Ryba welon - gatunki, wymagania, pielęgnacja, porady praktyczne
Złota rybka to jedna z najbardziej popularnych i najmniej rozumianych ryb akwariowych. Gdyby te stworzenia miały głos, na pewno opowiedziałyby niejedną dramatyczną historię. Są jednak sposoby, żeby się z nimi dogadać.
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o karpiowatych.
Ryba welon w akwarium
Zróbmy welonkowy eksperyment. Spróbujmy wyobrazić sobie rybę i narysujmy ją. Jakąkolwiek, pierwszy kształt, który przychodzi nam do głowy. Ta ryba będzie zapewne długa, smukła, z dłuższym lub krótszym ogonem.
Nic w tym odkrywczego. Tak właśnie wygląda rybka. Teraz porównajmy nasz rysunek z welonkami:
Możecie wierzyć lub nie, ale jedna i druga ryba są tej samej wielkości. Proporcja długości ciała wynosi 1:1 - pominąwszy płetwy, które w tym przypadku nas nie interesują.
Tylko na podstawie obrazka porównującego kształt ryby, zobaczymy, na czym polega problem z utrzymaniem welonów i w czym tkwi sedno ich wyjątkowości, spośród wielu innych ryb akwariowych. Gdybyśmy ten sam obrazek przedstawili w kontekście szerokości ryby, różnica jest jeszcze bardziej jaskrawa.
Brudna ryba
Różnica w wyglądzie pomiędzy welonem a innymi gatunkami ryb akwariowych, polega na tym, że jest wersją skróconą karasia. Tylko formy ozdobne mają aż tak rozdęte brzuchy i szerokie głowy. Danio można porównać do geparda, a welonka do krowy. Ma to związek z dietą. Długość ryby nie ma tak dużego znaczenia, jak waga. To właśnie od wagi zależy ilość wydalanego moczu.
Idźmy trochę dalej w porównaniu welonka do krówki na polu. Ona je trawę i wydala niestrawione resztki. Kiedy będzie odpowiednio duża powierzchnia, krówka będzie miała co jeść i przez wydalanie nawozu spowoduje wzrost nowych roślin. Jeżeli pole będzie malutkie, krowa umrze, bo szybko zanieczyści miejsce, na którym żyje, a nowe rośliny nie zdążą urosnąć.
W akwarium dzieje się to bardzo podobnie. Różnica polega tylko na tym, że mamy w zbiorniku pomocnika, którym jest filtr. Rozłożenie odpadów trwa, wszyscy o tym wiemy. W wodzie przebiega szybciej, niż na lądzie (rozpuszcza się szybciej), ale nie znika.
Środowisko dla welonka
Wszystkie nieczystości muszą być zmienione na nawóz dla roślin. Robią to bakterie, które żyją w filtrze w akwarium. Dlatego jest tak ważny. Musi być cały czas włączony, bo ta ekipa, która zjada nieczystości, potrzebuje przepływu wody, inaczej umrze.
W wodzie jest trochę inaczej niż na polu. Wszystko, co krówka wydali leży na ziemi, a ona nie ma z tym za bardzo kontaktu. Wyobraźmy sobie, że zamykamy ją w pomieszczeniu i wszystko, co wydali, zamieniamy w gaz. Nie widać go, ale jest. Pachnie, ma te same właściwości.
Kiedy musi go wdychać, odechce jej się jedzenia, będzie miała problemy z oddychaniem, stanie się powolna, straci zainteresowanie otoczeniem i jej zdrowie znacznie się pogorszy. Tak właśnie jest z rybami. Dlatego czysta woda – szczególnie w akwarium z welonkami - jest najważniejsza.
Welonek w kuli
Wymagania welonów a temperatura wody
Ryba welon powinna mieć akwarium o długości co najmniej 80 cm (wiele zależy od odmiany welonka). Najważniejszy jest filtr, a górna granica jego wydajności praktycznie nie istnieje. Jeżeli mamy problem z za dużym przepływem wody, powiększmy dziurki w deszczowni lub zamontujmy na deszczowni gruboziarnistą gąbkę (którą oczywiście trzeba co tydzień czyścić).
Temperatura nie ma większego znaczenia. Im wyższa, tym bardziej ryby będą zanieczyszczały wodę. Im cieplej, tym bardziej są aktywne i jedzą więcej. Przy welonkach lepiej kupić test na NO3 niż grzałkę. Jeżeli nie ma znacznych zmian w temperaturze wody na dobę, dogrzewanie jest niepotrzebne.
Trzymanie welona w kuli nie ma większego sensu, bo trzeba w niej tak często wylewać wodę, że mija się to z celem. Poza tym filtry w kulach nie dadzą rady przetworzyć tak dużej ilości moczu, jakie wydala welon w temperaturze 24 stopni. Sprawdź także ten artykuł z poradami, jakie rybki do kuli wybrać.
Inne ryby z welonkami
Ta ryba akwariowa podpływa w górę i domaga się jedzenia, ale powinna dostawać pokarm, który szybko opada, a ona żuje go dość długo. Warzywne granulki, pellety i inne podobne karmy będą doskonałe. Takie karmienie zmniejszy ryzyko gromadzenia gazów w jelitach ryby.
Ryba welon jest bardzo specyficzna, bo tak długo nie żyła w naturze, że zachowuje się inaczej, niż pozostałe ryby akwariowe. Jest powolna, niezdarna i – podobnie jak nasza porównawcza krówka – cały czas szuka czegoś na podłożu. To ryby, które lubią pływać w grupach, więc jeżeli już welonek, to nie sam, a z ekipą. Tym bardziej że nie ma agresji między samcami wewnątrz gatunku.
Przecież glonojady też tak mają, a można je trzymać z innymi rybami. Tak, ale glonojady mają inne sposoby unikania drapieżników i konkurentów. Welony są zupełnie bezradne wobec innych ryb, bo nie widziały drapieżnika od tysiąca lat.
Hodowla i rozmnażanie welonów
Zanim hodowla welona ruszy z miejsca, należy przedtem zobaczyć, czy mamy samca, czy samicę. Można je poznać w różny sposób. Samice podczas okresu lęgowego mają małą brodawkę przy odbycie, która wygląda jak przezroczysty bąbelek. Samce dostają guzki na głowie i płetwach piersiowych. Najlepiej dobrać ryby w proporcjach 1 samica na 3 samce.
Żeby odpowiednio stymulować rozmnażanie, ryby powinny dostawać karmę z większą ilością białka. Najlepiej gotową pomieszaną z żywą. Jako żywa może być stosowana larwa wodzienia, dafnia, artemia (osączona ze słonej wody). Akwarium powinno być wypełnione roślinami takimi jak rogatek, żeby przykleiła się od nich ikra.
Mała ryba welon po wykluciu się powinna jeść zooplankton. Następnie oczlik, dafnia zmieszana z karmą gotową odpowiedniej granulacji. Takie zestawienie zapewni optymalny wzrost z dostarczeniem wszystkich składników odżywczych. Jak w przypadku większości ryb, rozmnażanie nie jest trudne, ale skuteczna hodowla rozbija się o wykarmienie potomstwa.
Polecane akwaria i akcesoria - ceny internetowe!
Różne welonki i ich wymagania
Rodzaje złotej rybki
Ryba welon występuje w różnych odmianach. Jedne są bardziej „udziwnione”, inne mniej. Jedną z najstarszych jest „kometka”, czyli welonek z długim ogonem w kształcie strzały. Wszystkie welonki mogą być zróżnicowane pod kątem wielkości docelowej. Forma wyjściowa welonka osiąga 50 cm, przy krótkich płetwach. To całkiem spora ryba akwariowa.
Odmiany utrzymywane w akwariach są mniejsze, ale trudno przewidzieć o ile. Najczęściej ranchu, pyzatki czy pompomy nie przekraczają 15 cm. Największe są ryby o dłuższym ciele i krótkich płetwach. Te odmiany nadają się bardziej do oczek i stawów niż akwariów.
Zawsze, gdy kupujemy welonka, należy liczyć się z tym, że nie tylko urośnie duży, ale też może żyć bardzo długo. Podobnie jak u karpi ogromne znaczenie ma tu jakość wody i temperatura. Oczywiście akwariowe złote rybki nie powinny być trzymane w wodzie poniżej 10 stopni. Mimo że welon to złota rybka, aktualnie rzadko zdarza się odmiana właśnie w złotym kolorze. Najczęściej bywa pomarańczowa lub w kolorowe ciapki.
Teleskopy i inne welonki
Teleskopy to rodzaje welonków z wyłupiastymi oczami. Mają okazałe płetwy, ale nie tak długie, jak u kometki. Inne gatunki ryb akwariowych są dla nich niebezpieczne. Mogą bowiem skubać ich oczy, a teleskopy nie mają jak się obronić. Trzeba także delikatnie wyjmować je z akwarium i najlepiej nie dotykać siatką lub odmulaczem przy czyszczeniu zbiornika. Są jednymi z większych złotych rybek (10-20 cm). Cena to około 10 zł. Warianty kolorystyczne są bardzo różne. Ryba może być złota, pomarańczowa, w ciapki lub czarna.
Pyzatek jest jeszcze bardziej delikatny niż teleskop. Ma pod oczami worki, które mogą dorosnąć do całkiem sporej wielkości. Także dla pyzatków inne gatunki ryb akwariowych są niebezpieczne, nawet standardowe welonki. Te worki na tyle utrudniają im pływanie i jedzenie, że nie zdążą przed jakąkolwiek inną rybą. Pyzatek rzadko występuje w handlu, bo jest trudny w utrzymaniu, zatem cena może być wyższa. Najczęściej jest spotkana odmiana pomarańczowa, może przechodzić w kolor żółty, ale czysto złota jest rzadko spotykana.
Orandy to odmiany, które często pojawiają się u nas jako „czerwony kapturek”. Nazwa pochodzi od tego, że rybka jest w przeważającej części biała, tylko ma czerwoną narośl na czole. Przeważnie nie schodzi ona pod oczy i za głowę. Rodzaje oranda są stosunkowo duże, bo mogą osiągać nawet 30 cm. Cena nie przekracza 10 zł. Chyba że to ryba akwariowa zgodna ze wzorcem rasy.
Ranchu to odmiana krótka, bez płetwy grzbietowej, wygięta w łuk. Mało popularna w Polsce. Podobnie, jak pompom, który ma dwa narośle na przedniej części głowy. Wymagania wszystkich odmian są praktycznie takie same. Przy wielkości akwarium z welonkami należy uwzględnić docelowe rozmiary ryby.
Rozmowa z welonkiem w kuli
Osławiony temat trzymania welonków w zimnej wodzie jest zdecydowanie wyolbrzymiony. Chodzi o to, że temperatura wody reguluje aktywność naszej złotej rybki. Przy 15⁰C je mniej, wydala mniej, a nawet wolniej pływa. Natomiast wyższa temperatura wody (do 30⁰C) zmusza do bardzo wydajnej filtracji, a nasz welonek weźmie się za budowanie masy(1).
W przypadku tych ryb nagłe zmiany w wodzie są niekorzystne. Dlatego też trzymanie ich w kuli, którą myjemy co tydzień, nie jest najlepszym pomysłem. Czy to temperatura wody, czy pH, czy zasolenie, welonki potrzebują czasu, żeby się przystosować do nowych warunków. A mogą się przystosować do nieprawdopodobnie fatalnych warunków. Niestety stąd wzięła się ich popularność w akwarystyce.
Przystosować nie oznacza akceptować. Człowiek może żyć z bólem zęba, ale szałowe to życie nie będzie. Welonki też są cichymi ofiarami swoich ciasnych zbiorników. Te ryby mogą nam sporo powiedzieć językiem jakości wody. Jeżeli kupimy testy akwarystyczne na NH i NO3, to zdziwimy się, jak szybko zaczniemy rozmawiać z welonkami i poznawać ich wymagania.
(1) Mohammad Reza Imanpoor, Esfandyar Najafi, Milad Kabir, Effects of different salinity and temperatures on the growth, survival, haematocrit and blood biochemistry of Goldfish (Carassius auratus), Aquaculture Research Volume43, Issue3, February 2012, Pages 332-338