. Należy zacząć od rozróżnienia dwóch typów przepukliny jądra miażdżystego:

• Przepuklina typu I – występuje głównie u psów chondrodystroficznych - u jamników, pekińczyków, corgi, u buldoga francuskiego. (Chondrodystrofia są to zmiany w budowie chrząstki, skutkujące zaburzeniami procesu kostnienia. Właściwość ta jest u psów uzyskana w rezultacie selekcji hodowlanej, celem zminiaturyzowania. Przejawia się w krótkich, często krzywych kończynach i ustawieniu łap na zewnątrz.). Jądra miażdżyste u tych psów dość szybko chrzęstnieją i często ulegają zwapnieniu, przez co zmienia się ich struktura i właściwości amortyzacyjne dysku międzykręgowego ulegają pogorszeniu. Następuje uszkodzenie pierścienia włóknistego na skutek przerywania jego włókien, w końcu pierścień pęka, zwyrodniałe jądro miażdżyste przesuwa się do kanału kręgowego i powoduje ucisk na rdzeń kręgowy
• Przepuklina typu II – dotyczy głównie psów o normalnej budowie ciała. Jądro miażdżyste może zachować swoją prawidłową strukturę przez całe życie psa, natomiast zmiany mają inny, włóknisty charakter. Powstają włókna kolagenowe, które sprawiają, że granica pomiędzy pierścieniem włóknistym a jądrem miażdżystym staje się niezauważalna, a centralna część jądra ulega rozwarstwieniu. W związku z tym może dojść do uszkodzenia ciągłości włókien pierścienia włóknistego. Nie ulega on jednak całkowitemu przerwaniu, choć jest osłabiony do tego stopnia, że pod naciskiem zwyrodniałego jądra miażdżystego przemieszcza się w stronę kanału kręgowego, powodując ucisk na rdzeń kręgowy. Jeżeli ucisk ten jest długotrwały, powoduje nieodwracalne zwyrodnienie tkanki nerwowej.

Przyczyny zatem mogą być zarówno na tle rasowym, jak i wiekowym, ale także wynikać z kondycji psa. Większe ryzyko dyskopatii występuje u psów otyłych, psów ras chondrodystroficznych chodzących po schodach (zwłaszcza u jamników), ale także u zwierząt po urazie mechanicznym. Jeśli szukasz więcej informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o chorobach psów.

Objawy dyskopatii u psa są różne i nie zawsze typowe. Generalnie zależą one od miejsca uszkodzenia. Kręgosłup psa podzielony jest na odcinki: szyjny (7 kręgów), piersiowy (14 kręgów) i lędźwiowy (7 kręgów). Jeżeli wypadnięcie dysku dotyczy odcinka szyjnego, objawy mogą być następujące:

• Przykurcz mięśni szyi
• Sztywność karku
• Głowa nisko opuszczona
• Zaburzenia motoryki kończyn przednich
• Osowiałość
• Brak apetytu i pragnienia.

Jeżeli wypadnięcie dysku nastąpiło w odcinkach piersiowym i lędźwiowym, można u psa zaobserwować następujące objawy:

• Problemy z wypróżnianiem – nietrzymanie moczu i stolca lub blokada wypróżnień, bolesne wypróżnienia
• Silny ból miejsca uszkodzenia – pies przy dotyku piszczy, intensywnie się oblizuje
• Kurczowe podkulenie ogona
• Osowiałość, apatia
• Niechęć do brania na ręce i do zabawy
• Brak apetytu.

Może wystąpić również niedowład lub paraliż kończyn tylnych (jednostronny lub dwustronny). W bardzo ciężkich przypadkach porażenie może objąć wszystkie cztery kończyny. Wówczas ból nie jest odczuwalny przez psa w kończynach, nie jest on jednak w stanie nimi poruszać.

Diagnostyka dyskopatii u psa

Podstawowym badaniem diagnostycznym, jakie wykonuje lekarz weterynarii, jest badanie palpacyjne, które wskaże miejsce wypadnięcia dysku. Następnie należy wykonać zdjęcie RTG kręgosłupa. Niekiedy podaje się psu kontrast, przygotowujący do mielografii, którą wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Obecnie coraz częściej odchodzi się od mielografii jako metody obciążonej wysokim ryzykiem na rzecz tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego (MRI). Jednak mielografia jest wciąż stosowana jako metoda tańsza i łatwiej dostępna. Pies musi być przegłodzony z uwagi na znieczulenie ogólne i nie może wykazywać przeciwwskazań do sedacji.

Bardzo ważna jest obserwacja objawów przed dowiezieniem psa do lecznicy. Lekarz weterynarii powinien uzyskać od właściciela w wywiadzie lekarskim jak najwięcej informacji na temat zaistnienia objawów i czasu ich trwania. Nawet pozornie mało istotna informacja może mieć duże znaczenie dla prawidłowego rozpoznania.

Inną metodą diagnostyki jest punkcja podpotyliczna, wykonywana przy podejrzeniu uszkodzenia kręgosłupa w odcinku szyjnym lub punkcja lędźwiowa, wykonywana przy wypadnięciu dysku w odcinkach piersiowym i lędźwiowym. Badanie polega na podaniu jodowego środka kontrastowego, po czym na wykonywaniu, w różnych odcinkach czasowych, zdjęć RTG, celem obserwacji przemieszczania się kontrastu.

Należy podkreślić, że wspomniane metody tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego charakteryzują się dużą dokładnością i pewnością rozpoznania. Dlatego warto z nich skorzystać, jeżeli są dostępne w pobliżu, nawet mimo dość wysokiej ceny badania.

Leczenie dyskopatii u psa

Leczenie zachowawcze

Chory kręgosłup wymaga szczególnej ochrony. Dlatego najważniejszą kwestią przy dyskopatii, niezależnie czy jest ona szyjna, piersiowa czy lędźwiowa, jest maksymalne ograniczenie ruchu psa, przynajmniej na 2 – 3 tygodnie. Przy psie małym lub średnim jest to łatwiejsze, wystarczy klatka kennelowa dostosowana do wielkości psa. Dla psa dużego wygodny będzie kojec dla szczeniąt małych ras – miejsca w nim jest akurat tyle, żeby duży pies mógł się położyć.

Początkowo na ogół konieczne są leki sterydowe. Obecnie lekarze weterynarii dysponują środkami sterydowymi o przedłużonym działaniu, wówczas wystarczy jedno- lub dwukrotne podanie leku. Wspomagająco należy psu podawać witaminy C i E, spowalniające proces degeneracji rdzenia kręgowego. Przy silnym bólu podaje się leki przeciwbólowe, ale uwaga: nie wolno podawać żadnych leków tego typu, przeznaczonych dla człowieka. Stosuje się wyłącznie leki weterynaryjne, niezawierające paracetamolu. Nie należy również łączyć leków sterydowych z niesterydowymi lekami przeciwzapalnymi.

Niektórzy właściciele wybierają także niekonwencjonalne metody leczenia zachowawczego, jak nastawianie kręgosłupa czy akupunktura. O ile ta ostatnia raczej nie zaszkodzi, a może pomóc, o tyle nastawianie kręgosłupa może być bardzo niebezpieczne, szczególnie jeżeli wykonuje je osoba niefachowa. Nie powinniśmy ulegać namowom znajomych, polecających znajomego kręgarza, o którym nawet nie wiemy, czy ma jakiekolwiek uprawnienia do leczenia i czy jego edukacja nie zakończyła się na przekartkowaniu poradnika „Jak zostać weterynarzem”. Chory kręgosłup, zwłaszcza u małego psa, może nie wytrzymać, a zabieg doprowadzić do przerwania rdzenia kręgowego i śmierci zwierzęcia.

Operacja kręgosłupa

Operacja kręgosłupa wykonywana jest w zasadzie jedynie w najcięższych przypadkach dyskopatii u psa. Zwierzę nie może być obciążone innymi chorobami i zostać zakwalifikowane do zabiegu przez lekarza prowadzącego, natomiast sama operacja musi zostać wykonana przez doświadczonego lekarza chirurgii weterynaryjnej ze specjalnością ortopedyczną. Idealnym zespołem operującym jest chirurg ortopeda i neurolog. Przed operacją konieczne jest uświadomienie właściciela, że zabieg jest wyjątkowo inwazyjny i zawsze istnieje ryzyko niepowodzenia lub powikłań pooperacyjnych. Właściciel zobowiązany jest do wyrażenia zgody na piśmie. Jeżeli istnieją wskazania do operacji, powinna ona zostać przeprowadzona możliwie jak najszybciej. Ma to ogromne znaczenie dla szybszego powrotu psa do sprawności.

Operacja dyskopatii polega na usunięciu wyrostków, dekompresji rdzenia kręgowego, a następnie usunięciu wypadniętego jądra miażdżystego. Trwa przeciętnie około 2 godzin. Pies przed zabiegiem nie może jeść przez minimum 12 godzin, a pić przez 3 godziny. Koszt operacji zależy m.in. od stopnia uszkodzenia i wynosi 1-3 tys. złotych.

Po operacji należy jak najszybciej przystąpić do rehabilitacji. Rdzeń kręgowy regeneruje się bardzo powoli, niekiedy nawet kilka miesięcy. Profesjonalna rehabilitacja jest dość kosztowna, niemniej bez niej szanse psa na powrót do zdrowia są znikome.