Kryl antarktyczny - występowanie, gatunki, informacje, ciekawostki
Kryl antarktyczny żyje w tak zimnych wodach, że nawet ryba babka nie wytrzymałaby podobnych warunków. Ocean Południowy jest ciemny, zimny i miejscami skuty lodem, ale to nie przeszkadza małym skorupiakom w zdobywaniu tych wód. Przy okazji dowiemy się też, co jedzą ślimaki.
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły z ciekawostkami.
Skorupiaki a ustonogi
Kryl to wyraz, który rzadko występuje w liczbie pojedynczej. Są ku temu mocne powody. Taka malutka kreweteczka o długości palca wskazującego i ważąca 2 gramy żyje w bardzo zimnych wodach. Zbiera się w tak duże grupy, że jej ławica waży nawet 750 milionów ton. Ilość osobników jest wówczas praktycznie niepoliczalna i dzięki temu stanowi jedzenie całej hordy morskich stworzeń.
Kryl antarktyczny to co prawda nie krewetka, bo łączy go z nią tyle samo, co z rakiem, ale wyglądem bardzo ją przypomina. Ciało ma dłuższe i smuklejsze, ale oczy i karapaks jest bardzo podobny. Tylko przednie łapki ma mocno odchylone w stronę głowy, a jak wiemy, u krewetek są rozłożone równo na całej długości grzbietu. Kryl to skorupiak, podobnie jak rak i ustonogi.
Poza tym nazwa odpowiada w zupełności jego wyglądowi, bo „Euphausia” pochodzi od wyrazu „jasno błyszczący” a „superba” od „wspaniały”. Nie dość, że mają śliczne kolory, to jeszcze świecą w ciemności! Gromady tych stworzeń emitują mnóstwo migotliwego światła, które przy gigantycznej ilości osobników daje niezwykły efekt świecącej wody (1).
Tam, gdzie ryba babka marznie
Antarktyczny to nie arktyczny
Te skorupiaki występują w obrębie Antarktycznego Prądu Wstecznego. Ten prąd płynie wzdłuż wybrzeży Antarktydy i pokrywa ogromny obszar. Ogranicza go tylko strefa lodu, która pomniejsza się latem, a zwiększa zimą, wprowadzając wielkie zmiany fauny w tym rejonie (2). Jest tylko na tym biegunie. Więc nazwa kryl arktyczny jest nieprawidłowa („arktyczny” od Arktyka)
W przypadku Euphausia superba występowanie jest właśnie bardziej związane z prądami morskimi, dryfami i generalnie ruchem wody, bo jego gromady nie są zdolne do samodzielnego pływania „pod prąd”. Zawsze coś je pcha lub ciągnie, a pomimo lekkich korekt kursu związanych z dostępnością pokarmu nie stwierdzono celowego przemieszczania się ławic (3).
Co do konstrukcji ławicy, to jej wielkości mogą się wahać od kilku metrów do nawet 100 km. Zagęszczenie może być bardzo zróżnicowane, a głębokość występowania to historia całego życia kryla. Można stwierdzić, że znalazły sobie doskonały sposób na przetrwanie, bo praktycznie cały czas prą w górę. O głębokościach, na których rodzą się Euphausia superba, ryba babka nawet nie śniła.
Drapieżniki jak ustonogi
Jajeczka Euphausia superba wypuszczane są do morza na głębokości około 100 m i zaczynają spadać. Nawet w otchłanie na głębokości 1000 m! (4) Od tego momentu płyną cały czas wyżej i wyżej. Im bliżej będą światła, tym więcej fitoplanktonu znajdą, bo przecież rośnie tam, gdzie docierają promienie słońca. Kryl antarktyczny jest jakby zaprogramowany na parcie do powierzchni i jako dorosły osobnik przebywa w górnych partiach wód.
Dzięki temu drapieżniki mają możliwość żywić się tym skorupiakami. Skłonność kryla do skupiania się w większe grupy może być wyjaśniona większą szansą na przetrwanie i rozmnożenie się dużej ilości osobników. Pomimo tego, że połowa populacji kryla antarktycznego jest rocznie zjadana, i tak starcza ich dla całego łańcucha pokarmowego (5).
Kryl żywi się głównie fitoplanktonem, czyli zielonymi glonami wiszącymi w toni wodnej. Nie jest to jego jedyny pokarm, bo ofiarą kryla może paść również widłonóg, jak i cała reszta zooplanktonu. Nawet martwe osobniki własnego gatunku. Euphausia superba nie czeka biernie, aż pokarm sam wpadnie do pyszczka, tylko aktywnie poluje. Co prawda nie tak spektakularnie, jak ustonogi, ale schemat jedzenia wygląda podobnie jak u krewetki (6).
Co to jest kaliptop?
Mały kryl antarktyczny po wykluciu się z jajeczka nie przypomina dorosłego osobnika. Zanim dorośnie, będzie w stadium nauplii, następnie metanauplii a te zmieniają się w kaliptopy. To tylko 8 stadiów i mamy postać młodocianą.(7) Właściwie dorosłe kryle są jedyną postacią, na jaką warto zwrócić uwagę, bo pozostałe wyglądają jak coś pomiędzy pchłą a świerzbem, więc generalnie - jak nic przyjemnego.
Każdy z etapów rozwoju wiąże się z linieniem, czyli zrzucaniem starego pancerzyka i zastępowaniem go nowy, większym. Biorąc pod uwagę, że taki kryl żyje 7 lat, to całkiem duże osiągnięcie, żeby tyle razy w życiu zmieniać „skórę” na nową.
Nawet na Antarktyce mamy zimę i lato, a kryle muszą się jakoś znaleźć w tym środowisku. Latem aktywnie żerują i zjadają mnóstwo fitoplanktonu. W zimie natomiast, gdy przebywają w wodzie pod grubą warstwą lodu, nie mają dostępnego pokarmu jarskiego i zaczynają polowanie na zooplankton. Dzięki temu nie muszą zbierać zapasów na zimę (8). A może zainteresuje cię także ten artykuł na temat krewetek akwariowych?
Polecane akwaria i akcesoria - ceny internetowe!
Jedzenie dla ludzi
Oto co jedzą ślimaki
Mimo że Kryl antarktyczny jest łowiony od lat 70., to dopiero niedawno zaczęto zwracać większą uwagę na ograniczanie ilości poławianych skorupiaków. Ogromne możliwości masowego połowu wynoszące 200-300 ton w ciągu jednego dnia mogłyby załamać odradzanie się populacji kryla.
Jedyne, co ratuje te małe stworzenia, to uciążliwość w przetwórstwie. Szybko się psują i od połowu należy je w ciągu maksymalnie 3 godzin przetworzyć. Przy tak dużej masie jest co robić. Inną kwestią jest jego przydatność, która jest dość ograniczona. Sam kryl ma bardzo, ale to bardzo intensywny smak, a zapach tym bardziej.
Jest też popularnym składnikiem karm dla ryb i ślimaków. Mogą go jeść zarówno Helenki, jak i ślimaki afrykańskie. Także mączka wykorzystywana do produkcji płatków doskonale nadaje się do wykarmienia najbardziej wymagających smakoszy i tym sposobem mamy odpowiedź, co jedzą ślimaki z drugiego końca Ziemi.
Wykorzystuje się go do produkcji paszy dla ryb, przynęt wędkarskich i innych rzeczy, które wydzielają intensywny nęcący zapach. Jedyne, do czego okazał się bardzo przydatny w przetwórstwie spożywczym, to pozyskanie oleju, który jest zdrowszy, niż rybny i lepiej przyswajany przez organizm. Zawiera bowiem kwasy tłuszczowe Omega 3 takie jak EPA i DHA (9). Jak najbardziej nadaje się na jedzenie dla ludzi.
Kryl i kwasy Omega 3
Sam kryl jest bardzo zdrowy i faktycznie zawiera wiele cennych składników. Jednak aby powstał olej z kryla, należy go przetworzyć, a konkretnie zrafinować. Tak nazywa się „wydobycie” ekstraktu lipidowego spośród innych składników kryla. Lipidy wydobywamy… rozpuszczalnikami do ekstrakcji.
Te rozpuszczalniki to między innymi eter dimetylowy (10), aceton, heksan, etanol (11) i inne w zależności od przepisów państwa, które dopuszcza daną żywność do handlu. Nie działa to tak, że oleje są wyciskane z kryla, jak olej z oliwki. Cały proces jest bezpieczny dla naszego zdrowia, bo istnieją regulacje związane z obecnością rozpuszczalnika i sposobami ekstrakcji lipidów (10).
Jeżeli to nas nie przekonuje, może należy się zastanowić nad spróbowaniem produktu wyjściowego i skosztować kryla w najczystszej postaci - także bogatego w kwasy Omega 3. Jak w przypadku wielu potraw, smak zależy od tradycji i przyzwyczajeń konsumentów. Puszkowany, gotowy do spożycia kryl cieszy się popularnością w Rosji i Ukrainie, więc dlaczego i nam nie miałby przypaść do gustu? W końcu kryl też jest dla ludzi.
(1) Victoria Boano Antarctic krill: Antarctica's Superfood, Oceanwide Expeditions, https://oceanwide-expeditions.com/blog/antarctic-krill-antarcticas-superfood
(2) Amos, Anthony F. "Distribution of krill (Euphausia superba) and the hydrography of the Southern Ocean: large-scale processes." Journal of Crustacean Biology 4.5 (1984): 306-329.
(3) Euphausia superba (Dana, 1852), Species Fact Sheets, FAO 2021, https://www.fao.org/fishery/species/3393/en
(4) Hempel, Irmtraut. "Studies in eggs and larvae of Euphausia superba and Euphausia crystallorophias in the Atlantic sector of the Southern Ocean." On the Biology of Krill Euphausia superba (1983): 30.
(5) Pakhomov, Ye A., V. A. Bibik, and V. V. Gerasimchuk. "DATA ON KRILL (EUPHAUSIA SUPERBA DANA) CONSUMPTION BY COAST AL FISHES IN DIVISION 58.4. 2 (KOSMONA VTOV AND SODRUZHESTV A SEAS)."
(6) Hamner, William M., et al. "Behavior of Antarctic krill, Euphausia superba: chemoreception, feeding, schooling, and molting." Science 220.4595 (1983): 433-435.
(7) Russell, Frederick S., and Maurice Yonge. Advances in marine biology. Academic Press, 1972.
(8) Clarke, Andrew. "Lipid content and composition of Antarctic krill, Euphausia superba Dana." Journal of Crustacean Biology 4.5 (1984): 285-294.
(9) Gigliotti, Joseph C., et al. "Extraction and characterisation of lipids from Antarctic krill (Euphausia superba)." Food Chemistry 125.3 (2011): 1028-1036.
(10) DYREKTYWA KOMISJI 2010/59/UE z dnia 26 sierpnia 2010 r. zmieniająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/32/WE w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych państw członkowskich dotyczących rozpuszczalników do ekstrakcji stosowanych w produkcji środków spożywczych i składników żywności
(11) Xie, Dan, et al. "Production of three types of krill oils from krill meal by a three-step solvent extraction procedure." Food chemistry 248 (2018): 279-286.