Kleszcze u psa - objawy, usuwanie, powikłania, choroby odkleszczowe

Kleszcz u psa - ABC wiedzy o kleszczu

Jak wyglądają kleszcze i jak znaleźć je na psie?

Kleszcze to pajęczaki, które dzieli się na 3 rodziny biologiczne:

• Rodzina Ixodidae (powszechnie znana jako „twarde” kleszcze) zawiera ponad 650 gatunków.
• Nuttalliellidae
• rodzina Argasidae („miękkie” kleszcze), zawiera około 185 gatunków.

Stadia rozwojowe kleszcza to:

• jajo
• larwa
• nimfa
• osobnik dorosły

Cały cykl trwa zwykle około 2-3 lat. Kleszcz u psa może być larwą, nimfą lub osobnikiem dorosłym. Zwykle jednak wcześniejsze stadia rozwojowe żerują na mniejszych ssakach jak np. mysz polna.

Zdjęcie kleszcza przedstawia jego głowę, cztery pary odnóży i odwłok. Przednie pary odnóży wyposażone są w szczypce umożliwiające wczepienie się w skórę żywiciela. Na kleszczu znajduje się także jego odbyt, otwór płciowy oraz tarczkę (u kleszczy twardych).

Zachowanie związane ze ssaniem krwi różni się w zależności od gatunku. Ogólnie ujmując wiedzę o kleszczu, trzeba wiedzieć, że ma on wyspecjalizowany aparat żądlący. Pasożyt wcina się w skórę przy pomocy narządu działającego na zasadzie nożyczek. "Żądło" kleszcza ma niewielkie kolce, dzięki, którym utrzymuje się on mocno w skórze zwierzęcia. Twarde kleszcze spędzają jednak 90% swojego życia poza żywicielem i mogą przetrwać od kilku miesięcy do kilku lat bez jedzenia, jeśli pozwalają na to warunki otoczenia.

Pies może złapać kleszcza w lesie, na łące, w parku i ogródku. W przypadku kleszcza nie mówimy o ukąszeniu jak w przypadku np. żmij. Kleszcze żądlą, choć potocznie mówi się także o kłuciu, ukąszeniu lub ugryzieniu. Ugryzienie kleszcza jest bezbolesne dzięki substancjom zawartym w jego ślinie. Środek znieczulający maskuje zatem ugryzienie, choć żądło kleszcza jest grubsze niż np. komara. Pies nie daje tym samym żadnego sygnału związanego z tym, że został ugryziony.

Usuwanie kleszcza - co robić krok po kroku?

Znalezienie kleszcza w sierści bywa trudne. Warto jednak po każdym spacerze oglądać psa, w najbardziej zagrożonych obszarach. Najczęstsze miejsce wkłucia kleszcza na psie to okolice głowy. Oprócz tego preferują także szyję, okolicę łonową, okolicę odbytu oraz uszy.

Oceniając wygląd kleszcza, można oszacować czas jego żerowania. Jeśli kleszcz jest płaski to przebywa na zwierzęciu dopiero od kilku godzin. Te zaokrąglone tymczasem ssały krew od kilkudziesięciu godzin. W skrajnych przypadkach kleszcze potrafią żerować na psie nawet dwa tygodnie. Trzeba pamiętać, że im szybciej pasożyt zostanie usunięty, tym mniejsze jest ryzyko przeniesienia chorób.

Chcąc usunąć kleszcze, nie należy stosować tłuszczy, lakieru do paznokci, zapałek ani wyduszania. Konieczne jest usunięcie go żywego. Dobrze zaopatrzyć się w specjalne pęsety na kleszcze. Tak zwane kleszczołapki zbudowane są z uchwytu i ząbków. Ząbki wsuwa się między skórę, a kleszcza. Kleszczołapki należy delikatnie unieść i obrócić kilka razy wykręcając pasożyta. Całą procedurę przedstawiają zdjęcia oraz filmy producentów dostępne w sieci. Miejsce po ukąszeniu należy umyć wodą z mydłem i zdezynfekować. W tym celu użyć można wody utlenionej, preparatów typu Octenisept lub jodyny.

W przypadku psa, który ugryziony został przez kilkanaście lub kilkadziesiąt kleszczy, trzeba niezwłocznie odwiedzić lekarza weterynarii w celu ich usunięcia. Takie ciężkie inwazje powodują bowiem poważnie uszkodzenia skóry i zwiększają ryzyko niedokrwistości, paraliżu i innych powikłań. Lekarz weterynarii zapewni psu profesjonalną pomoc i wykona niezbędne badania.

Rany powstałe po obecności kleszcza mogą być przyczyną infekcji bakteryjnych. Niektórzy lekarze weterynarii smarują miejsca użądlenia kleszcza maściami z antybiotykiem. Bez względu na podjęte działania miejsce wkłucia kleszcza może ulec np. obrzękowi. Kolor skóry w tym miejscu może być lekko czerwony. Sprawdź także ten artykuł o tabletkach na kleszcze u psa.

Niebezpieczne skutki złapania kleszcza - choroby odkleszczowe

Kleszcz u psa - objawy chorób odkleszczowych

Po zauważeniu niepokojących objawów u czworonoga należy udać się do lekarza weterynarii. Pierwsze oznaki chorób odkleszczowych bywają nietypowe, dlatego w wywiadzie należy zawsze wspomnieć o tym, że pies miał kleszcze. W czasie konsultacji nakieruje to lekarza weterynarii, który może zaproponować szybkie testy na choroby odkleszczowe lub wykonanie rozmazu krwi. Zmiany chorobowe pojawiają się u psów, u których kleszcz żerował odpowiednio długo, by przenieść patogeny. Choroba rozwija się nawet po stosunkowo długim czasie od znalezienia kleszcza na jego ciele.

Babeszjoza to pasożytnicza choroba zagrażająca życiu czworonoga. Podczas jej przebiegu może dochodzić do uszkodzenia narządów takich jak: nerki, wątroba oraz trzustka. Babeszjoza wiąże się z wystąpieniem uogólnionej reakcji zapalnej oraz niewydolności wielonarządowej. Choroba diagnozowana jest na podstawie wywiadu, badania klinicznego oraz badań krwi. Zdjęcie mikroskopowe preparatu z krwi psa z babeszjozą pokazuje czerwone krwinki zajęte przez pierwotniaka Babesia canis.

Objawy babeszjozy:

• gorączka,
• spadek apetytu,
• apatia,
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
• żółtaczka,
• wzrost tętna i oddechów.

Kolejną poważną chorobą odkleszczową jest borelioza. Jej rozpoznanie opiera się wywiadzie i prezentowanych objawach. O boreliozie świadczyć może m.in. niedawna kulawizna, gorączka i narażenie na kleszcze. Standardowe badania krwi służą w tym przypadku raczej wykluczeniu innych przyczyn choroby, a przeciwciała przeciw bakteriom wywołującym boreliozę często można wykryć dopiero po 4–6 tygodniach od początkowej infekcji.

Objawy boreliozy:

• gorączka,
• przejściowa kulawizna,
• u niektórych psów zaobserwować można czerwony kolor skóry w okolicy, w której został pogryziony,
• obrzęki stawów,
• obrzęk tkanki podskórnej,
• zaburzenia neurologiczne.

Objawy w obu przypadkach są niespecyficzne i występują w bardzo wielu innych jednostkach chorobowych. Ugryzienie kleszcza zawsze powinno być zgłaszane lekarzowi weterynarii!

Leczenie psa

Leczenie babeszjozy polega na eliminacji pasożyta z organizmu oraz podawaniu środków poprawiających stan czworonoga. Pies otrzymywać może leki przeciwzapalne, antybiotyki, witaminy oraz płyny.

Leczenie boreliozy opiera się na zastosowaniu antybiotykoterapii. Leczenie trwa około 4 tygodni, choć niektóre zwierzęta wymagają dłuższego stosowania leków. Ta forma terapii uzupełniona powinna być o leczenie objawowe i wspomagania pracy narządów takich jak nerki, serce lub układ nerwowy. Niestety, część psów odczuwa przewlekły ból stawów przez całe życie z powodu uszkodzeń spowodowanych przez bakterie.

Pogryziony pies, u którego nie zdiagnozowano chorób odkleszczowych, może otrzymać maść do stosowania w miejscu wkłucia kleszcza, gdy wystąpiło podrażnienie skóry. Zawierać może ona antybiotyk, substancje przeciwzapalne i przeciwgrzybicze. Leczona bywa nimi także miejscowa grzybica u psa.