Czy zwierzęta mają „lepszą łapę”? Tak i ma to określone konsekwencje
Zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego Twój pies woli podawać lewą łapę? Albo z jakiego powodu papuga zawsze podnosi jedzenie prawą nogą? Okazuje się, że podobnie jak u ludzi, również w świecie zwierząt istnieje coś w rodzaju lewo- i praworęczności, czyli tzw. lateralizacji. To fascynujące zjawisko nie jest tylko ciekawostką – ma głębokie biologiczne i psychologiczne podstawy oraz może wpływać na zachowanie, emocje i zdolności czworonogów.
Czym jest lateralizacja?
Lateralizacja to dominacja jednej strony ciała nad drugą, wynikająca z asymetrii funkcjonowania półkul mózgowych. U ludzi najczęściej objawia się jako prawo- lub leworęczność. Ale to zjawisko nie ogranicza się tylko do nas – dotyczy również wielu innych gatunków, od ssaków, przez ptaki, aż po płazy i ryby.
Badania pokazują, że psy i koty mogą preferować jedną łapę, np. przy sięganiu po smakołyk czy zabawkę. Co ciekawe, u psów samców częściej dominuje lewa łapa, a u samic – prawa. Równie ciekawą obserwację poczyniono wśród papug. Ptaki te często chwytają jedzenie jedną, dominującą nogą. U niektórych gatunków nawet 70% osobników preferuje lewą nogę!
Z czym wiąże się lateralizacja?
Lateralizacja ma związek z organizacją mózgu. Mówiąc w bardzo dużym uproszczeniu: lewa półkula częściej odpowiada za kontrolę prawej strony ciała, analizę, mowę (u ludzi), racjonalne myślenie. Prawa półkula z kolei kontroluje emocje, kreatywność, orientację przestrzenną oraz lewą stronę ciała.
Zwierzęta również mają półkule mózgowe o różnych specjalizacjach. Dominacja jednej z nich wpływa na preferencję w używaniu danej łapy, oka, ucha czy nawet kierunku obrotu. Ale czy to ma jakiekolwiek praktyczne znaczenie? Okazuje się, że tak! Badania sugerują, że lateralizacja może wiązać się z temperamentem. Na przykład psy lewołapne bywają bardziej reaktywne i podatne na stres. Psy korzystające częściej z łapy prawej wykazują zachowania towarzyskie i szybciej uczą się nowych zadań. O innych ciekawych badaniach dotyczących zwierząt przeczytasz tu.
Przydatna informacja
Oto kilka prostych testów: daj psu lub kotu smakołyk w zabawce – zobacz, którą łapą trzyma przedmiot, a którą próbuje wyjąć przysmak. Poproś o podanie łapy kilka razy – zanotuj, którą czworonóg wybiera częściej. Ważne, by wykonać testy wiele razy i w różnych sytuacjach – dopiero wtedy możesz mówić o rzeczywistej preferencji.
Zwierzęta z zaburzeniami neurologicznymi mogą mieć zaburzoną lateralizację. Obserwacja dominującej strony może pomóc w diagnozie niektórych problemów zdrowotnych lub behawioralnych. Dodatkowo znajomość „lepszej łapy” pupila może ułatwić naukę sztuczek, aportowania lub obsługi zabawek logicznych. Więcej na temat zabawy z psem przeczytasz tu.