Bruceloza - objawy, źródło zakażenia, przebieg choroby, leczenie

Co to jest bruceloza?

Czynniki chorobotwórczy

Bruceloza to choroba występująca głównie u zwierząt gospodarskich, szczególnie u bydła! Wywoływana jest przez bakterie z grupy Brucella. Obecnie wyróżnia się sześć głównych „gatunków”:

• B. abortus (bydło),
• B. suis (świnie),
• B. melitensis (kozy i owce),
• B. neotomae,
• B. ovis (owce),
• B. canis (psy).

Istnieją także szczepy bakterii, które zostały wyizolowane od ssaków morskich. Zróżnicowanie tych wariantów ma znaczenie praktyczne, ponieważ epidemiologia i, w mniejszym stopniu, nasilenie choroby u ludzi, zależy od rodzaju organizmu i jego źródła.

Jak przenosi się choroba?

Bruceloza bywa określana także jako „gorączka falująca” lub „gorączka śródziemnomorska”. Infekcja przenoszona jest przez bezpośredni lub pośredni kontakt z zakażonymi zwierzętami lub pochodzącymi od nich produktami. Jak można zakazić się brucelozą?

1. Przez zjedzenie niedogotowanego mięsa lub spożywanie niepasteryzowanych produktów mlecznych - najczęstszym sposobem zarażenia bakteriami jest spożycie surowych produktów mlecznych.
2. Przez wdychanie bakterii wywołujących brucelozę - ryzyko jest największe u osób pracujących w laboratoriach, które przeprowadzają badania z użyciem bakterii.
3. Przez rany skóry oraz błony śluzowe – taka droga transmisji stanowi problem dla ludzi, którzy mają bliski kontakt ze zwierzętami lub ich wydalinami (np. podczas porodu). Mowa m.in. o pracownikach rzeźni, pracownikach zakładów mięsnych, weterynarzach oraz technikach weterynarii.

Choroba może wystąpić u ludzi w każdym wieku bez względu na płeć. Wiele krajów poczyniono już duże postępy w zwalczaniu brucelozy, ale nadal istnieją regiony, w których choroba utrzymuje się u zwierząt domowych, a bakterie przenoszą się na ludzi.

Na światowym forum dyskutowane są metody profilaktyki. Obecnie za najlepsze rozwiązanie uznaje się stosowanie ochrony poprzez:

• gumowe rękawiczki,
• okulary ochronne,
• fartuchy.

Takie przygotowanie zapewnia, że bakterie nie dostają się do oczu ani na rany lub otarcia skóry!

Kontrolowanie i zwalczanie brucelozy u bydła

Najważniejsze fakty o brucelozie w Polsce

W Polsce obowiązuje Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie zwalczania brucelozy. Przepisy dotyczą takich gatunków, jak:

• bydło,
• świnie,
• owce i kozy.

Niedopuszczalne jest leczenie zwierząt z brucelozą ani wykonywanie szczepień! Zwalczanie choroby obejmuje natomiast:

• wyznaczenie ogniska choroby,
• zabicie chorych zwierząt,
• odosobnienie zwierząt podejrzanych o chorobę,
• usunięcie oraz unieszkodliwienie poronionych płodów oraz martwo urodzonych zwierząt,
• usunięcie i odkażenie ściółki, słomy oraz różnych sprzętów.

W miejscu wystąpienia choroby zakazuje się używania pastwisk, na których wypasały się chore zwierzęta przez okres 60 dni oraz przemieszczania zwierząt.

Oznaki brucelozy, tak samo jak objawy wścieklizny u kota nie wystarczą do postawienia 100% diagnozy. Urzędowi lekarze weterynarii stosują zatem kilka metod badań, które opisane zostały w rozporządzeniu dotyczącym zwalczania choroby. W celach diagnostycznych wykorzystać można:

1. Krew pobieraną od zwierząt, z wyjątkiem samic ciężarnych, u których poród powinien nastąpić w terminie 2 tygodni lub u których poród nastąpił w terminie do 2 tygodni. Krew w przypadku samic, które poroniły, do badań serologicznych pobiera się, w terminie od 12 do 20 dni po poronieniu.
2. Mleko do badań serologicznych pobiera się mleko od krów w okresie laktacji. Do tego rodzaju testów nie pobiera się jednak mleka z ćwiartek wymienia wykazujących zmiany zapalne ani od krów, u których poród nastąpił w okresie 5-7 dni od dnia pobrania próbki.
3. Mleko do badań bakteriologicznych - do badań bakteriologicznych w sposób jałowy pobiera się mleko w końcowej fazie udoju - z każdej ćwiartki wymienia do oddzielnej probówki lub z ćwiartek wymienia wykazujących zmiany chorobowe.
4. Wymazy z pochwy, szyjki macicy lub macicy, które pobiera się jałowym wacikiem i przewozi się w jałowych probówkach.

Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także ten artykuł o groźnych chorobach, którymi można się zarazić od kota.

Objawy brucelozy u zwierząt gospodarskich

Uszkodzenie więzadeł krzyżowych stawu kolanowego ma wyraźne i natychmiastowe objawy, inaczej jest jednak w przypadku infekcji bakteryjnej. Bruceloza występująca u bydła jest poważną chorobą, która wciąż ma duże znaczenie dla zdrowia publicznego oraz prowadzenia hodowli zwierząt, ale jej objawy są mniej oczywiste. Infekcja powoduje bowiem:

• zmniejszoną produkcję mleka,
• utratę masy ciała,
• poronienia,
• obniżenie płodności,
• infekcje macicy,
• bezpłodność,
• kulawizny.

Najbardziej charakterystycznym symptomem brucelozy są ronienia występujące u ciężarnych samic oraz narodziny słabych lub martwych cieląt. Poronienia najczęściej mają miejsce między piątym a siódmym miesiącem ciąży. Co ważne cielęta urodzone przez zakażone krowy mogą mieć infekcję utajoną.