Kocie feromony - czy i kiedy stosować?

Po co kotu feromony?

Komunikacja na odległość

Koty są zwierzętami samotniczymi, które z reguły żyją w pojedynkę. Komunikacja zapachowa jest w ich przypadku optymalna: zapach długo utrzymuje się w środowisku, jest czytelny dla wielu odbiorców, jego emitowanie jest relatywnie bezpieczne, w przeciwieństwie na przykład do komunikacji głosowej, która w każdej chwili może zwabić drapieżnika.

Koci nos jest niezwykle wrażliwy. Potrafi wyczuć zapachy, z których obecności człowiek nie zdaje sobie sprawy. Za odczytanie informacji zawartej w feromonach odpowiada głównie tzw. organ Jacobsona, specjalny narząd ulokowany na kocim podniebieniu. Aby skorzystać z tego organu, kot uchyla nieco pyszczek, robiąc charakterystyczną minę.

Gruczoły feromonowe

Koty mają gruczoły feromonowe rozmieszczone w różnych częściach ciała. Najwięcej jest zlokalizowanych na policzkach tuż za wibrysami, na przestrzeni przed uszami, gdzie sierść jest nieco rzadsza, na brodzie oraz u nasady ogona.

Naukowcom udało się zidentyfikować pięć rodzajów feromonów, produkowanych przez gruczoły na głowie kota, ale tylko dwa z nich, o nazwach F3 i F4, poznano na tyle, żeby opisać ich konkretne działanie. Feromonem F3 kot znakuje swoje otoczenie, aby czuć się na nim bezpiecznie. Feromonem F4 koty znaczą się nawzajem, aby stworzyć tak zwany zapach grupy.

Gruczoły u nasady ogona produkują substancje zapachowe prawdopodobnie o charakterze płciowym. Z kolei gruczoły potowe na kocich łapach uaktywniają się, gdy zwierzę jest przestraszone. Zapach, które wtedy produkują, może być używany do komunikowania o niebezpieczeństwie.

Feromony w domu

Komunikacja zapachowa kastratów

W domowych warunkach domowe kastrowane koty nadal komunikują się poprzez zapach: moczu, kału oraz feromonów. O ile zapach tych dwóch pierwszych jest dla nas doskonale wyczuwalny i oczywisty, o tyle z tych ostatnich często nie zdajemy sobie sprawy.

Kot codziennie patroluje swoje terytorium, odświeżając swój zapach w każdym kącie. Robią to nawet nasze leniwe kanapowce. Brak własnego zapachu zazwyczaj budzi u kota lęk. Możemy się o tym przekonać w trakcie przemeblowania, przeprowadzki, dokocenia lub po narodzinach dziecka, kiedy to w otoczeniu pojawia się mnóstwo nieznanych zapachów. Sprawdź także ten artykuł na temat feromonów dla kota.

Możliwość znakowania

Jeśli tylko nasz kot ma możliwość znakowania terytorium feromonami policzkowymi i substancjami zapachowymi spomiędzy opuszek łap, wszystko jest pod kontrolą, zwierzę czuje się bezpieczne. Na tę okoliczność należy mu udostępnić specjalne miejsca do drapania w postaci drzewek - drapaków oraz mniejszych drapaczek, na przykład z kartonu.

Kot znakuje również poprzez ocieranie się policzkami o meble i ludzi. Zostawia na nich swój zapach, aby zaliczyć ich do grupy “swoich”. Mieszając własny zapach z zapachem kota, tworzymy tak zwany zapach grupy, dzięki któremu kot czuje się bezpiecznie w naszym towarzystwie.

Sytuacja może się zmienić, gdy z jakiegoś powodu utracimy zapach grupy, na przykład w trakcie wyjazdu na dłuższe wakacje, albo pobytu w wyjątkowo intensywnie “pachnącym” miejscu (szpitalu, palarni, zakładzie przemysłowym itd.). Kot może nas wtedy nie poznać, zareagować strachem, a w skrajnych przypadkach agresją.

Kiedy stosować syntetyczne feromony?

Syntetyczne analogi naturalnych substancji

Syntetyczne feromony dla kotów są analogami naturalnych substancji. Stosuje się je w stresujących sytuacjach, kiedy zwierzę jest zdenerwowane, albo czeka je coś nieprzyjemnego - długa podróż, wizyta u weterynarza, przeprowadzka, łączenie z innymi kotami.

Syntetyczne feromony mogą mieć postać dyfuzora wpinanego do kontaktu lub sprayu. Oba rodzaje stosuje się w innych sytuacjach. Mają formę przezroczystego, raczej bezwonnego płynu, który dla człowieka jest w zasadzie niewyczuwalny.

Feromony w terapii behawioralnej

Feromony stosuje się jako dodatek do terapii behawioralnej w przypadku stwierdzenia zaburzenia zachowania. Mogą one znacząco przyspieszyć postęp leczenia, ale raczej nie powinny być stosowane samodzielnie, no chyba że w naprawdę łagodnych przypadkach.

Feromony mogą pomóc kotu poczuć się bezpieczniej w nowym miejscu (przeprowadzka), zaakceptować zmiany w otoczeniu (nowe meble, nowy domownik, zmiana rutyny dnia), w tym nowego kociego towarzysza. Ta ostatnia sytuacja jest dla kota najbardziej stresującym wyzwaniem.

W tych wszystkich przypadkach stosuje się najczęściej feromony w dyfuzorze, wpinane do kontaktu. Są one wygodne w zastosowaniu, nieinwazyjne, choć ich cena potrafi odstraszać. Niemniej w wielu przypadkach różnica w zachowaniu kota po ich zastosowaniu jest naprawdę znacząca.