Ryby głębinowe - gatunki, występowanie, opis, zdjęcia

Tajemnice otchłani

Nazwy tak dziwne, jak zdjęcia

Piękne rafy, błękitna woda i kolorowe ryby najczęściej kojarzą nam się z morzem lub oceanem. Jednak większość tych zbiorników wygląda zgoła inaczej. Na dnie jest sam piasek, a od czasu do czasu przemknie jakieś nieprzyjemne stworzenie. Najdziwniejsze jest to, że przykładowe ryby z lampką na czole wcale nie żyją tak głęboko, jak te mniej straszne wyglądające jak czarna ryba węgorek, czy trzciniak.

Największe głębiny wodne nie bez przyczyny nazywają się hadal. Temperatura wynosi tam około 1⁰C, a ciśnienie jest gigantyczne. Można powiedzieć, że na ryby głębinowe, które żyją na dnie oceanu, naciska masa wody, która jest nad nimi. A to aż 8 km wgłąb!

To strefa, która jest od 6000 do 11000 metrów poniżej poziomu morza. Na temat tego miejsca od zawsze krążyły niestworzone legendy, począwszy od krakenów, skończywszy na gigantycznych płaszczkach, pradawnych gadach i przerażających wężach. Prawda okazuje się odrobinę inna, chociaż wielkość 20-metrowej kałamarnicy może przypominać krakena, a wstęgor królewski dorastający do prawie metra to taki wąż wodny, ale nie o nich mowa.

Nie chodzi jednak o zwierzęta największe, ale te najgłębiej żyjące, a kałamarnica to bagatelna głębokość 1200 m. A już poniżej 1000 metrów pod poziomem morza nie dociera światło! Od tego miejsca mamy jeszcze 7000 metrów ciemności, żeby dotrzeć do najgłębiej żyjących ryb.

Świecące ryby z lampą na czole

Duża część popularnych ryb głębinowych występuje zdecydowanie wyżej, niż można się spodziewać. Mimo że ryby z lampką na czole zyskały sławę, to bardziej ze względu na nazwy i zdjęcia, a mniej duże głębokości, na których miałyby występować. Te straszne i najdziwniejsze zawsze budzą większe zainteresowanie niż 10 cm przecinki wyglądające jak ślepa ryba węgorek czy trzciniak.

Melanocetus johnsonii, czyli popularna ryba ze światełkiem, zamieszkuje głębokości do 4500 metrów (1)! Zyskał sławę głównie ze względu na dość upiorny wygląd, a mniej ze względu na faktycznie dużą głębokość. Dorasta co prawda do 18 cm, ale z to ma dość obszerny brzuch, który wiele pomieści!

Sławna rybka z przezroczystą głową, czyli Opisthoproctus soleatus pływa trochę wyżej, bo na głębokości zaledwie 800m (2). Jednak inny, mniej popularny przedstawiciel jej rodziny – Monacoa grimaldii z przezroczystym brzuchem - może zapuszczać się nawet na głębokość 4700 m (3). Skoro te ryby głębinowe świecą, to najlepszy dowód na to, że jesteśmy w strefie całkowitej ciemności.

Tam doskonale czuje się połykacz, czyli Eurypharynx pelecanoides. To ryba głębinowa, która praktycznie składa się z paszczy. Za nią znajduje się workowaty brzuch, który faktycznie przypomina dziób pelikana. Eurypharynx pelecanoides są dość spore i mogą dorastać do 100 cm. Na końcu ogona mają świecące czerwone kropki mogące służyć za wabik potencjalnych ofiar. To przykładowe ryby bardziej z lampą wsteczną lub pozycyjną. Połykacze żyją głębiej, bo zapuszczają się nawet na głębokość 7600m (4).

Witamy w hadalu

Ryby z lampą i bez

Prawdziwi mistrzowie przetrwania zapuszczają się na głębokości poniżej 8000 metrów! Mimo tego, że mamy coraz więcej informacji na temat życia ryb głębinowych, to te osobniki nadal pozostają w dużej mierze tajemnicą ze względu na skromne możliwości opisu.

Poromitra curilensis to ryba głębinowa odnośnie której wiadomo głównie to, że istnieje. Była wyłowiona siecią na głębokości 8000 metrów (5), w Oceanie Spokojnym. Oprócz paru mocno poturbowanych sztuk nie dysponujemy informacjami szczegółowymi na temat ich życia, czy zachowania w środowisku. Występuje w okolicy Wysp Kurylskich i Alaski (6). Gatunki takie jak ten wyławiane są jako pojedyncze osobniki.

Diaphus splendidus to ryba głębinowa ze światełkiem w bardziej klasycznym ujęciu, bo należy do rodziny świetlikowatych. Dorasta do zaledwie 9 cm. Występuje w Oceanie Indyjski, Atlantyckim i Spokojnym. Rekordowo zapuszczały się na głębokość 8000 metrów, ale bardzo okrojone informacje o ich życiu dają przykład temu, jak trudno bada się stworzenia z tak głębokiej wody(7).

Ryby ślimacze z nazwy

Pseudoliparis swirei to pierwszy gatunek ryby, który został nagrany na tak dużej głębokości, jak 8076 metrów. Może zapuszczać się też głębiej do 8143 metrów a jej możliwość wytrzymania tak ogromnego ciśnienia ma żródło w budowie ciała. Nie na darmo jest nazywana „ślimaczą rybą”, bo nie dość, że jest „galaretowata”, to jeszcze jest praktycznie przezroczysta. Generalnie, jak już robić jej zdjęcia, to raczej pod wodą.

Wygląda bowiem o wiele lepiej pływając w wodzie niż wyłowiona. To dość spora ryba, bo osiąga 22 cm. Znaleziono ją w Rowie Mariańskim i zbadano wyłowione osobniki. Także jest parę doniesień o młodych, a zostały sfilmowane, gdy polowały na obunogi, czyli skorupiaki(8).

Etheral snailfish to ryba, która nie istnieje w naukowym tego słowa znaczeniu. Tak rzeczywiście to jest bardzo realna. Została bowiem sfilmowana na głębokości 8178 metrów. To całkiem ładna biała rybka, która ma długie płetwy piersiowe wyglądające jak skrzydła. Także od strony spodniej ma czułkowate płetwy. Jest biała i całkiem ładna.

Z racji, że została wyłącznie sfilmowana, lecz nie udało się jej wyciągnąć na powierzchnię, nie jest uznawana naukowo i ma tylko roboczą nazwę „Eteryczna ślimako – ryba”. To obrazuje, jak trudne jest badanie tak dużych głębokości. Wydawałoby się, że problem ze zdobyciem osobnika zwierzęcia do identyfikacji należy do przeszłości, ale to nadal temat otwarty w hadalnych głębinach(9). Trudno tam zidentyfikować rodzaje, a co dopiero gatunki. A może zainteresuje cię także ten artykuł na temat występowania latimerii?

Najgłębsze tajemnice oceanu

Echiodon neotes to kolejna tajemnicza ryba, którą udało się złowić na głębokości 8300 metrów, ale informacje na temat jej życia są bardzo skąpe. Wygląda jak paszcza z ogonkiem i dorasta do 23 cm. Występuje w Rowie Kermadec w Oceanie Spokojnym (10).

Abyssobrotula galatheae to ryba, której szukamy. Zanotowana na głębokości 8370 metrów w Rowie Portorykańskim, jest najgłębiej występującą rybą. Podobnie jak w przypadku pozostałych ryb hadalnych, informacje o jej życiu są bardzo skromne. Wiadomo, że żywi się stworzeniami przydennymi (11). Co ciekawe, ta ryba podobnie jak wiele innych ryb głębinowych ma oczy! Pomimo absolutnej ciemności może to świadczyć o szerokim stosowaniu i znaczeniu bioluminescencji u tych ryb.

Aktualnie uważa się tę rybę, za rekordzistkę, lecz nie wiadomo jeszcze, czy nie zostanie zdetronizowana, ponieważ dysponujemy tylko osobnikami odłowionymi w sieciach. Istnieją poważne argumenty ku temu, żeby przyjąć, że głębokość 8200 metrów jest największą możliwą do zamieszkania przez ryby.

Naturalna bariera zanurzenia

Niewdzięczne ryby głębinowe

Może dziwić fakt, że ryby głębinowe ze strefy hadalnej są mało zbadane. Przecież wszyscy jesteśmy ciekawi, co tam żyje i jak. Niestety wyprawy na duże głębokości są bardzo drogie. Ktoś musi je sponsorować, a szansa na dokonanie „chwytliwego” odkrycia jest bardzo mała. Stopniowo coraz lepiej poznawane są gatunki żyjące na głębokościach pięciu i sześciu tysięcy metrów.

Może z postępem technicznym także bezzałogowe ekspedycje w najgłębsze miejsca Ziemi staną się bardziej popularne. Korzyści materialne z odkrycia ryb głębinowych są stosunkowo małe, więc zachęca do poszukiwań wyłącznie potrzeba poznania.

Inną sprawą jest to, że ryby głębinowe są wyjątkowo niewdzięcznym obiektem poszukiwań. Raczej zależy im na unikaniu nieznanych sytuacji niż wychodzeniu im naprzeciw. Skutecznie zwiewają przed sieciami, bo gdy zbliża się do nich coś na takiej głębokości, to robi tyle hałasu, że wiedzą o tym bardzo wcześnie.