Bruceloza - objawy, źródło zakażenia, przebieg choroby, leczenie
Bruceloza to choroba zakaźna wywoływana przez bakterie. Najczęściej pojawia się u zwierząt gospodarskich, ale możliwa jest także u człowieka. W naszym kraju wykonywane jest regularne badanie krwi u bydła należące do programu zwalczania tej choroby! Przeczytaj artykuł, by poznać wszystkie szczegóły związane z przebiegiem oraz leczeniem brucelozy!
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o zdrowiu zwierząt.
Z tego artykułu dowiesz się:
Co to jest bruceloza?
Czynniki chorobotwórczy
Bruceloza to choroba występująca głównie u zwierząt gospodarskich, szczególnie u bydła! Wywoływana jest przez bakterie z grupy Brucella. Obecnie wyróżnia się sześć głównych „gatunków”:
- B. abortus (bydło),
- B. suis (świnie),
- B. melitensis (kozy i owce),
- B. neotomae,
- B. ovis (owce),
- B. canis (psy).
Istnieją także szczepy bakterii, które zostały wyizolowane od ssaków morskich. Zróżnicowanie tych wariantów ma znaczenie praktyczne, ponieważ epidemiologia i, w mniejszym stopniu, nasilenie choroby u ludzi, zależy od rodzaju organizmu i jego źródła.
Jak przenosi się choroba?
Bruceloza bywa określana także jako „gorączka falująca” lub „gorączka śródziemnomorska”. Infekcja przenoszona jest przez bezpośredni lub pośredni kontakt z zakażonymi zwierzętami lub pochodzącymi od nich produktami. Jak można zakazić się brucelozą?
- Przez zjedzenie niedogotowanego mięsa lub spożywanie niepasteryzowanych produktów mlecznych - najczęstszym sposobem zarażenia bakteriami jest spożycie surowych produktów mlecznych.
- Przez wdychanie bakterii wywołujących brucelozę - ryzyko jest największe u osób pracujących w laboratoriach, które przeprowadzają badania z użyciem bakterii.
- Przez rany skóry oraz błony śluzowe – taka droga transmisji stanowi problem dla ludzi, którzy mają bliski kontakt ze zwierzętami lub ich wydalinami (np. podczas porodu). Mowa m.in. o pracownikach rzeźni, pracownikach zakładów mięsnych, weterynarzach oraz technikach weterynarii.
Choroba może wystąpić u ludzi w każdym wieku bez względu na płeć. Wiele krajów poczyniono już duże postępy w zwalczaniu brucelozy, ale nadal istnieją regiony, w których choroba utrzymuje się u zwierząt domowych, a bakterie przenoszą się na ludzi.
Na światowym forum dyskutowane są metody profilaktyki. Obecnie za najlepsze rozwiązanie uznaje się stosowanie ochrony poprzez:
- gumowe rękawiczki,
- okulary ochronne,
- fartuchy.
Takie przygotowanie zapewnia, że bakterie nie dostają się do oczu ani na rany lub otarcia skóry!
Kontrolowanie i zwalczanie brucelozy u bydła
Najważniejsze fakty o brucelozie w Polsce
W Polsce obowiązuje Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie zwalczania brucelozy. Przepisy dotyczą takich gatunków, jak:
- bydło,
- świnie,
- owce i kozy.
Niedopuszczalne jest leczenie zwierząt z brucelozą ani wykonywanie szczepień! Zwalczanie choroby obejmuje natomiast:
- wyznaczenie ogniska choroby,
- zabicie chorych zwierząt,
- odosobnienie zwierząt podejrzanych o chorobę,
- usunięcie oraz unieszkodliwienie poronionych płodów oraz martwo urodzonych zwierząt,
- usunięcie i odkażenie ściółki, słomy oraz różnych sprzętów.
Polecane karmy weterynaryjne dla kotów
W miejscu wystąpienia choroby zakazuje się używania pastwisk, na których wypasały się chore zwierzęta przez okres 60 dni oraz przemieszczania zwierząt.
Oznaki brucelozy, tak samo jak objawy wścieklizny u kota nie wystarczą do postawienia 100% diagnozy. Urzędowi lekarze weterynarii stosują zatem kilka metod badań, które opisane zostały w rozporządzeniu dotyczącym zwalczania choroby. W celach diagnostycznych wykorzystać można:
- Krew pobieraną od zwierząt, z wyjątkiem samic ciężarnych, u których poród powinien nastąpić w terminie 2 tygodni lub u których poród nastąpił w terminie do 2 tygodni. Krew w przypadku samic, które poroniły, do badań serologicznych pobiera się, w terminie od 12 do 20 dni po poronieniu.
- Mleko do badań serologicznych pobiera się mleko od krów w okresie laktacji. Do tego rodzaju testów nie pobiera się jednak mleka z ćwiartek wymienia wykazujących zmiany zapalne ani od krów, u których poród nastąpił w okresie 5-7 dni od dnia pobrania próbki.
- Mleko do badań bakteriologicznych - do badań bakteriologicznych w sposób jałowy pobiera się mleko w końcowej fazie udoju - z każdej ćwiartki wymienia do oddzielnej probówki lub z ćwiartek wymienia wykazujących zmiany chorobowe.
- Wymazy z pochwy, szyjki macicy lub macicy, które pobiera się jałowym wacikiem i przewozi się w jałowych probówkach.
Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także ten artykuł o groźnych chorobach, którymi można się zarazić od kota.
Objawy brucelozy u zwierząt gospodarskich
Uszkodzenie więzadeł krzyżowych stawu kolanowego ma wyraźne i natychmiastowe objawy, inaczej jest jednak w przypadku infekcji bakteryjnej. Bruceloza występująca u bydła jest poważną chorobą, która wciąż ma duże znaczenie dla zdrowia publicznego oraz prowadzenia hodowli zwierząt, ale jej objawy są mniej oczywiste. Infekcja powoduje bowiem:
- zmniejszoną produkcję mleka,
- utratę masy ciała,
- poronienia,
- obniżenie płodności,
- infekcje macicy,
- bezpłodność,
- kulawizny.
Najbardziej charakterystycznym symptomem brucelozy są ronienia występujące u ciężarnych samic oraz narodziny słabych lub martwych cieląt. Poronienia najczęściej mają miejsce między piątym a siódmym miesiącem ciąży. Co ważne cielęta urodzone przez zakażone krowy mogą mieć infekcję utajoną.
Objawy i diagnostyka u ludzi
Obraz kliniczny nie jest specyficzny ani u zwierząt, ani u ludzi. Bruceloza może być ostra, podostra lub przewlekła. Choroba przebiega z:
- gorączką,
- złym samopoczuciem,
- anoreksją.
W badaniach widoczne bywa powiększenie:
- wątroby,
- śledziony,
- węzłów chłonnych.
Po fazie ostrej może rozwinąć się postać przewlekła lub pojawić się niespecyficzny zespół przypominający „syndrom chronicznego zmęczenia”.
Diagnoza może zostać potwierdzona za pomocą badań laboratoryjnych. Pierwszym z nich jest badanie krwi, a następne w kolejce są testy z innych płynów ustrojowych. We krwi wykryć można przeciwciała przeciwko bakteriom brucelozy.
Po postawieniu diagnozy lekarz wprowadza terapię opartą na antybiotykach. W zależności od czasu leczenia i przebiegu choroby powrót do zdrowia zajmuje od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy. Śmierć z powodu brucelozy jest rzadka i występuje w około 2% przypadków.
Mimo, że dostępne jest skuteczne leczenie człowieka, idealnym rozwiązaniem jest zapobieganie, poprzez kontrolę zakażenia zwierząt i poprzez wdrożenie środków higieny u osobników i poziom zdrowia publicznego.
W przypadku zwierząt domowych problemem jest niewydolność nerek u kota, FIE lub uszkodzenie więzadeł krzyżowych stawu kolanowego u psa! U zwierząt gospodarskich wciąż kontrolować trzeba choroby bakteryjne oraz wirusowe, które potrafią rozprzestrzeniać się w bardzo szybkim tempie i stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka.