Wapń, fosfor i witamina D – fakty o bilansowaniu posiłków dla psa

Wapń, fosfor i witamina D – co warto wiedzieć?

Wapń w diecie psów i kotów

Wapń zalicza się do makroelementów. Razem z fosforem stanowi budulec tkanki kostnej, ale to nie jego jedyna funkcja. Wapń bierze udział w procesie krzepnięcia krwi, a także w przekazywaniu informacji między komórkami. Może on występować w postaci zjonizowanej, wolnej lub związany z białkami, a także w postaci kompleksów czy chelatów.

Wapń w organizmie Twojego psa znajduje się w kościach i w zębach. To właśnie tam znajduje się aż 99% tego pierwiastka. Niewielka ilość, czyli pozostały 1% znajduje się w płynach ustrojowych, jak krew czy chłonka.

Pies lub kot otrzymuje wapń, spożywając takie produkty jak:

• mleko oraz jego przetwory,
• brokuły,
• mączki mięsno-kostne,
• skorupki jaj kurzych.

Co ważne, mięso bez kości jest ubogim źródłem wapnia. Jest to ważna informacja dla osób żyjących swoje psy dietą BARF bez udziału tzw. kości mięsnych. U takich zwierząt konieczna jest prawidłowa suplementacja.

Wchłanianie wapnia przebiega dzięki transportowi aktywnemu, który jest zależny od witaminy D lub transportowi biernemu. Ten pierwszy zachodzi w obrębie dwunastnicy, a drugi w górnej części jelita czczego. To jak przebiega transport i jaki jest jego charakter, zależy zarówno od ilości, jak i dostępności wapnia w pokarmie, który podajesz swojemu pupilowi.

Prawidłowa zawartość wapnia w diecie ma znaczenie dla każdego psa, ale na szczególną uwagę zasługują szczenięta ras dużych oraz olbrzymich. Niedobór wapnia notowany jest obecnie rzadko i pojawia się u zwierząt rosnących, które karmione są dietą mięsną lub z przewagą produktów pochodzenia zwierzęcego bez właściwego ich zbilansowania. Zwróć uwagę, że mięso czy podroby są bogate w fosfor, co omówimy za chwilę.

W kontekście wapnia nie mówimy jednak tylko o niedoborze. Obecnie częściej groźny wydaje się nadmiar wapnia z karmy oraz dodatkowych suplementów, który prowadzi do wystąpienia chorób ortopedycznych. Jesteś opiekunem psa małej rasy? Badania udowodniły, że także u szczeniąt ras małych żywienie nadmiarem wapnia powoduje zmiany w tkankach szkieletu, choć stwierdzone są one wyłącznie histologicznie.

Fosfor w diecie psa i kota

Fosfor buduje kości i zęby, jest składnikiem struktury DNA i RNA, a także stanowi składnik fosfolipidów i fosfoprotein. Jego naturalnym źródłem jest:

• zboże
• nabiał,
• mięso,
• jaja.

Organizm Twojego psa lub kota wchłania fosfor w przewodzie pokarmowym. Jest to jednak zależne od jego postaci, biodostępności oraz zawartości wapnia. Badania wykazały, że wchłanianie fosforu w przypadku podawania diety mięsnej jest dwukrotnie wyższe niż u psów karmiony połączeniem mięsa z dodatkiem soi, która zawiera fityniany. Absorpcja fosforu zmniejsza się natomiast, gdy zawartość wapnia w pokarmie wzrasta. W badaniu przeprowadzonym na kotach podawanie karmy zawierającej wapń i fosfor w stosunku 4:1 spowodowało objawy niedoboru fosforu. Nie tylko wapń wpływa jednak na wchłanianie fosforu. Dodatkowy czynnik to także stężenie magnezu. To, ile fosforu znajduje się w organizmie Twojego zwierzęcia, jest związane również ze zmianami stężenia 1,25-dihydroksycholekalcyferolu oraz parathormonu.

Zbyt mała ilość fosforu w jedzeniu powoduje:

• spadek apetytu,
• spowolnienie tempa wzrostu,
• zły stan sierści,
• większą predyspozycję do złamań kości.

Nadmiar fosforu objawia się:

• utratą masy kostnej,
• zwapnieniem tkanek miękkich,
• apatią,
• odwodnieniem.

Co ważne, zmiany wynikają nie z samego nadmiaru fosforu podawanego z pokarmem, ale raczej z niewłaściwego stosunku wapnia i fosforu. Sprawdź także ten artykuł na temat witamin dla psa.

Fakty o witaminie D w diecie zwierząt domowych

Witamina D to tak naprawdę grupa związków, które są rozpuszczalne w tłuszczach i mają podobną budowę. Do najważniejszych jej przedstawicieli zalicza się ergokalcyferol, czyli witaminę D2 oraz cholekalcyferol, czyli witaminę D3. U zwierząt laboratoryjnych witamina ta wchłania się w jelicie cienkim na drodze biernej dyfuzji. Badania z zakresu wchłaniania tej witaminy u psów i kotów nie były jednak wykonywane.

Spadek stężenia wapnia we krwi wpływa na wzrost wydzielania parathormonu, który wpływa na aktywację biologicznie aktywnej witaminy D. Podstawową jej funkcją jest zwiększenie resorpcji wapnia znajdującego się w tkance kostnej oraz zwiększenie absorpcji wapnia i fosforu w jelicie. Wynika z tego, że metabolizm wapnia fosforu oraz witaminy D jest ściśle ze sobą powiązany.

O co chodzi ze stosunkiem wapnia i fosforu?

Wapń i fosfor w organizmie psa oraz kota pełnią podobne funkcje, a gospodarkę tymi pierwiastkami regulują te same mechanizmy. To właśnie dlatego tak ważny jest stosunek wapnia i fosforu, który powinien być różny w zależności od:

• gatunku,
• wieku,
• statusu fizjologicznego.

Temat ten poruszany jest szczególnie często w przypadku ras dużych i olbrzymich w trakcie wzrostu. Istnieje u nich ryzyko rozwoju choroby zwanej osteochondroza, dlatego stosunek wapnia do fosforu nie powinien przekraczać wartości 1,5: 1. U innych zwierząt wartość stosunku wapnia do fosforu prezentuje się następująco:

• dorosłe psy: stosunek minimalny 1:1, najwyższy dopuszczalny stosunek 2:1,
• koty dorosłe: min. 1:1, najwyższy dopuszczalny stosunek 2:1,
• kocięta i zwierzęta w okresie reprodukcji: min. 1: 1, najwyższy dopuszczalny stosunek 1,5:1.