Giardioza (Lamblioza) - opis, sposób zakażenia, leczenie, rokowania
Giardioza (lamblioza) to choroba pasożytnicza wywoływana przez pierwotniaka Giardia lamblia. Cysty giardia w kale wysiewane są do środowiska i powodują problem zarówno u zwierząt, jak i u człowieka.
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o zdrowiu zwierząt.
Z tego artykułu dowiesz się:
Czym jest Giardioza? Choroby zakaźne
Czynnik chorobotwórczy – Giardia lamblia
Czynnikiem, który wywołuje giardiozę, nie jest bakteria. Giardia lamblia (syn. G. duodenalis, G. intestinalis) to wiciowaty pierwotniak. Trafia on do organizmu żywieciela jako cysta i bytuje w obrębie jelita cienkiego. Jest to ważny patogen występujący u ludzi i zwierząt, który powoduje znaczącą zachorowalność i straty ekonomiczne.
Cykl życia pasożyta jest prosty i składa się z trofozoitów oraz cysty. Trofozoity aktywnie przyczepiają się do nabłonka jelita cienkiego. W przewodzie pokarmowym żywiciela przechodzą przemiany zależne od bodźców środowiskowych. Okres prepatentny wynosi zazwyczaj 3–10 dni, a wydalanie cyst może utrzymywać się przez kilka dni lub tygodni, choć często ma charakter cykliczny. Dzieje się tak szczególnie w przewlekłej fazie infekcji.
Cysta jest stadium zakaźnym i może przetrwać nawet kilkadziesiąt dni w środowisku. Przenoszenie pasożytów zachodzi drogą fekalno-ustną poprzez kontakt z zakażonym żywicielem lub skażone środowisko. Co ważne, cysty są zakaźne natychmiast po wydaleniu. Wysoka wilgotność sprzyja przetrwaniu cyst w środowisku, a przeludnienie ułatwia ich przenoszenie. W 1 gramie wydalanego kału może znajdować się nawet kilka milionów cyst.
U jakich gatunków występuje lamblioza?
Giardioza to choroba rozpowszechniona na całym świecie. Lamblie są bardzo częstą przyczyną biegunki u dzieci i dorosłych. Pasożyt może występować także u:
- bydła,
- kóz,
- owiec,
- psów,
- kotów oraz wielu innych gatunków zwierząt.
Biegunka pojawia się głównie u młodych zwierząt (w wieku 1–6 miesięcy). Pamiętaj, że czynniki takie, jak koronawirus (zarówno u psów, jak i kotów), bakteria E.coli lub parwowiroza powodują podobne objawy, dlatego zawsze konieczna jest diagnostyka różnicowa.
Objawy inwazji pasożytniczej u zwierząt i ludzi
U psa lub kota inwazja pasożytem Giardia Lamblia objawia się:
- spadkiem masy ciała,
- zmniejszone przyrosty u młodych osobników,
- wymiotami,
- przewlekłą biegunką,
- tłustszą konsystencją kału.
Kał jest miękki, blady i ma wyraźnie nieprzyjemny zapach. Biegunka powodowana przez pasożyta może zawierać śluz. Objawy pojawiają się głównie u młodych zwierząt (szczeniąt i kociąt).
Giardiozę u zwierząt domowych należy odróżnić od innych przyczyn nieprawidłowego przyswajania składników odżywczych:
- zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki,
- zespołu złego wchłaniania jelitowego,
- biegunek bakteryjnych,
- inwazji innych pasożytów.
U człowieka lamblie powodują podobne objawy jak te opisane u zwierząt. Należą do nich głównie biegunki oraz bóle brzucha. Szacuje się, że w rejonach świata, w których panują gorsze warunki sanitarne na chorobę narażonych jest nawet 30% ludzi. W Polsce odsetek zakażonych wynosi około 1% populacji. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o chorobach odzwierzęcych.
Polecane karmy weterynaryjne dla kotów
Diagnostyka i leczenie G.lamblia - choroby zakaźne
Badanie kału – czy to wystarczy?
Diagnostyka inwazji Giardia Lamblia polega na wykonaniu kilku badań:
- rozmazu kału,
- flotacji kału,
- testów wykrywających antygen giardia intestinalis.
Badanie kału polega na wykonaniu rozmazu, w którym czasami widoczne są ruchliwe trofozoity. Cysty giardia łatwiej znaleźć w bardziej zagęszczonym kale niż w stolcu biegunkowym. Wykorzystuje się do tego metodę flotacji. W identyfikacji pasożyta pomaga czasem barwienie preparatów przy użyciu jodu. Cysty giardia w kale pojawiają się jednak cyklicznie, co sprawia, że konieczne jest kilka badań, gdy lekarz weterynarii podejrzewa lambliozę.
Na rynku dostępne są także testy wykrywające antygen giardia intestinalis. Są to testy immunofluorescencyjne i test ELISA. Są to przydatne narzędziem diagnostyczne, szczególnie jeśli zostają połączone z badaniem flotacyjnym kału.
Jak wygląda leczenie psa, kota i człowieka?
Najważniejsze, by szybko wprowadzić celowane w pasożyta leczenie! U psów i kotów skuteczny jest fenbendazol (stosowany przez 5–10 dni) lub połączenie prazykwantelu, pyrantelu i febantelu przez 3 dni. Kolejną substancją czynną, którą można zastosować jest metronidazol. Ma on około 65% skuteczności w eliminacji pasożyta, ale może powodować skutki uboczne w postaci wymiotów.
Jeśli choroba utrzymuje się, a wydalanie cyst nadal występuje, można zastosować terapię skojarzoną i przedłużyć leczenie o kolejne 10 dni. W trakcie leczenia warto także wykąpać psa, by usunąć cysty znajdujące się na sierści.
Leczenie inwazji pasożytów u ludzi opiera się tymczasem najczęściej na metronidazolu. Jenorazowa kuracja przynosi efekt w około 80%. Około 14 dni po zakończeniu leczenia zalecane jest ponowne wykonanie badań kału w celu potwierdzenia skuteczności terapii. Nie zapominajmy także o zbadaniu wszystkich mieszkających z chorym osób! One też mogą przechodzić inwazję pasożytów, choć np. bezobjawowo.
Każdy problem zdrowotny, jak jaskra u psa, koci koronawirus lub podejrzenie obecności pasożytów konsultuj z lekarzem weterynarii. Nie lecz siebie ani zwierząt na własną rękę!