FIP u kota - objawy, przyczyny, badania, leczenie, rokowania

Zakaźne choroby kotów – co warto o nich wiedzieć?

Najważniejsze wirusowe choroby kotów to:

• FIP (wirusowe zapalenie otrzewnej),
• kocia białaczka,
• FIV (wirus niedoboru odporności).

W przypadku FIV oraz białaczki wirus przenoszony jest głównie przez ślinę, czyli podczas walk (pogryzień) lub pielęgnacji (wzajemnego wylizywania). Trochę inaczej wygląda kwestia rozwoju FIP. Chorobę powoduje bowiem mutacja kociego koronawirusa (FcoV), który w podstawowej formie wywołuje biegunki.  Wirus FcoV przenoszony jest głównie poprzez kontakt z kałem chorych kotów. Do zakażenia może dojść podczas używania np. wspólnych kuwet lub innych sprzętów.

FIP u kota – objawy i przebieg

Z jakimi objawami należy zgłosić się do lekarza weterynarii?

Objawy i przebieg FIP różnią się w zależności od zajęcia narządu. W trakcie choroby może dochodzić do uszkodzenia:

• wątroby,
• nerek,
• trzustki,
• OUN lub gałki ocznej.

Objawy są konsekwencją zapalenia naczyń i niewydolności narządowej. Koniecznie skonsultuj się z lekarzem weterynarii, gdy Twój kot:

• traci masę ciała,
• ma gorączkę,
• jest przygnębiony,
• nie ma apetytu,
• ma zaokrąglony brzuch.

Choroba zwykle ujawnia się od kilku tygodni do 2 lat po wystąpieniu mutacji. Uznaje się, że koty są na nią najbardziej narażone w ciągu pierwszych 6–18 miesięcy po zakażeniu koronawirusem (FcoV).

Dawniej wyróżniono trzy różne formy FIP:

• wysiękową („mokrą”),
• suchą (ziarniniakową),
• postać mieszaną.

Pierwsza postać charakteryzowała się zapaleniem otrzewnej i opłucnej oraz gromadzeniem się płynu w jamie brzusznej i klatce piersiowej. Forma sucha charakteryzowała się zmianami ziarniniakowymi w różnych narządach, które mogą obejmować oczy i OUN. Niestety takie rozróżnienie nie było i nie jest przydatne! W praktyce bowiem wysięk występuje zwykle w połączeniu z mniej lub bardziej nasilonymi ziarniniakowatymi zmianami w narządach.

Płyn w jamie brzusznej objawia się powiększeniem obrysu brzucha, a wysięk w klatce piersiowej może powodować:

• duszność,
• przyspieszenie oddechu,
• oddychanie przez usta lub zasinienie błon śluzowych.

Najczęstszymi zmianami w oczach kotów są zmiany w siatkówce. U kotów z FIP często występują także objawy neurologiczne. Zmiany w OUN są zwykle wieloogniskowe, ale  najczęstszym objawem jest ataksja, po której następuje oczopląs i drgawki. Chory kot może cierpieć na:

• brak koordynacji,
• drżenia,
• przeczulicę,
• zmiany zachowania.

Jeśli zajęte są nerwy czaszkowe, mogą występować objawy neurologiczne, takie jak deficyty wzroku i utrata niektórych odruchów. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także ten artykuł o najczęstszych chorobach u kotów.

Diagnostyka FIP u kota

Wiarygodna i szybka diagnoza FIP u kota jest niezwykle ważna, a jednocześnie bywa stosunkowo trudna. Badanie kliniczne obejmuje m.in. osłuchiwanie, które w przypadku obecności wysięku ujawnia przytłumione dźwięki serca. Dokładniej stan kota ocenić można dzięki EKG i echokardiografii. Płyn zlokalizowany w okolicy płuc powoduje wspomniane duszności, a radiogramy (RTG) mogą ujawnić niejednolite zagęszczenia w płucach. Kolejnym elementem może być badanie palpacyjne jamy brzusznej, które czasami ujawnia powiększone węzły chłonne i nieregularną budowę nerki.

Ważne jest jednak pobranie i analiza wysięku. Ma ono zwykle o wiele wyższą wartość diagnostyczną niż np. badania krwi. Płyn uzyskuje się zwykle poprzez aspirację pod kontrolą USG. „Woda” w brzuchu kota to tak naprawdę żółty wysięk o specyficznej lepkiej konsystencji.

U kotów, u których nie obserwuje się wysięku, trzeba wziąć pod uwagę objawy połączone z analizą kilku parametrów jak:

• liczbę białych krwinek – u kota z FIP powszechnie występuje limfopenia.
• wzrost całkowitego stężenia białka.

FIP u kota – czy istnieje skuteczne leczenie?

Leczenie wspomagające

Leczenie kotów FIP jest bardzo trudne i ogranicza się do przypadków, które pozytywnie zareagują na podane leki w ciągu pierwszych kilku dni. Rokowania w każdym przypadku są jednak złe. W jednym z badań, które objęło 43 chore koty, mediana przeżycia po rozpoznaniu choroby wyniosła jedynie 9 dni. Niektóre koty mogą jednak przeżyć nawet kilka miesięcy. Czynniki warunkujące rokowania to:

• liczba płytek krwi,
• liczba limfocytów,
• stężenie bilirubiny,
• ilość wysięku.

Niestety kot, który nie wykaże poprawy w ciągu 3-4 dni po rozpoczęciu leczenia, prawdopodobnie nie wykaże jej wcale, dlatego zdarza się, że konieczne jest rozważenie eutanazji.

Lekarze weterynarii zawsze starają się jednak poprawić stan kota oraz spowolnić rozwój niekorzystnych zmian. Leczenie wspomagające ma na celu m.in. zahamowanie nadmiernej reakcji immunologicznej. Koty leczone kortykosteroidami wykazują czasami poprawę nawet przez kilka miesięcy. Koty z dużymi wysiękami odnoszą czasami korzyści z usuwania płynu oraz podania deksametazonu do jamy brzusznej lub klatki piersiowej. Zwierzęta z FIP powinny otrzymać także odpowiednią dawkę płynów i wsparcie żywieniowe.