Jak rozpoznać, że kot się stresuje i jak złagodzić stres u kota?

Stres dzikiego kota

Samotny łowca

Dziki przodek kota domowego był samotnym łowcą, czerpiącym poczucie bezpieczeństwa z posiadanego terytorium, znajdujących się na nim zasobów i własnych zdolności łowieckich. Był sobie sterem, żeglarzem i okrętem, niezależnym od nikogo, decydującym o własnym życiu.

Koty domowe mają w sobie dużo cech dzikiego kota. Podobni ejak on są zwierzętami niezależnymi, czerpiącymi poczucie bezpieczeństwa z posiadanych zasobów, w tym szczególnie z terytorium. Problem polega na tym, że nie mogą już samodzielnie decydować o sobie, są skazane na pomoc człowieka.

Strategie radzenia sobie ze stresem

Istnieją cztery strategie radzenia sobie z zagrożeniem, czyli potencjalnym stresorem, zwane “cztery F” od angielskich słów fight, flight, freeze, fawn. Pierwsza z nich to walka, druga ucieczka, trzecia znieruchomienie, czwarta - “uwodzenie”, czyli negocjowanie celem rozładowania konfliktu.

W naturze koty najczęściej stosują ucieczkę, ataki i agresywne zwarcia wbrew pozorom zdarzają się rzadko. Wiąże się z nim spore ryzyko nie tylko dla atakowanego, ale i dla atakującego. Nawet walczące ze sobą niekastrowane kocury przeważnie usiłują się nawzajem przestraszyć, zamiast wchodzić w bezpośrednią konfrontację.

W praktyce koty po prostu oddalają się od źródła stresu na bezpieczną odległość. Na ograniczonej przestrzeni ludzkiego domostwa czasem nie jest to możliwe. Stresor utrzymuje się w bezpośredniej bliskości i nieustannie na kota oddziałuje. Niektóre osobniki radzą sobie w tej sytuacji lepiej, inne gorzej.

Jak rozpoznać stres u kota?

Mowa ciała

Kot zestresowany ogólnie rzecz biorąc zachowuje się inaczej niż zazwyczaj. Na przykład jest agresywny, choć dotąd był spokojny; ciągle śpi, mimo że był aktywnym zwierzęciem; zaczyna sikać, gdzie popadnie, choć w przeszłości bezbłędnie trafiał do kuwety, w której obrębie nic się nie zmieniło.

Bywa, że objawy stresu widać na pierwszy rzut oka dzięki mowie ciała zwierzęcia - przykurczoną postawę, wycofanie, rozszerzone źrenice, nerwowość. Objawy stresu mogą się różnić w zależności od czynnika, który stres wywołał, oraz indywidualnego charakteru kota. Niektóre zestresowane koty mogą atakować opiekunów, inne wyraźnie ich unikają.

Załatwianie się poza kuwetą

Załatwianie się poza kuwetą zdrowych kotów jest często spowodowane przez stres. Przyczyn takiego stresu może być wiele, począwszy od niewłaściwej kuwety (za małej, za dużej, brudnej), poprzez nieodpowiednie podłoże (zbyt gruby żwir, za mała ilośc żwiru, za mało chłonny żwir), aż po niedostateczną ilość kuwet w stosunku do kotów mieszkających w domu lub ich nieprawidłowe rozmieszczenie. Niemożność załatwiania potrzeb fizjologicznych w komfortowy sposób często kończy się buntem.

Specyficzną formą załatwiania się poza kuwetą jest znaczenie - polega ono na zostawianiu niewielkich ilości moczu na pionowych powierzchniach, najczęściej ścianach i futrynach. Koty znaczą, kiedy czują się zagrożone przez inne osobniki. Kastrowane kocury i kotki również mogą znaczyć.

Zatem jeśli kot załatwia się poza kuwetą, nie należy utożsamiać tego ze złośliwością czy inną wadą charakteru. Kot daje nam w ten sposób do zrozumienia, że dzieje się z nim coś złego, jest zestresowany. W identyfikacji źródła tego stresu może pomóc behawiorysta. Sprawdź także ten artykuł na temat tego, czy koty płaczą.

Agresja

Koty agresywne bardzo często są czymś zestresowane. Podstawowym czynnikiem stresującym wywołującym agresję jest ból - jeśli kot odczuwa ból w związku z ludzkim dotykiem, niemal na pewno zaatakuje. Czasem ból wynika z naszego niewłaściwego obchodzenia się z kotem, a czasem z choroby.

Koty umiejętnie maskują cierpienie. Robią to instynktownie, w naturze zwierzę słabe i chore jako pierwsze sto pada ofiarą drapieżników. Kot nie jest w stanie wyrazić słowami, że coś go boli, więc manifestuje to w inny sposób, na przykład przez atakowanie opiekunów lub innych zwierząt.

Stres jako źródło przewlekłych problemów

Zaburzenia zdrowotne

Kot permanentnie zestresowany to kot z wysokim poziomem kortyzolu. Ten hormon stresu ma wyjątkowo niszczycielskie działanie na koci organizm - może powodować problemy zdrowotne (z pęcherzem, jelitami), a także zwiększać podatność naszego pupila na infekcje.

Kotom, szczególnie starszym i chorym, należy maksymalnie ograniczać stres, aby nie pogarszać ich ogólnego stanu i nie obniżać samopoczucia. Czasami przydają się do tego celu łagodne środki uspokajające z alfa kazozepiną czy tryptofanem oraz feromonoterapia.

Zaburzenia zachowania

Stres może powodować zaburzenia zachowania kotów, w tym wspomniane wydalanie poza kuwetą. Aby sobie z tym poradzić, należy przede wszystkim wyeliminować przyczynę złego samopoczucia kota, a jeszcze wcześniej - ją zidentyfikować.

W tym celu należy zastanowić się, czy spełniamy wszystkie kocie potrzeby, nie tylko te dotyczące jedzenia, picia czy odpoczynku, te są dość oczywiste, ale również potrzebę posiadania ciekawego terytorium polowania, eksploracji otoczenia, drapania i znaczenia zapachem.

Warto również pamiętać, że koty nie lubią zmian, uwielbiają rutynę. Wszelkie odstępstwa od rytuałów dnia codziennego mogą je stresować. Mruczki nie przepadają również za głośnymi dźwiękami i mocnymi zapachami, a także za… pieszczeniem na siłę. Narzucanie się z kontaktem może u nich powodować lęk, a w konsekwencji - stres.