Jak wygląda glista psia? Zobacz, jak rozpoznać i leczyć psie glisty

Charakterystyka i cykl życia glisty psiej

Czym jest glista psia

Glista psia (Toxocara canis) jest robakiem obłym, pasożytem żyjącym w jelicie cienkim żywiciela – psa, ale i innych zwierząt drapieżnych. Glista jest gatunkiem rozdzielnopłciowym. Samiec ma od 9 do 13 cm długości i około 2 mm średnicy. Samica jest znacznie większa – jej długość wynosi nawet do 20 cm, a średnica 3 mm. Nieco mniejsze rozmiary ma glista kocia (toxocara cati).

Budowa anatomiczna glisty, mimo jej dość okazałych rozmiarów, jest dość słabo widoczna gołym okiem. Wyglądem przypomina makaron, co może budzić niemiłe skojarzenia, ale tak właśnie charakteryzują tego robaka osoby niezwiązane zawodowo z parazytologią i większość hodowców. Niektórzy mówią na glistę „glizda”, choć to całkowicie niepoprawne i raczej żartobliwe określenie, stosowane wobec wszystkich obleńców czy pierścienic (np. na dżdżownicę też mówi się popularnie „glizda”). Szacuje się, że około 60 proc. szczeniąt i 20 proc. psów dorosłych zakażonych jest glistnicą.

Glista jest najczęściej występującym u psa pasożytem. Oblicza się, że wraz z odchodami psów na świecie każdego dnia wydalanych jest do środowiska około 8,5 tryliona jaj glisty psiej. W Polsce stwierdza się obecność tego robaka w 10 – 50 proc. materiału (kału) badanego w laboratoriach, w zależności od środowiska. Najłatwiej psy zakażają się w parkach, na osiedlowych alejkach, trawnikach i przy wejściach do klatek schodowych. Dużymi źródłami zakażeń są również piaskownice.

Cykl rozwojowy glisty psiej

Dojrzałe glisty bytują w jelicie cienkim psa. Tam odbywa się zapłodnienie, samice składają jaja (do 200 tysięcy dziennie od jednej samicy), które następnie wydalane są wraz z odchodami na zewnątrz. Jaja te nie są inwazyjne, tzn. zarazić się można nimi nie natychmiast, a po upływie pewnego czasu. Przy odpowiedniej temperaturze, stopniu wilgotności i dostępie tlenu w ciągu 2 – 3 tygodni w jajach formują się larwy i od tej pory stają się one inwazyjne. Im temperatura jest niższa, tym proces ten trwa dłużej, niekiedy do kilku miesięcy. Jaja są stosunkowo odporne na warunki klimatyczne, zamierają w temperaturze poniżej -10 stopni i powyżej +45 stopni. Natomiast żywotność ich jest zdumiewająca – mogą przetrwać w glebie, zachowując zdolność do zakażania, nawet przez wiele lat. Mogą przedostać się do przewodu pokarmowego psa bezpośrednio (po polizaniu np. zakażonej trawy) lub pośrednio (po zjedzeniu tzw. żywiciela przypadkowego jak dżdżownica, mysz itp.).

Po przedostaniu się jaj inwazyjnych do przewodu pokarmowego psa dorosłego, pod wpływem enzymów trawiennych otoczki jaj ulegają rozpuszczeniu i larwy drogą krążeniową przedostają się do różnych narządów, gdzie ulegają otorbieniu (tzw. migracja somatyczna). Jeżeli jaja znalazły się w organizmie suki ciężarnej, to na uwolnienie się larw wpływają również hormony ciążowe. Larwy wówczas drogą krążeniową wędrują przez łożyska do organizmów płodów i osadzają się w ich wątrobach, skąd migrują do po narodzinach szczeniąt do dróg oddechowych, stamtąd zaś do gardła, a następnie zostają połknięte. Jest to tzw. zakażenie śródmaciczne. Z kolei, jeżeli dochodzi do zakażenia u suki karmiącej, wędrujące larwy mogą dostać się do gruczołów mlekowych i w rezultacie do organizmów ssących szczeniąt. To zakażenie nosi nazwę laktogennego. Ostatecznie larwy zawsze trafiają do jelita cienkiego, gdzie dojrzewają i przystępują do rozrodu. Podobny cykl rozwojowy ma glista kocia.

Jeżeli inwazyjne jaja glisty psiej dostaną się do organizmu człowieka, larwy uwalniają się z nich, przebijają się przez ściany jelita cienkiego do naczyń krwionośnych i tą drogą wędrują do różnych narządów wewnętrznych, w których się osadzają. Te, które dostaną się do wątroby, przeważnie giną na skutek działania enzymów wątrobowych. Pozostałe mogą trafić np. do nerek, płuc, serca, a niekiedy nawet do gałki ocznej, powodując różne, często nieswoiste objawy. Larwy odznaczają się wyjątkową żywotnością, mogą w organizmie u człowieka przeżyć dwa lata i dłużej. Natomiast nigdy glista zwierzęca (psia, kocia) nie przeobraża się do postaci dojrzałej ze względu na niesprzyjające warunki. Sprawdź także ten artykuł z poradami, jak wygląda owsik.

Toksokaroza – choroba pasożytnicza, objawy, leczenie

Jak można zarazić się toksokarozą, objawy choroby

Pies może zarazić się wieloma sposobami, wymienionymi wyżej. Przypomnijmy:

• Dorosły - zjadając trawę lub liżąc podłoże, na których znajdują się inwazyjne jaja glisty, larwy wędrują do różnych narządach i otorbiają się. U suk ciężarnych uwalniają się pod wpływem hormonów i wędrują do płodów poprzez krew łożyskową
• Dorosły – zjadając żywiciela pośredniego, który wcześniej zjadł jajo inwazyjne – larwy uwalniają się w jelicie cienkim i tam bytują
• W życiu płodowym – drogą łożyskową (zakażenie śródmaciczne)
• Po urodzeniu poprzez mleko matki (zakażenie laktogenne).

Natomiast zakażenie u człowieka może nastąpić głównie w wyniku:

• Zabawy dziecka w piaskownicy, w której znajdują się inwazyjne jaja glisty psiej, np. jeżeli pozostawił w niej odchody zakażony pies
• Jedzenia niemytych warzyw i owoców, na których mogą znajdować się jaja toxocara
• Kontaktu ludzi z zakażonymi zwierzętami
• W krajach, gdzie pies jest zwierzęciem rzeźnym (Chiny, Korea) – spożycie przez ludzi niedogotowanego lub niewysmażonego mięsa psa, zawierającego otorbione larwy glist.

Przy okazji należy obalić szkodliwy stereotyp, że pies może „dostać robaków od słodyczy”. W sklepach zoologicznych dostępne są słodycze specjalnie przeznaczone dla zwierząt domowych, w tym np. czekolada dla psa, a z pewnością nie zawierają one inwazyjnych jaj glisty!

Objawy, wskazujące na zakażenie glistami u psa, są następujące:

• kaszel
• biegunka lub zaparcia
• wymioty
• saneczkowanie, świąd odbytu
• wylizywanie okolic odbytu
• wychudzenie, zły wygląd szaty
• zaburzenia wzrostu i rozwoju (u szczeniąt)
• brak apetytu lub odwrotnie – nadmierny apetyt.

W przypadku małych szczeniąt glistnica jest groźna ze względu na niedostatecznie ukształtowany układ odpornościowy, a jeżeli inwazja robaków jest zmasowana, może dojść do zaczopowania jelita, co stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Dorosłe psy, obarczone przewlekłymi chorobami, psy stare i w okresie rekonwalescencji również gorzej znoszą zakażenie glistami. Psy zdrowe, które uległy zarażeniu, na ogół nie wykazują objawów, jedynie roznoszą glistnicę.

U człowieka objawy są bardzo różne i nietypowe, w zależności od masywności inwazji, narządu, w którym osadziły się larwy oraz od indywidualnych cech organizmu. Częściej objawy występują u dziecka niż u człowieka dorosłego. W pierwszym stadium, zwanym zespołem larwy wędrującej, może wystąpić reakcja zapalna i uczulenie na obecność larw, objawiające się kaszlem, katarem, dusznością, osłabieniem, brakiem apetytu czy wysypką Dopiero w drugim stadium, kiedy larwy osiągną narząd, w którym się umiejscowią, objawy stają się swoiste dla tego narządu:

• toksokaroza trzewna – jeżeli larwy znajdą się w narządach jamy brzusznej, nerkach, płucach lub sercu (biegunki, wymioty, zaparcia)
• toksokaroza oczna – przy zaatakowaniu gałki ocznej (zaburzenia widzenia)
• toksokaroza mózgowa – jeżeli larwy umiejscowiły się w mózgu (drgawki, problemy z koncentracją, mową itp.).

Niekiedy toksokaroza ma przebieg całkowicie bezobjawowy, wówczas nazywana jest utajnioną. Może zostać odkryta przypadkowo podczas badania krwi i wykazania obecności przeciwciał w surowicy. Chorego należy leczyć preparatami przeciwrobaczymi. Natomiast pacjenta z toksokarozą oczną powinien leczyć lekarz okulista. Stosuje się również leki przeciwrobacze, ale także kortykosteroidy, aby uniknąć nasilenia stanu zapalnego po rozpadzie larwy w siatkówce. Dzieciom podaje się te same leki, ale w ścisłej współpracy z lekarzem pediatrą.

Glista zwierzęca (psia, kocia) – profilaktyka

Człowiek może uchronić się przed zakażeniem toksokarozą przestrzegając następujących zasad:

• unikać bezpośredniego kontaktu z nieznanymi zwierzętami – psami i kotam
• nie pozwalać na takie kontakty dzieciom
• zachować jak najdalej idącą ostrożność w przypadku zabaw dzieci w nieznanych piaskownicach
• często wymieniać piasek w piaskownicach – dotyczy służb odpowiedzialnych za place zabaw, dyrekcji przedszkoli, ośrodków wypoczynkowych itp. obiektów
• sprzątać, pod rygorem odpowiedzialności administracyjnej, odchody po swoich psach
• nie spożywać niemytych warzyw i owoców, również leśnych i z własnego ogrodu
• przestrzegać higieny rąk przed jedzeniem, po wykonywaniu prac ogrodowych, zabawie ze zwierzętami domowymi.